Coâng ñoàng Vatican II sau 50 naêm
vaø Naêm Ñöùc Tin cuûa Giaùo hoäi saép tôùi
Coâng ñoàng Vatican II sau 50 naêm vaø Naêm Ñöùc Tin cuûa Giaùo hoäi saép tôùi.
Roma (CNS & WHÑ 08/02/2012) - Naêm möôi naêm tröôùc, vaøo thaùng Möôøi, Chaân phöôùc Gioan XXIII cuøng vôùi hôn 2,500 giaùm muïc vaø caùc vò Beà treân Doøng tu, töø khaép nôi treân theá giôùi ñaõ quy tuï taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ, ñeå khai maïc Coâng ñoàng chung Vatican II.
Ba naêm sau, Vatican II ban haønh 16 vaên kieän lôùn veà nhöõng vaán ñeà cô baûn nhö thaåm quyeàn cuûa haøng giaùo phaåm, chuù giaûi Kinh Thaùnh, vaø vai troø rieâng cuûa giaùo só vaø giaùo daân. Caùc taøi lieäu naøy vaø nhöõng cuoäc baøn thaûo ñeå hình thaønh chuùng, ñaõ laøm thay ñoåi caùch Giaùo hoäi Coâng giaùo hieåu vaø trình baøy chính mình trong boái caûnh hieän ñaïi cuûa neàn vaên hoùa vaø xaõ hoäi theá tuïc.
Vì Coâng ñoàng Vatican II laø moät trong nhöõng söï kieän vó ñaïi trong lòch söû toân giaùo hieän ñaïi, neân möøng kim khaùnh söï kieän naøy, ñöông nhieân seõ laø dòp toå chöùc nhieàu söï kieän kyû nieäm, bao goàm caùc cöû haønh phuïng vuï, caùc aán phaåm vaø caùc hoäi nghò.
Trong moät cuoäc trieån laõm Vatican II taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng Roâma Thaùnh Phaoloâ Ngoaïi thaønh, khai maïc hoài cuoái thaùng Gieâng vöøa qua vaø seõ môû cöûa ñeán thaùng Möôøi Moät 2013, caùc tröng baøy bao goàm caùc baûn goác vieát tay baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan XXIII trong phieân hoïp khai maïc Coâng ñoàng, vaø taám hoä chieáu Vatican caáp cho moät giaùm muïc Ba Lan treû coù teân Karol Wojtyla, töùc laø Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II töông lai.
Nhöng Vatican II khoâng chæ quan troïng veà maët lòch söû, maø coøn laø vaán ñeà hieän thöïc cuûa Giaùo hoäi ngaøy nay.
Caùc hoïc giaû vaãn coøn tranh luaän veà vieäc aùp duïng Coâng ñoàng trong caùc lónh vöïc nhö ñoái thoaïi lieân toân vaø caûi caùch phuïng vuï: thöû hoûi ñaây laø söï phaùt trieån lieân tuïc trong lòch söû Giaùo hoäi, hay laø söï ñöùt ñoaïn trieät ñeå vôùi quaù khöù? Roài haøng giaùo só vaø giaùo daân aùp duïng caùc vaên kieän Coâng ñoàng theo caùch khaùc nhau ñeán möùc naøo? Theo saùt töø chöông caùc taøi lieäu hay theo moät caùch hieåu roäng raõi hôn "tinh thaàn Vatican II?"
Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI ñaõ baùc boû ñieàu ngaøi goïi laø "söï chuù giaûi veà tính ñöùt ñoaïn vaø ñoå vôõ" trong caùch hieåu ngaøy nay veà Coâng ñoàng, vaø thay vaøo ñoù ngaøi goïi söï giaûi thích Vatican II laø "ñoåi môùi trong lieân tuïc" cuûa 2.000 naêm truyeàn thoáng cuûa Giaùo hoäi. Khaùm phaù vaø phaùt huy yù töôûng ñoù seõ laø moät muïc tieâu chính cuûa Naêm Ñöùc tin - baét ñaàu töø 11 thaùng Möôøi naêm 2012, ñuùng moät nöûa theá kyû töø ngaøy khai maïc Coâng ñoàng Vatican II.
Moät soá ngöôøi Coâng giaùo töông ñoái ít nhöng laïi maïnh meõ leân tieáng phuû nhaän Coâng ñoàng, hoï cho raèng trong soá nhöõng thay ñoåi, thì nhöõng thay ñoåi veà phuïng vuï ñaõ laøm giaûm ñi tính trang troïng cuûa Thaùnh Leã; vaø vieäc ngaøy caøng môû ra vôùi caùc toân giaùo khaùc maâu thuaãn vôùi söï caàn thieát phaûi coâng boá ôn cöùu ñoä nhôø moät mình Chuùa Gieâsu Kitoâ maø thoâi. Nhoùm noåi baät nhaát laø Huynh ñoaøn Thaùnh Pioâ X, ñaõ thöïc söï ñoaïn giao vôùi Roma vaøo naêm 1988, khi vò saùng laäp laø Toång giaùm muïc ngöôøi Phaùp, Marcel Lefebvre, phong chöùc cho boán giaùm muïc maø khoâng coù söï chaáp thuaän cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng.
Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ ñaõ coi vieäc hoøa giaûi vôùi Huynh ñoaøn naøy laø moät öu tieân cuûa trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngaøi. Naêm 2007, ngaøi ñaõ boû nhöõng haïn cheá veà Thaùnh leã theo truyeàn thoáng La tinh, nay ñöôïc goïi laø hình thöùc ngoaïi thöôøng. Khoâng ñaày hai naêm sau ñoù, ngaøi giaûi vaï tuyeät thoâng cho boán giaùm muïc ñaõ ñöôïc taán phong baát hôïp phaùp. Vaø muøa thu naêm ngoaùi, Vatican ñaõ môû ra khaû naêng thaønh laäp moät giaùo haït toøng nhaân neáu ñaït ñöôïc söï hoøa giaûi troïn veïn.
Duø vaäy, ñeå coù theå hoøa giaûi, Toøa Thaùnh Vatican ñoøi buoäc Huynh ñoaøn phaûi chaáp nhaän moät baûn toùm löôïc nhöõng ñieåm giaùo lyù khoâng theå thöông löôïng. Nhöõng ñieåm naøy ñaõ khoâng ñöôïc coâng boá, nhöng haún phaûi bao goàm nhöõng giaùo huaán chính cuûa Vatican II. Maëc duø caùc cuoäc ñoái thoaïi ñang dieãn ra giöõa Toøa Thaùnh Vatican vaø Huynh ñoaøn vaãn coøn bí maät, gaàn ñaây caû hai beân ñaõ coâng boá nhöõng taøi lieäu baøy toû quan ñieåm cuûa mình. Khi theo doõi cuoäc trao ñoåi naøy, thaät khoâng deã tin raèng Naêm Ñöùc Tin seõ keát thuùc vôùi söï ñoàng thuaän veà yù nghóa cuûa Coâng ñoàng Vatican II. Tuy nhieân, laø con ngöôøi noåi tieáng veà suy tö cuûa theá kyû naøy, chaéc chaén Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI seõ khoâng ngaïc nhieân hay thaát voïng, bôûi caùc cuoäc tranh luaän vaãn ñang tieáp tuïc. (Francis X. Rocca, CNS, 27.01.2012) ( Huy Hoaøng chuyeån dòch Vieät ngöõ)
R.V.A.