YÙ thöùc toân giaùo baåm sinh cuûa con ngöôøi
YÙ thöùc toân giaùo baåm sinh cuûa con ngöôøi.
Moät soá nhaän ñònh cuûa giaùo sö Yves Coppens, chuyeân vieân coå nhaân chuûng hoïc veà yù thöùc toân giaùo cuûa con ngöôøi.
Milano, Italia (Avvenire 15-11-2011) - Ngaøy 15 thaùng 11 naêm 2011, giaùo sö Yves Coppens, ngöôøi Phaùp, chuyeân vieân coå nhaân chuûng hoïc, ñaõ ñeán Milano baéc Italia ñeå tham döï cuoäc hoäi hoïc taïi Ñaïi hoïc Coâng giaùo, do Ngaân khoá "Julien Ries" toå chöùc veà ñeà taøi "Gioù, Thaàn Khí, vaø Ma". Giaùo sö ñaõ dieãn thuyeát veà ñeà taøi "Khoâng coù con ngöôøi maø khoâng bieåu töôïng". Nhaân ñòp naøy giaùo sö cuõng giôùi thieäu cuoán saùch cuûa oâng töïa ñeà "Tieàn lòch söû cuûa con ngöôøi", do nhaø xuaát baûn Jaca Books aán haønh.
Giaùo sö Coppens sinh naêm 1934 vaø laø moät trong caùc nhaø coå nhaân chuûng hoïc noåi tieáng nhaát theá giôùi. Laø con cuûa moät khoa hoïc gia veà phoùng xaï cuûa caùc loaïi ñaù, ngay töø ngaøy coøn beù oâng ñaõ say meâ ngaønh tieàn söû vaø khaûo coå hoïc. OÂng Coppens ñaõ töøng theo hoïc taïi ñaïi hoïc Rennes. Naêm 22 tuoåi oâng coäng taùc vôùi giaùo sö Jean Piveteau laøm vieäc trong phoøng thí nghieäm "coå sinh vaät hoïc" thuoäc phaân khoa khoa hoïc ñaïi hoïc Paris, ñoàng thôøi laø chuyeân vieân nghieân cöùu taïi Trung taâm nghieân cöùu quoác gia Phaùp veà coå sinh vaät hoïc thuoäc thôøi ñeä töù kyû vaø ñeä tam kyû. Naêm 1959 oâng laøm vieäc trong phoøng thí nghieäm cuûa Hoïc vieän Coå sinh vaät hoïc cuûa Vieän baûo taûng quoác gia Phaùp veà lòch söû thieân nhieân. OÂng ñöôïc giao cho vieäc nghieân cöùu caùc hieän töôïng sinh hoïc lieân quan tôùi loaøi vaät coù voøi beân Phi chaâu. Giaùo sö Coppens cuõng töøng laø thaønh vieân caùc toaùn nghieân cöùu beân Algeria, Tunisia vaø Philippines.
Naêm 1965 trong moät cuoäc ñaøo bôùi khaûo coå taïi Yaho beân nöôùc Tchad, oâng ñaõ khaùm phaù ra moät caùi soï cuûa moät ngöôøi ñaøn baø thôøi tieàn söû ñöôïc goïi laø "vôï cuûa ngöôøi ñöùng thaúng Ciad" (Tchadanthropus uxoris). Ngöôøi ñaøn baø naøy soáng caùch ñaây 1 trieäu naêm.
Tuy nhieân bieán coá khieán cho giaùo sö noåi tieáng laø cuoäc ñaøo bôùi khaûo coå naêm 1974 taïi Hadar beân Etiopia. Cuøng vôùi oâng Donald Johannon chuyeân vieân coå nhaân chuûng hoïc, vaø nhaø ñòa chaát hoïc Maurice Taieb, giaùo sö Yves Coppens ñaõ khaùm phaù ra boä xöông cuûa moät ngöôøi ñaøn baø soáng caùch ñaây 3.5 trieäu naêm. Ngöôøi ñaøn baø khoaûng 25 tuoåi, bò cheát trong vuøng ñaàm laày, chaéc haún vì kieät söùc. Ba giaùo sö ñaët teân cho baø laø Lucy, nhöng trong tieáng Aramaây teân baø laø "Dinquinesh" coù nghóa "Em tuyeät vôøi".
