Tin ñeå cho Thieân Chuùa laøm cho chuùng ta
ñöôïc traøn ñaày tình yeâu cuûa Ngöôøi
Tin ñeå cho Thieân Chuùa laøm cho chuùng ta ñöôïc traøn ñaày tình yeâu cuûa Ngöôøi.
Vatican (Vat. 6-02-2013) - Soáng ñöùc tin coù nghóa laø thöøa nhaän söï cao caû cuûa Thieân Chuùa vaø chaáp nhaän söï beù nhoû cuûa chuùng ta, chaáp nhaän ñieàu kieän laø thuï taïo cuûa chuùng ta baèng caùch ñeå cho Chuùa laøm traøn ñaày noù vôùi tình yeâu cuûa Ngöôøi.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ khaúng ñònh nhö treân vôùi 8,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông tham döï buoåi gaêp gôõ chung trong ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI saùng thöù tö 6 thaùng 2 naêm 2013.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha tieáp tuïc khai trieån ñeà taøi giaùo lyù veà Kinh Tin Kính. Kinh Tin Kính baét ñaàu baèng lôøi tuyeân xöng "Thieân Chuùa laø Cha toaøn naêng, Ñaáng taïo döïng neân trôøi ñaát". Ñaây laø caâu laáy laïi lôøi khaúng ñònh cuûa Thaùnh Kinh, caâu ñaàu tieân trong saùch Saùng Theá: "Töø nguyeân thuûy Thieân Chuùa taïo döïng neân trôøi vaø ñaát" (St 1,1): Thieân Chuùa laø nguoàn goác cuûa moïi söï vaø quyeàn naêng cuûa Ngöôøi laø Cha yeâu thöông traûi daøi trong veû ñeïp cuûa thuï taïo. Caùc hình aûnh Thaùnh Kinh duøng ñeå mieâu taû Thieân Chuùa Taïo Hoùa toaøn naêng raát gôïi caûm (x. Is 40,12; 45,18; 48,13; Tv 104,2.5; 135,7; Cn 8,27-29; G 38-39). Nhö laø ngöôøi Cha quyeàn naêng, Thieân Chuùa saên soùc nhöõng gì Ngöôøi ñaõ taïo döïng vôùi moät tình yeâu vaø loøng trung thaønh khoâng suy giaûm (x. Tv 57,11; 108,5; 36,6). Ñöùc Thaùnh Cha ñònh nghóa thuï taïo nhö sau:
Nhö theá, thuï taïo trôû thaønh nôi hieåu bieát vaø thöøa nhaän söï toaøn naêng cuûa Chuùa vaø loøng laønh cuûa Ngöôøi, vaø trôû thaønh lôøi môøi goïi loøng tin cuûa chuùng ta ñeå chuùng ta loan baùo Thieân Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa... Ñöùc tin nhö theá bao goàm vieäc bieát thöøa nhaän söï voâ hình baèng caùch nhaän ra daáu veát cuûa noù trong theá giôùi höõu hình. Tín höõu coù theå ñoïc cuoán saùch vó ñaïi cuûa thieân nhieân vaø hieåu ngoân ngöõ cuûa noù (x. Tv 19,2-5); vuõ truï noùi vôùi chuùng ta veà Thieân Chuùa (x. Rm 1,19-20), nhöng caàn thieát coù Lôøi maïc khaûi cuûa Ngöôøi, khôi daäy loøng tin, ñeå con ngöôøi coù theå ñaït yù thöùc traøn ñaày veà thöïc taïi Thieân Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa vaø laø Cha. Chính trong saùch Thaùnh Kinh maø döôùi aùnh saùng cuûa ñöùc tin, trí thoâng minh cuûa con ngöôøi coù theå tìm thaáy chìa khoùa giaûi thích ñeå hieåu theá giôùi. Chöông ñaàu tieân cuûa saùch Saùng Theá chieám moät choã ñaëc bieät vôùi vieäc giôùi thieäu coâng trình taïo döïng cuûa Thieân Chuùa dieãn ra trong baåy ngaøy: trong caùc ngaøy ñoù Thieân Chuùa hoaøn thaønh vieäc taïo döïng, vaø ngaøy thöù baåy Ngöôøi ngöng moïi hoaït ñoäng vaø nghæ ngôi. Caáu truùc naøy khieán cho vaên baûn laäp ñi laäp laïi 6 laàn ñieäp khuùc: "Thieân Chuùa thaáy raèng ñoù ñaõ laø ñieàu toát laønh" (cc. 4.10.12.18.21.25), ñeå keát luaän vôùi laàn thöù baåy caâu: "Thieân Chuùa ñaõ thaáy raèng taát caû nhöõng ñieàu Ngöôøi ñaõ laøm raát toát laønh" (c. 31).
