3 con ñöôøng daãn ñeán
nhaän thöùc veà Thieân Chuùa
3 con ñöôøng daãn ñeán nhaän thöùc veà Thieân Chuùa.
Vatican (Vat. 14-11-2012) - Trong buoåi tieáp kieán chung 9 ngaøn tín höõu haønh höông saùng thöù tö, 14 thaùng 11 naêm 2012, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 ñaõ trình baøy veà 3 con ñöôøng daãn ñeán nhaän thöù veà söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa.
Trong khi chôø ñôïi Ñöùc Thaùnh Cha ñeán Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ 6, danh saùch caùc phaùi ñoaøn ñaõ ñöôïc xöôùng leân vaø giôùi thieäu vôùi moïi ngöôøi, vaø caùc ca ñoaøn hieän dieän cuõng trình dieãn nhöõng baøi ca ngaén. Luùc 10 giôø 40, Ñöùc Thaùnh Cha tieán vaøo Ñaïi thính ñöôøng giöõa tieáng voã tay reo hoø chaøo möøng cuûa moïi ngöôøi. Vaø trong baøi huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha tieáp tuïc loaït baøi veà naêm ñöùc tin. Ngaøi ñaëc bieät quaûng dieãn 3 con ñöôøng daãn ñeán söï nhaän bieát Thieân Chuùa:
Baøi huaán giaùo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Anh chò em thaân meán
Thöù tö tuaàn tröôùc (7-11-2012), chuùng ta ñaõ suy tö veà nieàm öôùc mong Thieân Chuùa maø moãi ngöôøi mang trong thaúm saâu taâm hoàn mình. Hoâm nay toâi muoán tieáp tuïc ñaøo saâu khía caïnh naøy, suy tö vaén taét veà moät vaøi con ñöôøng ñeå ñaït tôùi söï nhaän bieát Thieân Chuùa. Nhöng toâi muoán nhaéc nhôù raèng saùng kieán cuûa Thieân Chuùa luoân ñi tröôùc moïi saùng kieán cuûa con ngöôøi, vaø caû trong haønh trình tieán veà Chuùa, chính Chuùa soi saùng cho chuùng ta tröôùc, Ngaøi höôùng daãn vaø dìu daét chuùng ta, luoân toân troïng töï do cuûa chuùng ta. Chính Chuùa cho chuùng ta ñi vaøo cuoäc soáng thaân maät vôùi Ngaøi, töï bieåu loä vaø ban cho chuùng ta ôn coù theå ñoùn nhaän maïc khaûi aáy trong ñöùc tin. Chuùng ta ñöøng bao giôø queân kinh nghieäm cuûa thaùnh Augustino, theo ñoù khoâng phaûi chuùng ta sôû höõu Chaân Lyù sau khi tìm kieám Chaân Lyù, nhöng chính Chaân Lyù tìm kieám vaø chieám höõu chuùng ta.
"Tuy nhieân coù nhöõng con ñöôøng coù theå môû taâm hoàn con ngöôøi ñeå hoï nhaän bieát Thieân Chuùa, coù nhöõng daáu hieäu daãn ñeán cuøng Thieân Chuùa. Dó nhieân, nhieàu khi chuùng ta coù nguy cô laàm laãn vì nhöõng aùnh ñeøn cuûa theá gian, laøm giaûm bôùt khaû naêng cuûa chuùng ta ñi theo nhöõng con ñöôøng hoaëc ñoïc nhöõng daáu chæ aáy. Nhöng Thieân Chuùa khoâng moûi meät trong vieäc tìm kieám chuùng ta, Ngaøi trung tín vôùi con ngöôøi maø Ngaøi ñaõ taïo döïng vaø cöùu chuoäc, Ngaøi gaàn guõi cuoäc soáng chuùng ta vì Ngaøi yeâu thöông chuùng ta. Xaùc tín naøy phaûi thaùp tuøng chuùng ta haèng ngaøy, caû khi coù moät soá naõo traïng lan traøn laøm cho Giaùo Hoäi vaø Kitoâ höõu khoù thoâng truyeàn nieàm vui Tin Möøng cho moãi thuï taïo vaø daãn ñöa moïi ngöôøi ñeán gaëp gôõ Chuùa Gieâsu laø Ñaáng Cöùu Theá duy nhaát. Nhöng ñoù laø söù maïng cuûa chuùng ta, laø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi, vaø moãi tín höõu phaûi soáng söù maïng aáy trong vui töôi, caûm thaáy söù maïng aáy laø cuûa mình, qua moät ñôøi soáng thöïc söï ñöôïc ñöùc tin linh hoaït, thaám ñöôïm ñöùc aùi, phuïc vuï Thieân Chuùa vaø tha nhaân, coù khaû naêng chieáu toûa hy voïng. Söù maïng naøy chieáu toûa raïng ngôøi, nhaát laø trong söï thaùnh thieän maø taát caû chuùng ta ñeàu ñöôïc keâu goïi ñaït tôùi.