Naêm 1980 oâng Coppens ñöôïc chæ ñònh laø giaùo sö taïi Baûo taøng vieän quoác gia Phaùp veà khoa hoïc thieân nhieân, vaø ñöôïc môøi daäy moân coå sinh vaät hoïc vaø tieàn söû taïi Tröôøng Phaùp. OÂng ñaõ giöõ gheá giaùo sö naøy cho tôùi naêm 2005. Giaùo sö Yves Coppens ñaõ vieát raát nhieàu saùch veà hai laõnh vöïc naøy cuõng nhö coäng taùc laøm nhieàu phim.
Giaùo sö xaùc tín raèng ngaønh coå sinh vaät hoïc vaø coå nhaân chuûng hoïc coù caùc chöùng côù roõ raøng cho thaáy con ngöôøi phaùt xuaát töø moät söï bieán hoùa chaäm nhöng khoâng theå haõm laïi ñöôïc. Giaùo sö Coppens khoâng tin nôi thuyeát "tình côø", maø cho raèng loaøi ngöôøi ñaõ coù caùc ñaëc tính thuû ñaéc ñöôïc töø moâi tröôøng soáng chung quanh. Theo giaùo sö Coppens, con ngöôøi sinh ra ñaõ coù caûm quan veà söï thaùnh thieâng vaø roäng môû cho thieân linh, cuõng nhö coù khaû naêng caàn ñeán bieåu töôïng.
Trong soá maáy chuïc cuoán saùch cuûa giaùo sö coù caùc cuoán nhö: "Nguoàn goác con ngöôøi - Töø vaät chaát ñeán yù thöùc" (2010); "Khæ. Phi chaâu vaø con ngöôøi" (1983); "Nguoàn goác cuûa loaøi ñi hai chaân" (1992); "Lòch söû ñeïp nhaát cuûa theá giôùi" (1996); "Caùi ñaàu goái cuûa baø Lucy: lòch söû con ngöôøi vaø lòch söû lòch söû cuûa noù" (1999); "Chieác noâi cuûa loaøi ngöôøi. Töø nguoàn goác cho tôùi Thôøi Ñoàng" (2003); "Lòch söû con ngöôøi vaø caùc thay ñoåi khí haäu" (2006)...
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa giaùo sö veà yù thöùc toân giaùo vaø söï thaùnh thieâng cuûa con ngöôøi.
Hoûi: Thöa giaùo sö Coppens, con ngöôøi sinh ra tröôùc hay bieåu töôïng coù tröôùc?
Ñaùp: Con ngöôøi vaø bieåu töôïng naûy sinh ñoàng thôøi vôùi nhau. Khoâng theå nghó raèng bieåu töôïng ñeán sau con ngöôøi; ñaøng khaùc con ngöôøi töø ngay laäp töùc ñaõ laø sinh vaät bieåu töôïng roài.
Hoûi: Xin giaùo sö giaûi thích cho bieát ñieàu naøy ñaõ xaûy ra nhö theá naøo?