Taát caû nhöõng gì Thieân Chuùa taïo döïng ñeàu xinh ñeïp vaø toát laønh, ñaày khoân ngoan vaø tình yeâu; haønh ñoäng taïo döïng cuûa Thieân Chuùa ñem laïi traät töï, haøi hoøa, trao ban veû ñeïp. Theá roài trong trình thuaät cuûa saùch Saùng Theá coøn noåi baät söï kieän Thieân Chuùa taïo döïng vôùi lôøi Ngöôøi: chuùng ta ñoïc thaáy 10 laàn raèng "Thieân Chuùa phaùn" (cc. 3.6.9.11.14.20.24.26.28.29), noù nhaán maïnh quyeàn naêng höõu hieäu cuûa Lôøi Chuùa. Nhö taùc giaû thaùnh vònh haùt: "Moät lôøi Chuùa phaùn laøm ra chín taàng trôøi, moät hôi Chuùa thôû taïo thaønh muoân tinh tuù... Vì Ngöôøi ñaõ phaùn, vaø muoân loaøi xuaát hieän, Ngöôøi ra leänh truyeàn, taát caû ñöôïc döïng neân" (Tv 33,6.9). Söï soáng naûy sinh, theá giôùi hieän höõu, bôûi vì taát caû ñeàu vaâng phuïc Lôøi Thieân Chuùa.
Nhöng maø trong thôøi ñaïi khoa hoïc vaø kyõ thuaät ngaøy nay noùi veà vieäc taïo döïng coù nghóa gì? Chuùng ta phaûi hieåu caùc trình thuaät saùch Saùng Theá nhö theá naøo? Thaùnh Kinh khoâng muoán laø moät cuoán saùch cuûa caùc khoa hoïc thieân nhieân; traùi laïi noù muoán laøm cho chuùng ta hieåu caùc chaân lyù ñích thaät vaø saâu xa cuûa caùc söï vaät. Caùc chaân lyù neàn taûng maø caùc trình thuaät cuûa saùch Saùng Theá veùn môû cho chuùng ta, ñoù laø theá giôùi khoâng phaûi laø moät toång hôïp caùc söùc maïnh ñoái nghòch nhau, nhöng coù nguoàn goác vaø söï oån ñònh nôi Lôøi, nôi Lyù Trí vónh cöûu cuûa Thieân Chuùa, tieáp tuïc naâng ñôõ vuõ truï. Coù moät döï aùn veà theá giôùi naûy sinh töø Lyù Trí ñoù, töø Thaàn Khí taïo döïng. Tin raèng neàn taûng cuûa moïi söï laø ñoù, noù soi saùng moïi khía caïnh cuûa söï hieän höõu vaø trao ban can ñaûm giuùp ñöông ñaàu vôùi cuoäc maïo hieåm cuûa cuoäc soáng vôùi loøng can ñaûm vaø nieàm hy voïng.