"Ngaøy nay khoâng thieáu nhöõng khoù khaên vaø thöû thaùch ñoái vôùi ñöùc tin, ñöùc tin thöôøng ít ñöôïc hieåu roõ, bò phaûn ñoái vaø phuû nhaän. Thaùnh Pheâroâ ñaõ noùi vôùi caùc tín höõu Kitoâ cuûa ngaøi: "Anh chò em haõy luoân saün saøng traû lôøi moät caùch dòu daøng vaø toân troïng cho nhöõng ai hoûi anh chò em veà nieàm hy voïng trong taâm hoàn anh chò em" (1 Pr 3,15). Taïi Taây Phöông tröôùc ñaây, trong moät xaõ hoäi ñöôïc coi laø Kitoâ, ñöùc tin laø moâi tröôøng trong ñoù chuùng ta sinh soáng; ñoái vôùi phaàn lôùn daân chuùng, vieäc tham chieáu vaø gaén boù vôùi Thieân Chuùa laø ñieàu thuoäc veà ñôøi soáng thöôøng nhaät. Ai khoâng tin thì phaûi chöùng minh taïi sao mình khoâng tin. Nhöng trong theá giôùi ngaøy nay, tình traïng thay ñoåi vaø tín höõu Kitoâ ngaøy caøng phaûi coù khaû naêng laøm chöùng veà ñöùc tin cuûa mình.
Chaân phöôùc Gioan Phaoloâ 2, trong thoâng ñieäp Fides et ratio (Ñöùc tin vaø lyù trí), ñaõ nhaán maïnh raèng ñöùc tin bò thöû thaùch caû trong thôøi ñaïi ngaøy nay, qua nhöõng hình thöùc tinh vi vaø xaûo quyeät cuûa chuû thuyeát voâ thaàn lyù thuyeát vaø thöïc haønh (Xc nn.46-47). Töø thôøi thuyeát soi saùng trôû ñi, söï pheâ bình toân giaùo ngaøy caøng maïnh meõ; lòch söû cuõng bò aûnh höôûng naëng neà cuûa nhöõng cheá ñoä voâ thaàn, trong ñoù Thieân Chuùa bò coi nhö moät ñieàu do taâm hoàn con ngöôøi phoùng töôûng ra, moät aûo töôûng vaø laø saûn phaåm cuûa moät xaõ hoäi ñaõ bieán thaùi vì bao nhieâu ñieàu tha hoùa. Theá kyû 20 vöøa qua ñaõ chòu moät tieán trình tuïc hoùa maïnh meõ, döôùi chieâu baøi con ngöôøi tuyeät ñoái töï trò, con ngöôøi ñöôïc coi laø maãu möïc vaø laø ngöôøi kieán taïo thöïc taïi, nhöng trôû neân ngheøo naøn vì bò coi laø moät thuï taïo, ñöôïc döïng neân theo "hình aûnh gioáng Thieân Chuùa".
Thôøi nay ngöôøi ta nhaän thaáy moät hieän töôïng ñaëc bieät nguy hieåm ñoái vôùi ñöùc tin: thöïc vaäy coù moät hình thöùc voâ thaàn maø chuùng ta goïi laø voâ thaàn thöïc haønh, trong ñoù ngöôøi ta khoâng phuû nhaän caùc chaân lyù ñöùc tin hoaëc caùc leã nghi toân giaùo, nhöng chæ coi chuùng laø voâ nghóa, khoâng quan troïng ñoái vôùi cuoäc soáng thöôøng nhaät, nhöõng ñieàu taùch rôøi khoûi cuoäc soáng vaø voâ ích. Vì theá, nhieàu khi ngöôøi ta chæ tin nôi Thieân Chuùa moät caùch hôøi hôït, ngöôøi ta soáng "nhö theå Thieân Chuùa khoâng hieän höõu" (etsi Deus non daretur). Nhöng roát cuoäc loái soáng naøy caøng taøn haïi hôn nöõa, vì noù ñöa tôùi söï döûng döng ñoái vôùi ñöùc tin vaø vaán ñeà Thieân Chuùa.
