Quõy Ngöôøi Samaritano cuûa Toøa Thaùnh
vaø cuoäc chieán choáng laïi beänh Sida
Quõy Ngöôøi Samaritano cuûa Toøa Thaùnh vaø cuoäc chieán choáng laïi beänh Sida.
Phoûng vaán Ñöùc OÂng Jean Marie Mupendawatu, Thö kyù Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh muïc vuï söùc khoûe veà cuoäc chieán choáng laïi beänh lieät khaùng SIDA.
Roma (SD 15-7-2011; RG 16-7-2011; FIDES 16-7-2011) - Trong caùc ngaøy 17 ñeán 20 thaùng 7 naêm 2011 Hoäi nghò quoác teá laàn thöù VI veà beänh lieät khaùng Sida ñaõ khai dieãn taïi Roma. Hoäi nghò ñaõ do Hieäp hoäi quoác teá veà beänh Sida cuøng toå chöùc vôùi Hoïc vieän cao hoïc Y teá. Tham döï ñaïi hoäi coù hôn 8,000 ñaïi bieåu cuûa 120 quoác gia trong ñoù coù phaùi ñoaøn cuûa Toøa Thaùnh vaø Caritas Italia.
Trong naêm laàn tröôùc Hoäi nghò ñaõ ñöôïc toå chöùc taïi Buenos Aires, Paris, Rio De Janeiro, Sydney vaø thaønh phoá Cape. Töø khi beänh Sida ñöôïc khaùm phaù ra hoài naêm 1981 tôùi nay ñaõ coù 25 trieäu beänh nhaân bò cheát vaø hôn 40 trieäu ngöôøi bò laây beänh. Trong caùc nöôùc ngheøo mieàn nam baùn caàu coù 10 trieäu beänh nhaân khoâng coù khaû theå ñöôïc saên soùc thuoác men. Giaùo Hoäi ñaõ luoân luoân daán thaân trong vieäc chöõa trò vaø giuùp phoøng ngöøa beänh lieät khaùng. Ngoaøi ra trong caùc vuøng truyeàn giaùo Giaùo Hoäi ñieàu haønh haøng traêm trung taâm phoøng ngöøa vaø chöõa trò caùc beänh nhaân HIV.
Naêm 2010 Boä Truyeàn Giaùo ñaõ taøi trôï 1.2 trieäu Euros cho 131 trung taâm taïi 41 quoác gia treân theá giôùi. Ngaøy 19 thaùng 7 naêm 2011 ñaïi bieåu cuûa Cariatas Italia ñaõ vieáng thaêm 3 nhaø saên soùc caùc ngöôøi beänh nhaân lieät khaùng. Nhaø ñaàu tieân do Ñöùc oâng Luigi Di Liegro Chuû tòch Caritas Roma thaønh laäp naêm 1988.
Hoài thaùng 5 naêm 2011 Quõy Ngöôøi Samaritano thuoäc Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá cuõng ñaõ toå chöùc moät ñaïi hoäi veà ñeà taøi "Con ngöôøi nhö laø trung taâm cuûa vieäc phoøng ngöøa vaø chöõa tri beänh HIV SIDA". Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc OÂng Jean Marie Mupendawatu, Thö kyù Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá, veà hoäi nghò do Quyõ Ngöôøi Samaritano toå chöùc hoài thaùng 5 naêm 2011 vaø cuoäc chieán choáng laïi beänh lieät khaùng SIDA
Hoûi: Thöa Ñöùc OÂng, xin Ñöùc oâng cho bieát Quõy Ngöôøi Samaritano ñaõ ñöôïc thaønh laäp khi naøo vaø coù muïc ñích gì?
Ñaùp: Quõy Ngöôøi Samaritano ñaõ do Ñöùc Gioan Phaoloâ II thaønh laäp ngaøy 12-9-2004 vaø ñaõ giao cho Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá quaûn trò. Noù coù muïc ñích trôï giuùp taøi chaùnh cho caùc beänh nhaân caàn ñöôïc trôï giuùp nhaát, ñaëc bieät laø caùc beänh nhaân lieät khaùng SIDA thöôøng xin Giaùo Hoäi lieân ñôùi vôùi hoï. Khi thaønh laäp, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ môøi goïi "taát caû moïi ngöôøi thieän chí tham gia ñoùng goùp, ñaëc bieät laø caùc quoác gia tieán boä veà kinh teá", baèng caùch taùi ñeà nghò nhöõng gì ngaøi ñaõ vieát trong Toâng thö "Böôùc vaøo ngaøn naêm môùi". Ñöùc Gioan Phaoloâ II vieát: "Ñaõ ñeán luùc phaûi coù moät "oùc töôûng töôïng môùi cuûa tình baùc aùi", khoâng chæ ñöôïc dieãn taû ra trong söï höõu hieäu cuûa caùc cuoäc cöùu trôï, maø caû trong caùc khaû naêng gaàn guõi vaø lieân ñôùi vôùi ngöôøi khoå ñau nöõ. Nhö theá cöû chæ trôï giuùp ñöôïc caûm nhaän khoâng phaûi nhö laø vieäc boá thí haï nhuïc con ngöôøi, maø nhö laø vieäc chia seû huynh ñeä". Daán thaân cuûa Quõy Ngöôøi Samaritano vaø cuûa nhöõng ai hoaït ñoäng trong laõnh vöïc cuûa noù döïa treân yù thöùc raèng söï coäng taùc truyeàn giaùo khôûi ñaàu töø Chuùa Gieâsu, laø Ngöôøi Samariano Nhaân Laønh tuyeät dieäu nhaát; vaø ñòa chæ, ñieåm tôùi laø ngöôøi beänh, coù göông maët cuûa chính Chuùa Gieâsu".