Ñaùp: Trong loä trình tieán hoùa cuûa con ngöôøi ngöôøi ta thöøa nhaän 3 giai ñoaïn tieáp noái nhau. Giai ñoaïn ñaàu tieân caùch ñaây 70 trieäu naêm ñaõ xaûy ra vôùi caùi nhìn tröôùc traùn, coøn tröôùc ñoù thì hai maét ôû hai beân caïnh. Caùi nhìn tröôùc traùn naøy coáng hieán cho con ngöôøi chieàu saâu cuûa ba chieàu kích, vaø vieäc nhaän ra maàu saéc. Giai ñoaïn thöù hai caùch ñaây 10 trieäu naêm: con ngöôøi ñöùng thaúng, vaø laàn ñaàu tieân coù caùi nhìn veà chaân trôøi vaø höôùng leân trôøi. Giai ñoaïn thöù ba xaûy ra caùch ñaây 3 trieäu naêm theo sau moät söï thay ñoåi khí haäu taøn baïo, khieán cho boä maët traùi ñaát bò thay ñoåi moät caùch trieät ñeå, trong nghóa noù bieán thaønh moät moâi tröôøng khoâ raùo hôn raát nhieàu; röøng gìa bieán maát nhöôøng choã cho caùnh ñoàng coû vaø tranh. Ñeå vöôït thaéng khoù khaên vaät chaát naøy vaø coù theå soáng coøn, thuù vaät ñaõ khieán cho raêng moïc ra ñeå gaëm coû moät caùch toát ñeïp hôn, trong khi boä oùc cuûa con ngöôøi vöôït qua ngöôõng cöûa cuûa söï phöùc taïp ñöa noù tôùi moät möùc ñoä cao hôn veà phaåm cuõng nhö löôïng. Tieàn con ngöôøi bieán thaønh con ngöôøi.
Hoûi: Theá coøn bieåu töôïng thì sao thöa giaùo sö?
Ñaùp: Bieåu töôïng ñeán nhö haäu quûa. Baø Lucy duøng ñaù nhö chuùng laø. Nhöng ñeå vöôït thaéng söï thay ñoåi khí haäu, con ngöôøi phaùt trieån ñaàu oùc cuûa mình. Noù laáy hai hoøn ñaù vaø vôùi hoøn thöù hai bieán ñoåi hình daïng cuûa hoøn ñaù thöù nhaát. Theá laø yù töôûng naûy sinh. Coù moät döï aùn lieân quan tôùi töông lai: Vaø ñaây, vaät duïng ñaàu tieân do con ngöôøi cheá ra ñaõ laø moät bieåu töôïng thaùnh thieâng. Ñaøng khaùc, khi toâi thaáy caùc daân toäc baûn xöù, toâi nhaän ra raèng caùc cöû ñieäu cuûa hoï ñeàu coù yù nghóa leã nghi. Toâi khoâng theå khoâng nghó raèng ñieàu naøy cuõng ñaõ xaûy ra vôùi ngöôøi baùn khai.
Hoûi: Nhö theá theo giaùo sö tö töôûng ñaàu tieân naûy sinh cuøng moät laàn vôùi yù thöùc veà söï thaùnh thieâng?
Ñaùp: Ñuùng theá. Tröïc giaùc veà hình theå ñaõ laø söï hieåu bieát caùi gì ñoù thaùnh thieâng.
Hoûi: Traùi laïi baø Lucy ñaõ khoâng theå coù caùc bieåu töôïng, vaø nhö theá cuõng khoâng yù thöùc veà söï thaùnh thieâng, coù ñuùng theá khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Khoâng, toâi khoâng tin nhö theá. Doïc daøi thôøi gian söï thay ñoåi cuûa vaøi döõ kieän ñaõ cho pheùp con ngöôøi toân giaùo noåi vöôït leân.
Hoûi: Ñaây laø moät khaúng ñònh coù caùc hieäu quûa ñaùng chuù yù. Chaúng haïn tö töôûng coù baét buoäc phaûi thaùnh thieâng hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Chaéc chaén roài. Söï thay ñoåi tieäm tieán ñaõ cho pheùp con ngöôøi phaùt trieån caùc tö töôûng, cuõng nhö ñaõ coáng hieán cho noù khaû naêng nhaän ra caùi gì khaùc nöõa nhö töông lai vaø quùa khöù, moät caùi nhìn höôùng veà söï voâ taän vaø ñoàng thôøi höôùng veà beân trong chính mình.
