Ñöùc giaùm muïc
Giaùo phaän Thöôïng Haûi Trung Quoác
Aloysius Kim Loã Hieàn qua ñôøi
Ñöùc giaùm muïc Giaùo phaän Thöôïng Haûi Trung Quoác Aloysius Kim Loã Hieàn qua ñôøi.
Trung Quoác (WHÑ 28-04-2013) - Ñöùc giaùm muïc Aloysius Kim Loã Hieàn, ngöôøi ñoùng vai troø quan troïng trong lòch söû Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác, ñaëc bieät trong 30 naêm qua, ñaõ qua ñôøi vì beänh ung thö vaøo chieàu thöù Baûy 27 thaùng Tö naêm 2013 trong söï hieäp thoâng vôùi Ñöùc giaùo hoaøng. Ñöùc giaùm muïc Kim thoï 97 tuoåi.
Ngaøi laø moät khuoân maët quan troïng nhöng cuõng phöùc taïp trong lòch söû Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác sau khi Coäng saûn leân naém quyeàn vaøo naêm 1949. Ngaøi bò giam giöõ cuøng vôùi Ñöùc giaùm muïc giaùo phaän Thöôïng Haûi (sau naøy laø Hoàng y) Inhaxioâ Cung Phaàn Mai trong nhöõng naêm 50 cuûa theá kyû tröôùc vì töø choái ñi theo ñöôøng loái cuûa Ñaûng Coäng saûn. Ngaøi ñaõ soáng nhieàu naêm trong tuø, vôùi 4 naêm bieät giam.
Ngaøi ñöôïc traû töï do naêm 1973 nhöng treân thöïc teá chæ ñöôïc hoaøn toaøn töï do vaøo naêm 1982. Sau ñoù, ngaøi quyeát ñònh hôïp taùc vôùi chính quyeàn Trung Quoác - moät quyeát ñònh gaây thaéc maéc lôùn cho nhieàu ngöôøi Coâng giaùo luùc ñoù. Naêm 1985, ngaøi chaáp nhaän ñöôïc phong chöùc giaùm muïc maø khoâng coù söï uûy nhieäm cuûa Ñöùc giaùo hoaøng, moät quyeát ñònh khoâng ñöôïc ngöôøi Coâng giaùo Trung Hoa hay Roma ñoùn nhaän. Ngaøi cuõng chaáp nhaän moät soá chöùc vuï trong Hoäi Coâng giaùo Yeâu Nöôùc, Hoäi do Vuï Toân giaùo cuûa Trung Quoác thaønh laäp naêm 1957 nhaèm kieåm soaùt moïi hoaït ñoäng cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo treân toaøn quoác.
Khi laøm nhö vaäy, Ñöùc giaùm muïc Kim tin raèng ngaøi seõ coù cô hoäi laøm nhieàu ñieàu toát ñeïp hôn cho Giaùo hoäi trong giai ñoaïn môùi cuûa lòch söû, maëc duø quyeát ñònh cuûa ngaøi ñaõ gaây ra nhöõng chia reõ trong coäng ñoàng Coâng giaùo ôû Thöôïng Haûi. Nhö lòch söû cho thaáy, trong voøng 30 naêm qua, Ñöùc giaùm muïc Kim ñaõ goùp phaàn quyeát ñònh xaây döïng laïi Giaùo hoäi taïi Thöôïng Haûi, môû laïi chuûng vieän Xaø Sôn, vaø coøn ñoùng moät vai troø quan troïng trong caùc vaán ñeà toân giaùo ôû caáp quoác gia.