Toät ñænh cuûa toaøn coâng trình taïo döïng laø ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, laø con ngöôøi, thuï taïo duy nhaát "coù khaû naêng hieåu bieát vaø yeâu thöông Ñaáng Taïo Hoùa" (GS 12). Taùc giaû thaùnh vònh 8 keâu leân: "Ngaém taàng trôøi tay Chuùa saùng taïo, muoân traêng sao Chuùa ñaõ an baøi, thì con ngöôøi laø chi maø Chuùa caàn nhôù ñeán, phaøm nhaân laø gì maø Chuùa phaûi baän taâm?" (Tv 8,4-5). Con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng neân vôùi tình yeâu, laø ñieàu thaät beù nhoû tröôùc söï meânh moâng cuûa vuõ truï... Con ngöôøi chöùa ñöïng söï maâu thuaãn naøy: caùi beù nhoû vaø mau qua cuûa noù chung soáng vôùi söï cao caû cuûa ñieàu maø tình yeâu vónh cöûu cuûa Thieân Chuùa ñaõ muoán ban cho noù.
Caùc trình thuaät trong saùch Saùng Theá cuõng daãn ñöa chuùng ta vaøo laõnh vöïc naøy baèng caùch giuùp chuùng ta hieåu bieát chöông trình cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích ñieãm naøy nhö sau:
Tröôùc heát caùc trình thuaät aáy khaúng ñònh raèng Thieân Chuùa laøm thaønh con ngöôøi vôùi buïi ñaát (x. St 2,7). Ñieàu naøy coù nghóa chuùng ta khoâng phaûi laø Thieân Chuùa, chuùng ta khoâng töï mình laøm ra mình, chuùng ta laø ñaát. Nhöng noù cuõng coù nghóa laø chuùng ta ñeán töø ñaát toát laønh, do coâng trình cuûa Ñaáng Taïo Hoùa. Theâm vaøo ñoù coøn coù moät thöïc taïi neàn taûng khaùc nöõa: ñoù laø taát caû moïi ngöôøi ñeàu laø buïi, vöôït ngoaøi caùc khaùc bieät ñeán töø vaên hoùa, lòch söû, vöôït ngoaøi moïi khaùc bieät xaõ hoäi; chuùng ta laø moät nhaân loaïi duy nhaát ñöôïc nhaøo naën vôùi cuøng ñaát duy nhaát cuûa Thieân Chuùa. Theá roài coøn coù moät yeáu toá thöù hai: con ngöôøi coù nguoàn goác bôûi vì Thieân Chuùa thôû hôi söï soáng vaøo trong thaân xaùc ñöôïc nhaøo naén töø ñaát (x. St 2,7). Con ngöôøi ñöôïc taïo döïng theo hình aûnh cuûa Thieân Chuùa vaø gioáng Thieân Chuùa (St 1,26-27). Nhö theá chuùng ta taát caû ñeàu mang trong mình hôi thôû söï soáng cuûa Thieân Chuùa, vaø moãi moät söï soáng con ngöôøi ñeàu ôû döôùi söï che chôû cuûa Thieân Chuùa. Ñaây laø lyù do saâu xa nhaát söï baát khaû xaâm phaïm cuûa nhaân phaåm, choáng laïi moïi möu toan ñaùnh giaù con ngöôøi theo caùc tieâu chuaån duy ích lôïi vaø quyeàn bính. Vieäc laø hình aûnh vaø gioáng Thieân Chuùa cuõng aùm chæ raèng con ngöôøi khoâng ñoùng kín trong chính mình, nhöng coù moät quy chieáu noøng coát nôi Thieân Chuùa.