Hoûi: Theá thì caùc ngöôøi töï cho mình laø "ñôøi" khoâng muoán dính daùng gì tôùi toân giaùo chaéc laø khoâng caûm thaáy thoaûi maùi, coù ñuùng theá khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Toâi khoâng tin laø coù moät tính caùch ñôøi thöïc söï, neáu khoâng phaûi laø moät caùch suy nghó khaùc veà söï thaùnh thieâng. Con ngöôøi ta laø bieåu töôïng, moät caùch khoâng theå naøo söûa chöõa ñöôïc, ít nhaát laø trong giai ñoaïn bieán chuyeån; vaø trong giai ñoaïn bieán chuyeån naøy toâi khoâng thaáy coù söï khaùc bieät giöõa con ngöôøi ñaàu tieân vaø chuùng ta, neáu khoâng phaûi laø trong söï tieán boä vaø trong vieäc laøm cho tö töôûng trôû thaønh saéc saûo hôn.
Hoûi: Thöa giaùo sö, chuùng ta haõy lieàu lónh ñi xa hôn hôn moät chuùt: trong vieãn töôïng caûu söï tieán hoùa theo tinh thaàn kitoâ giaùo, trong luùc chuyeån tieáp töø con ngöôøi ñaàu tieân soáng caùch ñaây maáy trieäu naêm sang con ngöôøi ngaøy nay, coù theå coi ñoù nhö laø luùc cuûa vieäc taïo döïng hay khoâng?
Ñaùp: Ñaây laø ñieàu caùc thaàn hoïc gia phaûi traû lôøi, chöù khoâng phaûi laø ngheà cuûa toâi. Toâi chæ haïn heïp vaøo vieäc quan saùt caùc döõ kieän taïi choã vaø nhaän xeùt luùc chuyeån tieáp qua moät ngöôõng cöûa. Chaèc chaén laø ñaõ xaûy ra ñieàu gì ñoù trong thôøi ñieåm aáy khieán cho con ngöôøi khoâng coøn laø tieàn con ngöôøi nhö tröôùc ñoù nöõa. Toâi khoâng bieát noù coù phaûi laø giaây phuùt cuûa vieäc taïo döïng hay khoâng. Nhöng toâi nhôù laø coù laàn toâi ñaõ khieán cho Ñöùc Hoàng Y Jean Marie Lustiger kinh ngaïc, khi khaúng ñònh raèng "caøng giaûi thích caùc söï vaät moät caùch töï nhieân bao nhieâu, thì caøng toát cho sieâu nhieân baáy nhieâu"...
Hoûi: Thöa giaùo sö Coppens, ngaøy nay khi giaùo sö xem xeùt bieåu töôïng cuûa gioù, bieåu töôïng cuûa tinh thaàn, töø bình dieän nhaân chuûng hoïc: ñaây laø moät daáu chæ raát quan troïng trong taát caû moïi toân giaùo. Giaùo sö seõ noùi sao?
Ñaùp: Gioù ñoái vôùi con ngöôøi tieàn söû cuõng gioáng nhö trôøi: noù laø moät hieän töôïng dieãn taû caùi gì ñeán töø moät theá giôùi khaùc. Ngoaøi ra gioù coøn noùi, thoåi vaø la heùt... Noù laø daáu chæ cuûa moät söï hieän dieän. Noù khieán cho con ngöôøi sôï haõi, nhöng noù cuõng laø moät ngöôøi baïn ñöôøng. Noùi cho cuøng, trong caùc caùch thöùc khaùc nhau noù vöøa laø moät söï hieän dieän gaây aâu lo vöøa laø moät söï hieän dieän khích leä uûi an, moät söï ñe doïa maø cuõng laø moät söï môn trôùn vuoát ve. Noù laø hoûa nguïc vaø thieân ñaøng.
(Avvenire 15-11-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)