Ñaàu naêm 2012, Ñöùc hoàng y Gioan Thang Haùn, giaùm muïc Hong Kong, trong baøi traû lôøi phoûng vaán phoùng vieân Gianni Valente [30giorni.it] veà Giaùo hoäi taïi Trung Quoác, ñaõ noùi veà Ñöùc giaùm muïc Kim Loã Hieàn:
"Toâi ñaõ coù maët trong thaùnh leã aáy (Thaùnh leã taán phong giaùm muïc cho Ñöùc cha Aloysius Kim Loã Hieàn). Ñoù laø naêm 1985. Luùc aáy toâi laø moät linh muïc cuûa giaùo phaän Hong Kong. Ñöùc cha Kim ñaõ môøi toâi döï leã. Luùc aáy ngaøi xin toâi uûng hoä ngaøi. Ngaøi noùi vôùi toâi raèng ngaøi ñaõ bò tuø, ngaøi muoán giöõ ñöùc tin vaø hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi toaøn caàu, vaø ngaøi seõ göûi thö ñeán Roma ñeå xaùc nhaän raèng ngaøi tuøng phuïc Toøa Thaùnh vaø quyeàn toái thöôïng cuûa Ñöùc giaùo hoaøng. Ñöùc cha Kim cho bieát löông taâm ngaøi ñaõ caân nhaéc moïi chuyeän, vaø vaøo thôøi ñieåm lòch söû ñoù, döôøng nhö phaûi chaáp nhaän vieäc truyeàn chöùc giaùm muïc, khoâng coù caùch naøo khaùc. Xeùt theo hoaøn caûnh, döôøng nhö ngaøi buoäc phaûi choïn giuùp giaùo phaän Thöôïng Haûi ñeå cöùu nhaø thôø vaø chuûng vieän ôû ñoù. Caùch nay baûy naêm (töùc laø naêm 2005), Toøa Thaùnh ñaõ chaáp nhaän lôøi thænh caàu cuûa ngaøi vaø coâng nhaän ngaøi laø giaùm muïc hôïp phaùp cuûa Thöôïng Haûi".
Ñöùc giaùm muïc Kim Loã Hieàn, vò giaùm muïc Doøng Teân, ñaõ hoøa giaûi vôùi Toøa Thaùnh vaøo naêm 2005, vaø qua ñôøi chieàu ngaøy 27 thaùng Tö naêm 2013 trong söï hieäp thoâng vôùi vò giaùo hoaøng Doøng Teân ñaàu tieân trong lòch söû Giaùo hoäi.
Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Thöôïng Haûi goàm hai coäng ñoàng: coäng ñoàng 'coâng khai' ñöôïc Chính quyeàn thöøa nhaän, vaø coäng ñoàng 'thaàm laëng' khoâng ñöôïc thöøa nhaän. Caû hai coäng ñoàng naøy coù khoaûng 150,000 tín höõu vôùi hôn 100 linh muïc. Giaùm muïc Chính toøa giaùo phaän Thöôïng Haûi hieän nay vaãn laø Ñöùc giaùm muïc Giuse Phaïm Trung Löông (95 tuoåi), ñöôïc boå nhieäm naêm 2000. Ñöùc Giaùm muïc Aloysius Kim Loã Hieàn laø giaùm muïc phoù, ñöôïc boå nhieäm naêm 2005, sau khi hoøa giaûi vôùi Toøa Thaùnh. Trong nhieàu naêm qua Ñöùc cha Phaïm bò beänh Alzheimer, maát trí nhôù; ngaøi soáng aån daät trong moät caên hoä vaø vaãn bò quaûn cheá; thöïc teá vieäc coi soùc giaùo phaän do Ñöùc cha Kim ñaûm traùch.
Ngoaøi ra, giaùo phaän Thöôïng Haûi coøn coù hai vò giaùm muïc phuï taù khaùc: Ñöùc giaùm muïc Giuse Hình Vaên Chi (ñöôïc taán phong naêm 2005) vaø Ñöùc giaùm muïc Tañeâoâ Maõ Ñaït Khaâm (ñöôïc taán phong ngaøy 07-07-2012); caû hai ñeàu ñöôïc Toøa Thaùnh coâng nhaän.
Vì nhöõng lyù do rieâng, Ñöùc giaùm muïc Hình Vaên Chi ñaõ töø nhieäm vaøo naêm 2012. Coøn Ñöùc giaùm muïc Tañeâoâ Maõ Ñaït Khaâm, ngay trong leã taán phong giaùm muïc, ñaõ coâng khai tuyeân boá ruùt khoûi Hoäi Coâng giaùo Yeâu nöôùc. Ngay laäp töùc ngaøi ñaõ bò chính quyeàn tröøng phaït baèng caùch quaûn thuùc taïi Chuûng vieän Xaø Sôn vaø khoâng cho thi haønh söù vuï giaùm muïc. Caùch nay hai tuaàn, vaøo ngaøy 14 thaùng 04 naêm 2013, khi tình traïng söùc khoûe cuûa Ñöùc cha Kim xaáu ñi vaø toû ra nguy kòch, nhaø chöùc traùch Trung Quoác ñaõ ñöa Ñöùc giaùm muïc Maõ rôøi khoûi Chuûng vieän ñeán moät ñòa ñieåm khaùc khoâng ñöôïc tieát loä.
(Toång hôïp)
(Minh Ñöùc)