Giaùo duïc laø chìa khoùa
phaùt trieån Phi chaâu
Ñeå lôùn leân Hoài giaùo caàn phaûi nhaém tôùi hoøa bình.
Moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Asghar Ali Engineer, hoïc giaû hoài ngöôøi Anh.
AÁn ñoä (Avvenire 25-8-2011; Vat. 3/09/2011) - Hoài thaùng 6 naêm 2011 oâng Asghar Ali Engineer ñaõ cho xuaát baûn cuoán saùch töïa ñeà "Ñöùc tin soáng ñoäng: cuoäc tìm kieám cuûa toâi veà hoøa bình, hoøa hôïp vaø thay ñoåi xaõ hoäi". Giaùo sö Asghar Ali Engineer hieän laø moät trong nhöõng göông maët noåi baät nhaát cuûa khuynh höôùng hoài giaùo taân tieán, nhöng cuõng laø con ngöôøi cuûa ñoái thoaïi vaø coù raát nhieàu lieân heä roäng raõi vôùi caùc giôùi chöùc xaõ hoäi vaø toân giaùo khaùc treân theá giôùi. Giaùo sö noåi tieáng vì caùc tö töôûng trong neàn thaàn hoïc giaûi phoùng Hoài giaùo cuûa oâng, vaø vì treân 50 cuoán saùch veà Hoài giaùo, Hoài giaùo taïi AÁn Ñoä, vaø haøng traêm baøi khaûo luaän cuûa oâng veà neàn vaên hoùa hoøa bình, baát baïo ñoäng vaø söï soáng chung hoøa bôïp trong caùc coäng ñoaøn. Hieän nay giaùo sö laø giaùm ñoác "Hoïc vieän nghieân cöùu Hoài giaùo", vaø "Trung taâm nghieân cöùu xaõ hoäi vaø khuynh höôùng tuïc hoùa", do oâng thaønh laäp hoài naêm 1980 vaø 1993. OÂng laø ngöôøi coå voõ caùc quyeàn cuûa nöõ giôùi trong theá giôùi hoài giaùo.
Giaùo sö Engineer sinh naêm 1939 taïi Salumbar Rajasthan beân AÁn Ñoä, laø con cuûa moät tö teá Bohra. OÂng hoïc tieáng A raäp vaø caùc kinh ñieån cuûa phong traøo toân giaùo naøy. Sau khi laáy baèng kyõ sö daân söï taïi ñaïi hoïc Vikram tænh Ujjain bang Madhya Pradesh, oâng phuïc vuï nhö kyõ sö y teá trong 20 naêm cho tôùi khi veà höu naêm 1972. OÂng baét ñaàu naém giöõ vai troø quan troïng vaøo naêm 1972, khi xaûy ra vuï noåi loaïn taïi Udapur. OÂng ñöôïc baàu laøm toång thö kyù Ban laõnh ñaïo coäng ñoaøn Dawoodi Bohra. Naêm 2004 oâng bò truïc xuaát khoûi coäng ñoaøn vì ñaõ thaúng thaén pheâ bình thieát ñònh toân giaùo cuûa coäng ñoaøn. Naêm 1980 oâng thaønh laäp Hoïc vieän nghieân cöùu Hoài giaùo vaø baét ñaàu vieát saùch ñeå phoå bieán moät thöù Hoài giaùo taân tieán, thoaùt khoûi moïi khuynh höôùng baïo löïc vaø quùa khích. Hoïc vieän naøy ñöôïc phoái hôïp vôùi "Trung taâm nghieân cöùu xaõ hoäi vaø khuynh höôùng tuïc hoùa" trong noã löïc thaêng tieán söï hoøa hôïp coäng ñoaøn. Giaùo sö Engineer ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu giaûi thöôûng vì caùc noã löïc naøy, trong soá ñoù coù giaûi thöôûng Dalmia naêm 1990, giaûi thöôûng hoøa hôïp coäng ñoaøn naêm 1997, giaûi thöôûng Right Livelihood veà thaêng tieán caùc gía trò chung soáng vaø baát baïo ñoäng naêm 2004.
Hoûi: Thöa giaùo sö Engineer, ñaâu laø tö töôûng noøng coát ñaõ khieán cho giaùo sö thaønh laäp hai cô caáu noùi treân ñeå phoå bieán lyù töôûng hoøa bình, baát baïo ñoäng vaø hoøa hôïp coäng ñoaøn?