"Trong thöïc teá, moät khi xa lìa Thieân Chuùa, thì con ngöôøi bò thu heïp vaøo moät chieàu kích, chieàu ngang, vaø chính thaùi ñoä thu heïp naøy laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân caên baûn ñöa tôùi caùc cheá ñoä ñoäc taøi, gaây ra nhöõng haäu quaû bi thaûm trong theá kyû vöøa qua, cuõng nhö cuoäc khuûng hoaûng caùc giaù trò maø chuùng ta ñang thaáy. Khi laøm lu môø söï tham chieáu Thieân Chuùa, thì ngöôøi ta cuõng che khuaát chaân trôøi luaân lyù ñöùc, ñeå nhöôøng choã cho chuû thuyeát duy töông ñoái vaø moät quan nieäm mô hoà veà töï do, töï do naøy thay vì coù söùc giaûi thoaùt, thì roát cuoäc laïi raèng buoäc con ngöôøi vaøo nhöõng thaàn töôïng. Nhöõng caùm doã maø Chuùa Gieâsu ñaõ ñöông ñaàu trong hoang ñòa tröôùc khi baét ñaàu söù maïng coâng khai, cho thaáy roõ raèng ñaâu laø nhöõng "thaàn töôïng" thu huùt con ngöôøi khi noù khoâng ñi xa hôn chính mình. Neáu Thieân Chuùa khoâng coøn vò theá trung taâm nöõa, thì con ngöôøi cuõng ñaùnh maát choã ñöùng ñuùng ñaén cuûa mình, khoâng coøn tìm thaáy choã ñöùng cuûa mình nöõa trong caùc loaøi thuï taïo, trong töông quan vôùi tha nhaân. Ñieàu maø trieát lyù coå xöa gôïi laïi qua huyeàn thoaïi Prometeo vaãn khoâng bieán maát: con ngöôøi nghó mình coù theå trôû thaønh thaàn minh cuûa chính mình, laø chuû teå söï soáng vaø söï cheát.
Ñöùng tröôùc boái caûnh ñoù, Giaùo Hoäi, trung thaønh vôùi meänh leänh cuûa Chuùa Kitoâ, khoâng bao giôø ngöøng khaúng ñònh chaân lyù veà con ngöôøi vaø veà vaän meänh cuûa con ngöôøi. Coâng ñoàng chung Vatican 2 ñaõ quaû quyeát vaén taét raèng: "Lyù do cao quí nhaát cuûa phaåm giaù con ngöôøi heä taïi ôn goïi hieäp thoâng cuûa hoï vôùi Thieân Chuùa. Ngay töø khi môùi sinh ra, con ngöôøi ñaõ ñöôïc môøi goïi ñoái thoaïi vôùi Thieân Chuùa: thöïc vaäy con ngöôøi khoâng hieän höõu, neáu khoâng ñöôïc Thieân Chuùa baûo toàn; vì ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân, vaø ñöôïc Ngaøi luoân luoân yeâu thöông, con ngöôøi khoâng soáng hoaøn toaøn theo chaân lyù neáu khoâng nhìn nhaän Chuùa moät caùch töï do vaø neáu khoâng tín thaùc vaøo Ñaáng Taïo Döïng neân mình" (Gaudium et Spes, 19).
"Nhö vaäy, ñöùc tin ñöôïc keâu goïi mang laïi caâu traû lôøi, - moät caùch dòu daøng vaø toân troïng -, cho chuû thuyeát voâ thaàn, chuû thuyeát hoà nghi, söï döûng döng ñoái vôùi chieàu doïc, ñeå con ngöôøi thôøi nay coù theå tieáp tuïc töï hoûi veà söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa vaø tieán böôùc treân nhöõng con ñöôøng daãn ñeán Chuùa? Toâi muoán nhaéc ñeán vaøi con ñöôøng, xuaát phaùt töø suy tö töï nhieân, cuõng nhö töø chính söùc maïnh cuûa ñöùc tin. Toâi muoán trình baøy moät caùch raát coâ ñoïng 3 töø naøy laø: theá giôùi, con ngöôøi, vaø ñöùc tin.