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñeà caäp ñeán hai hình aûnh yù nghóa trong caùc chöông ñaàu saùch Saùng Theá: ñoù laø hình aûnh ngoâi vöôøn vôùi caây bieát laønh bieát döõ vaø con raén (St 2,15-17; 3,1-5). Ngoâi vöôøn noùi raèng thöïc taïi trong ñoù Thieân Chuùa ñaõ ñaët ñeå con ngöôøi khoâng phaûi laø moät röøng hoang daõ, nhöng laø nôi Ngöôøi che chôû, döôõng nuoâi vaø naâng ñôõ; vaø con ngöôøi phaûi thöøa nhaän theá giôùi khoâng phaûi nhö laø tö saûn ñeå cöôùp boùc vaø khai thaùc, nhöng nhö laø ôn cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, daáu chæ yù muoán cöùu ñoä cuûa Ngöôøi, ôn caàn phaûi vun troàng vaø giöõ gìn, laøm cho lôùn leân vaø phaùt trieån trong söï toân troïng, trong haøi hoøa theo caùc tieát nhòp cuûa luaän lyù, theo chöông trình cuûa Thieân Chuùa (x. St 2,8-15).
Con raén laø moät hình aûnh baét nguoàn töø caùc vieäc phuïng töï ñoâng phöông cuûa söï phong phuù, noù haáp daãn daân Israel vaø laø moät caùm doã lieân tuïc boû giao öôùc nhieäm maàu vôùi Thieân Chuùa. Döôùi aùnh saùng cuûa ñieàu naøy Thaùnh Kinh trình baày söï caùm doã maø Añam vaø Evaø phaûi chòu nhö laø nhaân toá cuûa caùm doã vaø toäi loãi.
Con raén khoâng khöôùc töø Thieân Chuùa, nhöng ñöa vaøo moät caâu hoûi xaûo traù: "Coù thaät laø Thieân Chuùa ñaõ noùi: "Caùc ngöôi khoâng ñöôïc aên traùi caây naøo heát trong vöôøn khoâng?" (St 3,1). Nhö theá con raén khôi daäy söï nghi ngôø raèng giao öôùc vôùi Thieân Chuùa nhö laø moät daây xích coät buoäc, ñaùnh maát töï do vaø caùc ñieàu xinh ñeïp quùy baùu cuûa cuoäc soáng. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích caùm doã nhö sau:
Caùm doã trôû thaønh caùm doã xaây döïng theá giôùi soáng moät mình, khoâng chaáp nhaän caùc haïn cheá cuûa thuï taïo, caùc haïn cheá cuûa söï thieän vaø söï döõ, cuûa luaân lyù; söï tuøy thuoäc tình yeâu cuûa Thieân Chuùa bò coi nhö moät gaùnh naëng caàn phaûi giaûi thoaùt. Nhöng khi laøm sai laïc töông quan vôùi Thieân Chuùa, baèng caùch ñaët mình vaøo choã cuûa Ngöôøi, thì taát caû moïi töông quan khaùc ñeàu bò hö hoûng. Khi ñoù ngöôøi khaùc trôû thaønh moät ñoái thuû, moät söï ñe doïa: sau khi nhöôïng boä caùm doã Añam laäp töùc ñoå toäi cho Evaø (x. St 3,12); hai ngöôøi troán söï hieän dieän cuûa vì Thieân Chuùa maø hoï ñaõ chuyeän vaõn vôùi tình baïn (x. 3,8-10); theá giôùi khoâng coøn laø nôi soáng vôùi söï haøi hoøa nöõa, maø laø nôi khai thaùc vaø trong ñoù daáu aån caùc caïm baãy (x. 3,14-19); ghen töông vaø thuø haän ñoái vôùi ngöôøi khaùc böôùc vaøo traùi tim con ngöôøi: ñieån hình laø vuï Cain gieát em mình laø Abel (x. 4,3-9). Thöïc ra, khi choáng laïi Ñaáng Taïo Hoùa cuûa mình con ngöôøi choáng laïi chính mình, khöôùc töø nguoàn goác cuûa mình vaø nhö theá khöôùc töø söï thaät; vaø söï döõ böôùc vaøo theá giôùi, vôùi daây xích naëng neà cuûa khoå ñau vaø caùi cheát.