Ñaùp: Vieäc nghieân cöùu Hoài giaùo vôùi loøng chaân thaønh ñaõ nhanh choùng thuyeát phuïc toâi raèng Hoài giaùo, cuõng nhö moïi toân giaùo khaùc, coù caùc giaù trò tích cöïc cuûa noù, vaø ñöùng tröôùc caûnh baïo löïc trong xaõ hoäi, nhö laø tín höõu hoài, toâi coù boån phaän thaêng tieán hoøa bình vaø hoøa hôp trong moïi traïng huoáng cuoäc soáng. Ngaøy nay chuùng ta chöùng kieán caûnh baïo löïc trong cuoäc soáng haèng ngaøy, bôûi vì ngöôøi ta khoâng thöïc thi ñieàu ngöôøi ta tin. Ngoaøi ra ra coøn coù raát nhieàu lôïi nhuaän laøm naûy sinh ra baïo löïc vì caùc lyù do chính trò, hay vì caùc lyù do khaùc. Chuùng ta phaûi choáng laïi caùc lôïi loäc gaây ñoå maùu aáy, vaø khoâng meät moûi neâu cao hoøa bình nhö giaù trò neàn taûng cuûa toân giaùo.
Hoûi: Thöa giaùo sö, tö töôûng vieát cuoán tieåu söû cuûa giaùo sö ñaõ naûy sinh ra nhö theá naøo, vaø ñaâu laø lyù töôûng cuûa "ñöùc tin soáng ñoäng" maø giaùo sö chæ cho thaáy vaø muoán chia seû vôùi ngöôøi ñoïc?
Ñaùp: Ñaõ töø laâu caùc baïn beø cuûa toâi ñaõ xin toâi chia seû caùc kinh nghieäm daán thaân cho hoøa bình hoøa hôïp lieân toân cuûa toâi vôùi hoï, cuõng nhö daán thaân cuûa toâi cho caùc caûi caùch xaõ hoäi beân trong coäng ñoaøn hoài giaùo. Coù vaøi ngöôøi quen bieát toâi cho raèng caùc kinh nghieäm cuûa toâi ích lôïi cho keû khaùc. Kieåu noùi "ñöùc tin soáng ñoäng" muoán nhaán maïnh noã löïc soáng cuoäc soáng cuûa toâi theo caùc giaù tri naøy.
Hoûi: Taïi sao giaùo sö ñaõ quyeát ñònh taän hieán ñôøi mình cho vieäc tìm kieám hoøa bình, hoøa hôïp vaø coâng baêng xaõ hoäi nhö vaäy?
Ñaùp: Hoài coøn treû toâi ñaõ bò aán töôïng raát maïnh bôûi caùc vuï baïo ñoäng xaûy ra giöõa ngöôøi aán giaùo vaø hoài giaùo trong vuøng toâi ôû. Chính vì theá toâi ñaõ quyeát ñònh daán thaân taïo döïng hoøa bình giöõa caùc toân giaùo vaø cho söï hoøa hôïp trong phöông theá khieâm toán maø toâi coù ñöôïc. Roài sau ñoù toâi ñaõ tìm caùch duy trì quyeát ñònh naøy, maëc duø coù gaëp nhieàu khoù khaên vaø caûn trôû.
Hoûi: Maëc duø ngöôøi ta lieân tuïc töø choái caùc nguyeân taéc neàn taûng cuûa nhieàu toân giaùo, chuùng ta coù theå noùi raèng vieäc tìm kieám moät nhaân loaïi toát ñeïp hôn coù theå ñi ngang qua ñöùc tin hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Khoâng coù ai thöïc söï coù nieàm tin toân giaùo hay tinh thaàn coù theå chaáp nhaän vieäc söû duïng baïo löïc. Moät ngöôøi baïo löïc coù theå laø taát caû, nhöng chaéc chaén khoâng phaûi laø ngöôøi ñaïo ñöùc coù nieàm tin toân giaùo ñích thöïc. Toâi coù theå noùi raèng vieäc tìm kieám hoøa bình cuûa toâi döïa treân nieàm tin cuûa toâi, nhöng caû moät ngöôøi voâ thaàn nhö Bertrand Russell cuõng ñaõ bieát laø moät ngöôøi chaân thaønh thì luoân luoân thaêng tieán hoøa bình.
Hoûi: Giaùo sö nhaän thaáy thaønh phoá Mumbai nôi giaùo söï ñaõ choïn soáng nhö theá naøo: moät thaønh phoá sinh ñaäng, vaø quùa ñoâng daân, coù nhieàu khaû naêng vaø caùc haïn heïp cuûa kinh nghieäm hoøa hôïp ña toân giaùo?