Hoûi: Treân cuï theå Quõy Ngöôøi Samaritano laøm nhöõng gì, thöa Ñöùc OÂng?
Ñaùp: Ngaøy nay Quõy ñöông ñaàu vôùi tình traïng thieáu thuoác men taïi caùc nöôùc ngheøo treân theá giôùi. Ñieàu naøy ñaõ coù theå laøm ñöôïc nhôø söï kieän Quõy laø thaønh vieân cuûa toå chöùc y khoa truyeàn giaùo coâng giaùo, laø moät toå chöùc phi chính quyeàn Myõ töø 100 naêm nay daán thaân trôï giuùp caùc daân toäc ngheøo nhaát treân theá giôùi. Trong cuï theå, chuùng toâi göûi thuoác mieãm phí cho caùc nhaø thöông, caùc trung taâm saên soùc söùc khoûe vaø caùc traïm khaùm beänh phaùt thuoác cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo ñang hoaït ñoäng ñoù ñaây treân theá giôùi, caùch rieâng cho caùc nôi naøo saên soùc caùc beänh nhaân lieät khaùng SIDA.
Hoûi: Vaäy thì ai hay toå chöùc naøo taøi trôï cho Quõy Ngöôøi Samaritano, thöa Ñöùc OÂng?
Ñaùp: Ña soá laø laø caùc quøa taëng. Ñieàu quan troïng ñoù laø taát caû caùc soá tieàn thu ñöôïc ñi tôùi ñöôïc vôùi caùc beänh nhaân. Chuùng toâi khoâng phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc chi phí thaønh laäp caùc cô caáu haï taàng vaø ñieàu haønh, nhôø caùc cô caáu haï taàng ñaõ coù saün ôû ñòa phöông vaø nhôø yù thöùc cuûa caùc giôùi höõu traùch ñòa phöông nhö caùc toøa söù thaàn, caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, cô caáu cuûa caùc giaùo phaän vv...
Hoûi: Ai laø ngöôøi quyeát ñònh phaûi phaân chia taøi trôï nhö theá naøo, thöa Ñöùc OÂng?
Ñaùp: Coù moät Hoäi ñoàng quaûn trò ñeà ra caùc ñöôøng höôùng hoaït ñoäng. Hoäi ñoàng naøy goàm 6 thaønh vieân, do Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá chuû söï. Ngoaøi ra coøn coù hai ñaïi bieåu cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh vaø boán Giaùm Muïc thuoäc caùc nöôùc coù soá beänh nhaân lieät khaùng cao nhaát theá giôùi do Phuû Quoác Vuï Khanh chæ ñònh.
Hoûi: Quõy Ngöôøi Samaritano khaùc caùc ngaân quõy khaùc nhö theá naøo?
Ñaùp: Tính caùch chuyeân bieät cuûa Quõy Ngöôøi Samaritano heä taïi choã noù dieãn taû söï lo laéng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi caùc beänh nhaân. Trong gaàn 7 naêm hoaït ñoäng Quõy ñaõ trôï giuùp haøng traêm ngaøn beänh nhaân treân naêm chaâu, qua vieäc taøi trôï caùc toå chöùc saên soùc caùc beänh nhaân. Dó nhieân chuùng toâi khoâng noùi tôùi caùc con soá khoång loà, vì vieäc trôï giuùp coù caùc muïc tieâu chính xaùc ñaëc bieät cho caùc chöông trình ñaõ hoaït ñoäng, caùch rieâng trong laõnh vöïc y khoa.
Hoûi: Ñaïi hoäi do Quõy Ngöôøi Samaritano toå chöùc hoài thaùng 5 vöøa qua coù ñeà taøi "Con ngöôøi nhö laø trung taâm cuûa vieäc phoøng ngöøa vaø chöõa tri beänh HIV SIDA". Sinh hoaït naøy coù naèm trong muïc tieâu cuûa Quõy hay khoâng, thöa Ñöùc OÂng?