Giaùo huaán cuoái cuøng cuûa caùc trình thuaät laø toäi loãi sinh ra toäi loãi vaø taát caû moïi toäi loãi cuûa lòch söû ñeàu bò coät buoäc vôùi nhau. Khía caïnh naøy thuùc ñaåy chuùng ta noùi tôùi "toäi toå toâng" laø thöïc taïi khoù hieåu. Tröôùc heát chuùng ta phaûi xeùt raèng khoâng coù ngöôøi naøo laø kheùp kín trong chính mính, coù theå soáng moät mình vaø cho mình; chuùng ta nhaän ñöôïc söï soáng töø ngöôøi khaùc vaø khoâng phaûi chæ trong luùc sinh ra, maø moãi ngaøy. Con ngöôøi laø töông quan; toâi chæ laø chính mình trong "anh" vaø qua "anh", trong töông quan cuûa tình yeâu ñoái vôùi "anh" cuûa Thieân Chuùa vaø "anh" cuûa caùc ngöôøi khaùc.
Vaø toäi loãi laø laøm vaån ñuïc hay huûy hoaïi töông quan vôùi Thieân Chuùa, laø ñaët mình vaøo choã cuûa Thieân Chuùa. Giaùo Lyù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo khaúng ñònh raèng vôùi toäi ñaàu tieân con ngöôøi ñaõ "löïa choïn chính mình choáng laïi Thieân Chuùa, choáng laïi caùc ñoøi buoäc cuûa ñieàu kieän laø thuï taïo cuûa mình vaø haäu quaû laø choáng laïi söï thieän" (s. 398).
Khi töông quan neàn taûng bò vaån ñuïc, thì caùc truïc khaùc cuûa töông quan cuõng bò lieân luïy hay phaù huûy, toäi loãi laøm hö hoûng taát caû. Giôø ñaây neáu caáu truùc töông quan cuûa nhaân loaïi bò vaån ñuïc ngay töø ñaàu, thì moãi ngöôøi ñeàu böôùc vaøo trong moät theá giôùi ñaõ bò ghi daáu bôûi söï vaån ñuïc caùc töông quan, böôùc vaøo trong moät theá giôùi bò vaån duïc bôûi toäi loãi vaø noù bò ghi daáu moät caùch rieâng reõ; Toäi loãi khôûi ñaàu taán coâng baûn tính nhaân loaïi vaø gaây thöông tích (x. SGLGHCG, 404-406). Vaø con ngöôøi moät mình thì khoâng theå naøo ra khoûi tình traïng naøy, vaø töï cöùu roãi mình. Chæ coù Ñaáng Taïo Hoùa môùi coù theå taùi laäp laïi caùc töông quan ñuùng ñaén maø thoâi. Chæ neáu Ñaáng maø chuùng ta ñaõ lìa xa ñeán vôùi chuùng ta vaø giô tay ra cho chuùng ta vôùi tình yeâu, thì caùc töông quan ñuùng ñaén môùi coù theå ñöôïc taùi laäp. Ñieàu naøy xaûy ra nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaáng ñaõ ñi ngöôïc laïi con ñöôøng cuûa Añam, nhö mieâu taû trong thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Philipheâ (2,5-11). Trong khi Añam khoâng thöøa nhaän mình laø thuï taïo vaø muoán chieám choå cuûa Thieân Chuùa, thì Ñöùc Gieâsu Con Thieân Chuùa, ñaõ töï haï trôû thaønh toâi tôù ñi theo con ñöôøng tình yeâu, haï mình cho tôùi cheát treân thaäp giaù ñeå taùi laäp traät töï caùc töông quan vôùi Thieân Chuùa. Thaäp giaù Chuùa Kitoâ trôû thaønh caây môùi cuûa söï soáng.
Sau khi chaøo caùc tín höõu baèng nhieàu thöù tieáng khaùc nhau vaø chuùc hoï caùc ngaøy haønh höông soát saéng, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ caát Kinh Laäy Cha roài ban pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)