Ñaùp: Mumbai laø moät thaønh phoá coù caùc khaû naêng meânh moâng nhöng cuõng coù caùc khaùc bieát raát lôùn. Ñoâi khi cuõng xaûy ra caùc xung khaéc boä laïc, ngoân ngöõ vaø lieân toân. Caùc traùi nghòch vaø caùc ñuïng ñoä coù caùc lyù do lôïi loäc quyeàn bính chính trò hay lôïi nhuaän kinh teá, nhöng raát hieám laø caùc vuï ñuïng ñoä töï phaùt. Nhöng cuõng chính vì theá laïi caøng phaûi daán thaân hôn nöõa ñeå kieåm soaùt tình hình, vaø khieán cho daân chuùng yù thöùc hôn veà söï caàn thieát cuûa vieäc chung soáng hoøa bình vôùi nhau.
Hoûi: Nhö laø moät tín höõu hoài aán ñoä, giaùo sö coù nghó raèng AÁn Ñoä cuõng coù caùc vaán ñeà nhö caùc nôi khaùc: nghóa laø caùc toân giaùo khoâng thaønh coâng trong vieäc qiaûi quyeát caùc vaán ñeà, maø laïi coøn coù traùch nhieäm ñoái vôùi caùc vaán ñeà aáy, chaúng haïn nhö khuynh höôùng cöïc ñoan?
Ñaùp: Nhö laø tín höõu hoài aán ñoä, tröôùc heát toâi haõnh dieän laø ngöôøi aán. Caùc tín höõu hoài ôû AÁn Ñoä goàm khoaûng 150 trieäu ngöôøi. Hoï khoâng phaûi vaø khoâng muoán laø moät phaàn taùch rôøi khoûi daân toäc AÁn. Chính vì theá chuùng toâi daán thaân soáng gaén boù vôùi ñaát nöôùc. Nhöng cuõng caàn phaûi daán thaân canh taân coäng ñoaøn töø beân trong nöõa, ñeå coù theå ñoàng haønh vôùi söï phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Ngaøy nay AÁn Ñoä laø moät quoác gia ña toân giaùo vaø laø moät nhaø nöôùc ñôøi. Chaéc chaén laø coù nhieàu lôïi loäc lôùn lao tìm caùch gaây thieät haïi cho söï soáng chung hoøa bình giöõa caùc toân giaùo, nhö toâi ñaõ neâu baät treân ñaây. Vaø vì theá caàn phaûi tích cöïc choáng laïi caùc lôïi loäc gaây chia reõ, khai thaùc lôïi duïng toân giaùo cho caùc muïc tieâu khoâng phaûi laø toân giaùo.
Hoûi: Thöa giaùo sö Engineer, giaùo sö laø nhaân vaät noåi tieáng vì daán thaân thaêng tieán ñoái thoaïi vaø hoøa bình. Theo giaùo sö ñaâu coù theå laø vuøng ñaát chung cuûa söï ñoái thoaïi cho nhaân loaïi ñeå soáng chung trong moät traät töï khaùc, trong moät theá giôùi cuûa tình yeâu thöông vaø söï coâng baèng?
Ñaùp: Coù ñuùng thaät laø caùc toân giaùo ñeà nghò vôùi chuùng ta hoøa bình vaø coâng lyù, nhöng thöôøng ngaøy coù nhieàu ngöôøi khai thaùc noù cho caùc muïc ñích cuûng coá quyeàn bính vaø laøm giaàu. Roài laïi coù taàng lôùp tö teá, bieán toân giaùo thaønh caùc leã nghi vaø laøm cho noù bò troáng roãng caùc giaù trò noøng coát. Chæ coù nhöõng ngöôøi coù loøng tin vaø tinh thaàn tu ñöùc vöõng maïnh môùi coù theå soáng theo caùc giaù trò tích cöïc vaø ñaïi ñoàng. Nhöng phaûi duy trì xaùc tín naøy: ñoù laø neáu taát caû moïi ngöôøi soáng caùc giaù trò aáy, thì hoøa bình vaø hoøa hôïp seõ chieán thaéng. Hoûi: Ñaõ coù ai, hay caùc vaên baûn hoaëc cô caáu naøo aûnh höôûng treân tö töôûng cuûa giaùo sö vaø kinh nghieäm cuûa giaùo sö hay khoâng? Ñaùp: Caùc nguoàn caûm höùng chính cuûa toâi ñaõ luoân luoân laø kinh Coran vaø cuoäc soáng cuûa ngoân söù Mahomed. Nhöng trong söï phaùt trieån tö töôûng cuûa toâi, trieát lyù baát baïo ñoäng cuûa Mahatma Gandhi ñaõ naém giöõ moät vai troø lôùn. Caû trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta ngaøy nay nöõa, Gandhi laø moät nguoàn gôïi höùng maïnh meõ, beân trong vaø beân ngoaøi AÁn Ñoä.
(Avvenire 25-8-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)