- Thöù nhaát laø theá giôùi. Thaùnh Augustino, ngöôøi ñaõ tìm kieám Chaân Lyù laâu daøi trong cuoäc ñôøi vaø ñaõ ñöôïc Chaân Lyù naém baét, thaùnh nhaân coù moät trang raát hay vaø noåi danh, trong ñoù ngaøi khaúng ñònh: "Haõy hoûi veû ñeïp cuûa traùi ñaát, cuûa bieån khôi, cuûa khoâng khí bò loaõng vaø lan ra khaép tôùi, haõy hoûi veû ñeïp cuûa trôøi cao..., haõy hoûi taát caû nhöõng thöïc taïi aáy. Taát caû ñeàu seõ traû lôøi baïn: Haõy nhìn chuùng vaø xem chuùng ñeïp döôøng naøo. Veû ñeïp cuûa chuùng nhö moät baøi ca chuùc tuïng. Vaäy nhöõng thuï taïo ñeïp ñeõ nhö vaäy, tuy laø hay thay ñoåi, ai ñaõ laøm ra chuùng neáu khoâng phaûi laø Ñaáng chính laø veû ñeïp baát bieán?" (Baøi giaûng 241,2: PL 38,1134). Toâi thieát nghó caàn phaûi phuïc hoài vaø giuùp con ngöôøi ngaøy nay phuïc hoài khaû naêng chieâm ngaém thieân nhieân, veû ñeïp vaø cô caáu cuûa thieân nhieân. Theá giôùi khoâng phaûi laø moät môù hoãn mang khoâng hình daïng, nhöng heã caøng bieát theá giôùi, vaø caøng khaùm phaù nhöõng cô caáu tuyeät vôøi cuûa noù, chuùng ta caøng thaáy moät keá hoaïch, vaø thaáy raèng coù moät trí tueä saùng taïo. Nhaø baùc hoïc Albert Einstein noùi raèng trong caùc luaät leä thieân nhieân, "coù bieåu loä moät lyù trí cao caû ñeán ñoä taát caû lyù leõ cuûa tö töôûng vaø nhöõng heä thoáng cuûa con ngöôøi chæ laø moät phaûn aùnh heát söùc nhoû beù so vôùi lyù trí aáy" (Il Mondo come lo vedo io, Roma 2005). Vì theá, con ñöôøng thöù I daãn ñeán söï khaùm phaù Thieân Chuùa laø chieâm ngaém thieân nhieân vôùi caëp maét chaêm chuù.
- Thöù hai laø con ngöôøi. Cuõng thaùnh Augustino coù moät caâu thôøi danh trong ñoù ngaøi noùi raèng Thieân Chuùa ôû saâu thaúm trong toâi hôn caû chính toâi (Xc Töï Thöù, III, 6,11). Töø ñoù thaùnh nhaân ñöa ra lôøi môøi goïi: "Baïn ñöøng ñi ra khoûi chính mình, haõy trôû veà loøng mình: trong con ngöôøi noäi taâm coù chaân lyù cö nguï" (De vera religione, 39, 72). Ñaây laø moät khía caïnh khaùc maø chuùng ta coù nguy cô laïc maát trong theá giôùi oàn aøo vaø chia trí chuùng ta ñang soáng: khaû naêng döøng laïi vaø nhìn vaøo chieàu saâu cuûa chính mình vaø ñoïc nieàm khao khaùt voâ bieân maø chuùng ta mang trong mình, thuùc ñaåy chuùng ta ñi xa hôn vaø daãn chuùng ta ñeán moät Ñaáng coù theå laøm cho maõn nguyeän. Saùch Giaùo Lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo quaû quyeát: "Vôùi söï côûi môû ñoái vôùi chaân lyù vaø veû ñeïp, ñôùi vôùi caûm thöùc veà ñieàu thieän, vôùi töï do vaø tieáng noùi cuûa löông taâm, vôùi khaùt voïng voâ bieân vaø mong öôùc haïnh phuùc, con ngöôøi töï hoûi veà söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa" (n.33).
