Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác
beânh vöïc töï do toân giaùo
Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác beânh vöïc töï do toân giaùo.
Geneve (Vat. 9/07/2012) - Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh taïi Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác ôû Geneøve ñaõ maïnh meõ beânh vöïc quyeàn töï do toân giaùo.
Phaùi ñoaøn Toøa thaùnh do Ñöùc Toång Giaùm Muïc Silvano Tomasi laøm tröôûng ñoaøn, ñaõ döï khoùa hoïp thöù 20 cuûa Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác nhoùm taïi Geneøve, Thuïy Só, töø ngaøy 7 thaùng 6 ñeán ngaøy 6 thaùng 7 naêm 2012. Trong baøi tham luaän ngaøy 3 thaùng 7 naêm 2012 veà töï do toân giaùo, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Tomasi ñaõ khaúng ñònh nhö sau:
"Trong söï quan taâm saâu xa, Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh löu yù veà hoá chia caùch saâu roäng giöõa söï quyeát taâm vaø nhöõng nguyeân taéc ñöôïc coäng ñoàng quoác teá tuyeân boá veà töï do toân giaùo, töï do löông taâm, tín ngöôõng, vaø quyeàn töï do hoäi hoïp, vôùi vieäc aùp duïng caùc nhaân quyeàn caên baûn naøy trong thöïc teá. Vieäc söû duïng bom vaø nhöõng cuoäc taán coâng taøn baïo gaàn ñaây choáng laïi caùc nôi thôø phöôïng vaø caùc coäng ñoàng tín höõu Kitoâ ñang caàu nguyeän, ñaõ gieát haïi haøng traêm ngöôøi voâ toäi taïi nhieàu quoác gia. Tình traïng caùc toäi aùc naøy keùo daøi vaø lan sang nhieàu quoác gia, söï hoã trôï veà nhaân söï vaø taøi löïc daønh cho caùc toäi aùc ñoù do caùc nhoùm cöïc ñoan cung caáp, muïc tieâu cuûa hoï laø laøm xaùo troän cuoäc soáng chung hoøa bình trong söï toân troïng vaø coäng taùc vôùi nhau, ñoù laø nhöõng lyù do phaûi thuùc ñaåy cac giôùi höõu traùch mau leï coù moät caâu traû lôøi höõu hieäu hôn veà söï yù thöùc cuûa quaàn chuùng cuõng nhö veà hoaït ñoäng phoøng ngöøa.
Xung ñoät toân giaùo laø moät nguy hieåm cho söï phaùt trieån xaõ hoäi, chính trò vaø kinh teá. Xung ñoät toân giaùo trong moät xaõ hoäi bò cöïc ñoan hoùa seõ phaù vôõ nhöõng quan heä caàn thieát cho ñôøi soáng xaõ hoäi vaø cho thöông maïi ñöôïc trieån nôû. Noù taïo ra baïo löïc, töôùc ñoaït cuûa daân chuùng nquyeàn cô baûn nhaát trong moïi quyeàn, ñoù laø quyeàn soáng. Noù gieo raéc nhöõng maàm moáng nghi kî vaø cay ñaéng coù theå truyeàn laïi töø theá heä naøy sang theá heä khaùc. Xung ñoät taïi nöôùc naøy coù theå lan sang nöôùc khaùc vaø gaây khoù khaên nghieâm troïng taïi caùc quoác gia khaùc.
Cuõng vaäy, söï baét ñi maát tích, baét giöõ, giam caàm, doïa gieát vaø kyø thò choáng laïi nhöõng ngöôøi trôû laïi ñaïo vaø nhöõng ngöôøi thuoäc caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá, hay thuoäc nhöõng coäng ñoaøn tín ngöôõng, laø ñieàu thöôøng xaûy ra treân theá giôùi. Nhöõng vuï taán coâng taøn baïo, nhöõng lôøi tuyeân boá vaø caû nhöõng saùch giaùo khoa xuùi giuïc baïo ñoäng vaø gieát haïi nhöõng phaàn töû cuûa caùc toân giaùo vaø caùc nhoùm toân giaùo ít ngöôøi laø nhöõng ñieàu raát thöôøng ñöôïc baùo chí loan tin. Nhöõng ñe doïa töï do toân giaùo nhö theá laø ñieàu laøm thöông toån saâu xa cho phaåm giaù con ngöôøi. Söï giôùi haïn vieäc thöïc thi quyeàn töï do toân giaùo seõ ñe ñoïa caên tính caù nhaân, löông taâm, nhöõng choïn löïa cô baûn trong cuoäc soáng vaø caûn trôû vieäc thi haønh caùc quyeàn khaùc cuûa con ngöôøi".
Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16 ñaõ baøy toû moái quan taâm traàm troïng cuûa ngaøi veà nhöõng tình traïng gaây xaùo troän nhö theá taïi nhieàu nôi treân theá giôùi nhö keát quaû laøm cho "ngöôøi ta khoâng theå tuyeân xöng toân giaùo cuûa mình moät caùch töï do, ngoaïi tröø tröôøng hôïp chaáp nhaän ruûi ro cho sinh maïng vaø taøi saûn cuûa mình. Taïi nhöõng vuøng khaùc, chuùng ta thaáy nhöõng hình thöùc tinh vi toái taân hôn vôùi nhöõng thaønh kieán vaø thaùi ñoä ñoá kî ñoái vôùi caùc tín höõu vaø caùc bieåu töôïng toân giaùo" (Söù ñieäp Hoøa bình theá giôùi naêm 2011, n.4). Caùc Kitoâ höõu laø nhoùm toân giaùo bò baùch haïi nhieàu nhaát.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Tomasi noùi tieáp:
"Tính chaát bao truøm cuûa töï do toân giaùo ñoøi hoûi moät söï baûo veä ñoàng ñeàu vaø höõu hieäu döôùi luaät phaùp, maø khoâng kyø thò moät ngöôøi naøo, nhöng ñaëc bieät nhaát laø cho caùc phaàn töû cuûa caùc nhoùm thieåu soá hoaëc nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông vì nhöõng thaønh kieán hoaëc kyø thò vì nhieàu lyù do. Vì theá, Tuyeân Ngoân vaø Chöông trình haønh ñoäng taïi Vienne ñaõ khaúng ñònh raèng ".. Nhöõng ngöôøi thuoäc veà caùc nhoùm daân thieåu soá coù quyeàn ñöôïc höôûng vaên hoùa rieâng cuûa hoï, ñöôïc tuyeân xöng vaø thöïc haønh toân giaùo cuûa hoï.. nôi rieâng tö cuõng nhö nôi coâng coäng, moät caùch töï do vaø khoâng phaûi chòu söï xen mình hoaëc hình thöùc kyø thò naøo" (Part I, art 19).
Nhieàu vaên kieän quoác teá khaùc veà nhaân quyeàn, caùc nghò quyeát cuûa Ñaïi hoäi ñoàng vaø Hoäi ñoàng nhaân quyeàn ñeàu khaúng ñònh roõ raøng raèng "moãi ngöøôi coù quyeàn töï do tö töôûng, löông taâm, toân giaùo hoaëc tín ngöôõng". Töï do baøy toû toân giaùo hoaëc tín ngöôõng cuûa mình qua giaùo huaán, thöïc haønh, thôø phöôïng vaø giöõ ñaïo cuõng ñöôïc baûo ñaûm. "Thaät laø ñieàu khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc khi caùc tín höõu phaûi huûy boû moät phaàn cuûa hoï, - tín ngöôõng cuûa hoï - ñeå trôû thaønh nhöõng coâng daân tích cöïc. Khoâng bao giôø caàn phaûi choái boû Thieân Chuùa ñeå ñöôïc höôûng caùc quyeàn cuûa mình".
Caùc lyù töôûng töï do toân giaùo - trong vieäc phuïng töï, thöïc haønh vaø dieãn taû - ñöôïc qui ñònh trong caùc hieán phaùp cuûa haàu heát caùc nöôùc daân chuû treân theá giôùi. Hôn nöõa, töï do naøy, moät quyeàn coù nhieàu khía caïnh, coù lieân heä tôùi quyeàn soáng vaø töï do, trong soá caùc quyeàn khaùc.
Phuø hôïp vôùi Hieäp Öôùc quoác teá veà caùc daân quyeàn vaø chính quyeàn, Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh nhìn nhaän raèng caùc Nhaø Nöôùc coù nghóa vuï ñeà ra vaø naâng ñôõ caùc cô caáu haï taàng vaø nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå taïo ñieàu kieän deã daøng cho söï phaùt trieån caùc coäng ñoaøn toân giaùo vaø caùc phaàn töû cuûa caùc coäng ñoaøn aáy moät caùch töï do vaø khoâng bò kyø thò. Nhö theá quyeàn töï do toân giaùo khoâng phaûi chæ laø moät quyeàn caù nhaân nhöng cuõng trôû thaønh moät quyeàn taäp theå cho caùc coäng ñoaøn toân giaùo". Veà vaán ñeà naøy coù quyeàn cuûa caùc coäng ñoaøn aáy ñöôïc töï quaûn trò theo caùc quy luaät rieâng cuûa mình, quyeàn phuïng töï coâng khai, quyeàn ñöôïc giaùo huaán caûc phaàn töû cuûa mình trong vieäc thöïc haønh tín ngöôõng; quyeàn ñöôïc tuyeån choïn, huaán luyeän, boå nhieäm vaø thuyeân chuyeån caùc thöøa taùc vieân tinh thaàn cuûa mình; quyeàn kieán thieát caùc cô sôû duøng vaøo vieäc toân giaùo, quyeàn thuû ñaéc vaø söû duïng ngaân khoaûn hoaëc taøi saûn; quyeàn giaûng daïy vaø laøm chöùng veà tín ngöôõng cuûa mình moät caùch coâng khai, baèng lôøi noùi cuõng nhö baèng chöõ vieát, vaø quyeàn ñöôïc hoäi hoïp, thieát laäp caùc toå chöùc giaùo duïc, vaên hoùa, töø thieän vaø xaõ hoäi, theo caùc lyù do lieân heä.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Silvano Tomasi cuõng noùi raèng: "Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh nhìn nhaän lieân heä giöõa söï oån ñònh xaõ hoäi vaø vieäc coâng nhaän caùc quyeàn con ngöôøi. Do boái caûnh baát oån veà kinh teá vaø xaõ hoäi taïi caùc nöôùc treân theá giôùi, ñieàu thieát yeáu laø moïi nhaân quyeàn, vaø ñaëc bieät hôn caû laø quyeàn töï do toân giaùo phaûi ñöôïc baûo veä. Caùc Nhaø Nöôùc phaûi khích leä thaønh laäp caùc heä thoáng nhaém söï thaêng tieán söï caûm thoâng laãn nhau, coå voõ ñoái thoaïi lieân toân vaø taêng cöôøng vieäc baûo veä caùc nhoùm toân giaùo baèng nhöõng baûo ñaûm thích hôïp vaø höõu hieäu veà töï do toân giaùo, qua vieäc söû duïng caùc heä thoáng phaùp lyù laøm trung gian töông öùng vaø thích hôïp, vaø neáu caàn, thì ñieàu chænh laïi.
Theo quan ñieåm phaùi ñoaøn chuùng toâi, quyeàn töï do toân giaùo khoâng theå bò thu heïp vaøo töï do phuïng töï. Bao goàm trong quyeàn töï do naøy cuõng coù caû quyeàn ñöôïc rao giaûng, giaùo duïc, ñoùn nhaän caùc tín ñoà môùi, goùp phaàn vaøo caùc cuoäc thaûo luaän chính trò cuõng nhö tham gia caùc hoaït ñoäng coâng coäng. Ñieàu quan troïng nhaát laø phaûi duy trì vaø baûo veä quyeàn töï do löông taâm. Caùc tín höõu khoâng theå bò chính quyeàn boù buoäc choïn löïa giöõa söï tuaân theo caùc chính saùch hoaëc luaät leä cuûa chính phuû vaø söï trung thaønh vôùi giaùo huaán toân giaùo vaø tín ngöôõng cuûa mình. Moät ñieàu cuõng quan troïng, ñoù laø toân troïng quyeàn cuûa caùc baäc cha meï göûi con caùi hoï ñeán nhöõng tröôøng hoïc phaûn aùnh tín ngöôõng cuûa hoï. Nhöõng heä thoáng cöôõng baùch giaùo duïc, baét moïi ngöôøi theo cuøng moät khuoân maãu, coù theå laø moät söï tröïc tieáp taán coâng caùc quyeàn lôïi vaø nghóa vuï cuûa caùc cha meï trong vieäc ñaûm baûo neàn huaán luyeän toân giaùo vaø luaân lyù ñaïo ñöùc cho con caùi hoï. Ñoàng thôøi taát caû caùc heä thoáng giaùo duïc phaûi thaêng tieán söï toân troïng vaø baûo veä daân chuùng, khoâng nuoâi thaønh kieán naøo ñoái vôùi tín ngöôõng vaø vieäc thöïc haønh tín ngöôõng cuûa hoï.
Thöa baø chuû tòch, Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh muoán keát luaän baøi tham luaän naøy baèng caâu tröng daãn Tuyeân ngoân Vienne, keâu goïi "taát caû caùc chính phuû haõy ñeà ra nhöõng bieän phaùp thích hôïp, ñaùp öùng caùc nghóa vuï quoác teá cuûa mình vaø chieáu theo heä thoáng phaùp luaät lieân heä ñeå choáng laïi naïn baát bao dung vaø baïo löïc döïa treân toân giaùo hoaëc tín ngöôõng..., vaø cuõng choáng laïi nhöõng haønh ñoäng kyø thò phuï nöõ, xuùc phaïm ñeán caùc nôi toân giaùo, nhìn nhaän raèng moãi ngöôøi coù quyeàn ñöôïc töï do tö töôûng, löông taâm, ngoân luaän vaø toân giaùo. Hoäi nghò taïi Vienne cuõng môøi goïi moïi Nhaø Nöôùc haõy thöïc haønh caùc ñieàu khoaûn cuûa Tuyeân ngoân veà vieäc loaïi tröø moïi hình thöùc baát bao dung vaø kyø thò tín ngöôõng hoaëc toân giaùo" (Part II, art. 22).
Sau cuøng, chuùng toâi khuyeán khích moãi quoác gia ñaûm baûo, baûo veä vaø thaêng tieán quyeàn hôïp phaùp cuûa daân chuùng ñöôïc coù, thöïc haønh vaø bieåu loä toân giaùo hoaëc tín ngöôõng cuûa mình moät caùch töï do vaø khoâng phaûi chòu moät söï cöôõng baùch vaø baïo löïc naøo, vaø khoâng phaûi luoân soáng trong lo sôï trôû thaønh naïn nhaân cuûa caùc cuoäc taán coâng choáng toân giaùo huûy hoaïi caùc nhaân quyeàn cô baûn".
G. Traàn Ñöùc Anh OP chuyeån yù
(Radio Vatican)