- Thöù ba laø ñöùc tin. Nhaát laø trong thöïc taïi thôøi nay, chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng moät con ñöôøng daãn ñeán söï nhaän thöùc vaø gaëp gôõ Thieân Chuùa chính laø cuoäc soáng ñöùc tin. Ai tin thì keát hieäp vôùi Thieân Chuùa, côûi môû ñoái vôùi aân thaùnh cuûa Ngaøi, söùc maïnh cuûa baùc aùi. Nhö theá cuoäc soáng cuûa hoï trôû thaønh chöùng taù khoâng phaûi veà mình, nhöng veà Ñaáng Phuïc Sinh, vaø hoï khoâng sôï bieåu loä nieàm tin cuûa mình trong ñôøi soáng thöôøng nhaät, hoï côûi môû ñoái thoaïi bieåu loä tình baïn saâu xa treân haønh trình cuûa moãi ngöôøi, vaø bieát môû ra nhöõng aùnh saùng hy voïng cho nhu caàu caàn ñöôïc cöùu chuoäc, nhu caàu haïnh phuùc, töông lai. Thöïc vaäy, ñöùc tin laø cuoäc gaëp vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng noùi vaø haønh ñoäng trong lòch söû vaø hoaùn caûi cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa chuùng ta, bieán ñoåi nôi chuùng ta naõo traïng, nhöõng phaùn ñoaùn giaù trò, nhöõng choïn löïa vaø haønh ñoäng cuï theå. Ñöùc tin khoâng phaûi laø moät aûo töôûng, troán chaïy thöïc taïi, moät söï nöông naùu thoaûi maùi, moät thaùi ñoä duy tình caûm, nhöng ñöùc tin laø moät söï daán thaân troïng cuoäc soáng vaø loan baùo Tin Möøng, Tin Vui coù khaû naêng giaûi thoaùt toaøn theå con ngöôøi. Moät Kitoâ höõu, moät coäng ñoaøn chaêm chæ hoaït ñoäng vaø trung thaønh vôùi döï phoùng cuûa Thieân Chuùa Ñaáng yeâu thöông chuùng ta tröôùc, laø moät con ñöôøng öu tieân ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ôû trong söï döûng döng hoaëc nghi ngôø veà cuoäc soáng vaø hoaït ñoäng cuûa mình. Nhöng ñieàu naøy ñoøi moãi ngöôøi laøm cho chöùng veà ñöùc tin cuûa mình ngaøy caøng trong saùng, thanh taåy cuoäc soáng cuûa mình ñeå noù phuø hôïp vôùi Chuùa Kitoâ. Nhieàu ngöôøi coù moät quan nieäm haïn heïp veà ñöùc tin Kitoâ, vì hoï coi ñoù chæ laø moät môù heä thoáng tín ñieàu vaø giaù trò chöù khoâng phaûi laø moät chaân lyù veà moät Vò Thieân Chuùa toû mình cho chuùng ta trong lòch söû, moät Thieân Chuùa muoán thoâng ban cuoäc soáng thaân maät vôùi con ngöôøi, trong moät quan heä yeâu thöông vôùi Ngaøi. Trong thöïc teá, nôi neàn taûng cuûa moãi ñaïo lyù hoaëc giaù trò coù moät cuoäc gaëp gôõ giöõa con ngöôøi vaø Thieân Chuùa trong Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Kitoâ giaùo, tröôùc khi laø moät neàn luaân lyù ñaïo ñöùc, chính laø moät bieán coá tình thöông, laø söï ñoùn nhaân con ngöôøi cuûa Chuùa Gieâsu. Vì theá, Kitoâ höõu vaø caùc coäng ñoaøn Kitoâ phaûi nhìn vaø giuùp ngöôøi khaùc nhìn Chuùa Kitoâ laø Ñöôøng chaân thöïc daãn ñeán Thieân Chuùa.
Chaøo thaêm
Sau baøi huaán giaùo daøi baèng tieáng YÙ, nhö thöôøng leä Ñöùc Thaùnh Cha toùm taét baèng caùc sinh ngöõ khaùc vaø chaøo thaêm moät soá nhoùm trong caùc phaùi ñoaøn haønh höông. Ñaëc bieät ca ñoaøn cuûa Nhaø thôø chính toøa Westminster cuûa Anh giaùo ôû Luaân Ñoân ñaõ haùt möøng Ñöùc Thaùnh Cha baøi ca: Tu es Petrus, Con laø Pheâroâ:
Trong phaàn chaøo thaêm cuoái cuøng baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán caùc tham döï vieân dieãn ñaøn do Caritas quoác teá toå chöùc; caùc thöøa sai, caùc Linh Muïc, tu só vaø giaùo daân tham döï khoùa hoïc do Ñaïi hoïc Giaùo Hoaøng Salesiana toå chöùc. Ngaøi caàu mong cho cuoäc vieáng thaêm Toøa Thaùnh Pheâroâ giuùp moïi ngöôøi canh taân tinh thaàn vaø daán thaân truyeàn giaùo. Sau cuøng vôùi caùc baïn treû, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán leã thaùnh Albertoâ Caû möøng vaøo ngaøy 15 thaùng 11 naêm 2012 laø boån maïng cuûa caùc nhaø khoa hoïc töï nhieân. Ngaøi noùi: "Hôõi nhöõng ngöôøi treû thaân meán, caùc con haõy bieát dung hoøa vieäc hoïc haønh nghieâm tuùc vôùi nhöõng ñoøi hoûi cuûa ñöùc tin".
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)