Ñaùp: Coù, vaø noù laø moät khía caïnh quan troïng. Quõy muoán thaêng tieán söï hieåu bieát vaø thaûo luaän lieân quan tôùi caùc vaán ñeà y teá caáp thieát vaø thôøi söï nhaát, cuõng nhö caùc tình traïng y teá khaån caáp, caùc ñoøi hoûi cuûa caùc loaïi beänh nhaân khaùc nhau, vaø caùc vaán ñeà luaân lyù ñaïo ñöùc maø Giaùo Hoäi caûm thaáy phaûi coáng hieán caùc höôùng daãn roõ raøng. Taát caû nhöõng ñieàu naøy ñeàu laáy con ngöôøi vaø söï caàn thieát phaûi baûo veä söï soáng trong moïi giai ñoaïn cuûa noù laøm troïng taâm.
Hoûi: Ñaïi hoäi hoài thaùng 5 vöøa qua nhaém caùc muïc ñích naøo?
Ñaùp: Tröôùc heát noù muoán hieän thöïc muïc ñích cuûa hoäi nghò quoác teá maø Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá ñaõ toå chöùc hoài thaùng 9 naêm 2010 vôùi ñeà taøi "Baùc aùi trong chaân lyù. Cho moät vieäc saên soùc söùc khoûe bình ñaúng vaø nhaân baûn", laáy höùng töø Thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI. Ngoaøi ra, cuõng laø ñeå duyeät xeùt tình traïng theâ thaûm cuûa caùc anh chò em bò beänh Sida vaø löu yù dö luaän quoác teá. Nhaát laø ñeå gioùng leân tieáng baùo ñoäng veà hoaøn caûnh khoù khaên cuûa caùc nöôùc maïn nam sa maïc Sahara, trong ñoù ñoâi khi chæ coù 5% toång soá caùc beänh nhaân ñöôïc saên soùc thuoác men. Trong caùc ngaøy ñaïi hoäi ñöôïc toå chöùc vaø höôùng daãn döôùi aùnh saùng cuûa huaán quyeàn, caùc tham döï vieân ñaõ coù theå duyeät xeùt beänh dòch lieät khaùng caû treân bình dieän khoa hoïc vaø xaõ hoäi hoïc nöõa. Vieäc xem xeùt naøy quan troïng vì coù tôùi 120.000 cô caáu y teá laáy Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá laøm ñieåm quy chieáu: töø traïm xaù phaùt thuoác nhoû beù trong röøng giaø cho tôùi nhaø thöông lôùn trong thaønh phoá.
Hoûi: Trong dieãn vaên ñoïc tröôùc ñaïi hoäi hoài thaùng 5 vöøa qua Ñöùc OÂng ñaõ caàu mong caùc hoaït ñoäng cuûa Quõy Mgöôøi Samaritano coù ñöôïc moät "böôùc nhaûy voït veà phaåm". Ñöùc OÂng coù theå giaûi thích moät caùch roäng raõi hôn khoâng, vaø ñaâu laø caùc muïc tieâu maù Quõy nhaém tôùi trong töông lai?
Ñaùp: Ñeå coù theå chu toaøn nhieäm vuï cuûa Quõy Ngöôøi Samaritano, toâi tin raèng phaûi thaêng tieán vieäc cuøng hoaït ñoäng giöõa Giaùo Hoäi, trong caùc cô caáu cuûa noù, vôùi theá giôùi y teá, kyõ ngheä vaø caùc haõng xöôûng saûn xuaát thuoác. Chuùng toâi ñaõ ñeà ra "moâ thöùc hoaït ñoäng toaøn veïn" vôùi nhieàu muïc tieâu khaùc nhau, nhöng luoân luoân toân troïng caùc giaù trò vaø söï chuyeân bieät khaùc nhau.
Trong khi chôø ñôøi coù theå toå chöùc moät hoäi nghò quoác teá coù söï tham döï cuûa taát caû moïi cô caáu lieân heä thuoäc Giaùo Hoäi cuõng nhö khoâng thuoäc Giaùo Hoäi ñeå duyeät xeùt vaán ñeà, toâi thaáy muïc ñích ñaàu tieân coù theå thöïc hieän ñoù laø baûo ñaûm vieäc phaân phaùt thuoác choáng vi khuaån HIV mieãn phí cho caùc beänh nhaân. Mhö theá laø ñeå nhaân ñoâi hy voïng soáng soùt cho caùc ngöôøi bò beänh Sida trong löùa tuoåi tö 11 tôùi 22. Trong nghóa naøy, toâi thaáy laø ñieàu neàn taûng thaêng tieán vieäc ñaøo taïo nhaân vieân y teá, caùc baùc só vaø y taù cuõng nhö caùc vò giaùm ñoác ñieàu haønh caùc cô caáu y teá.
Cuõng caàn phaûi chuyeån taûi tôùi caùc daân toäc ñòa phöông nhieàu kieán thöùc vaø chuyeân moân chöøng naøo coù theå, qua caùc loä trình thoâng tin töùc, nhaèm ñaøo taïo caùc chuyeân vieân coù khaû naêng hoaït ñoäng trong ña soá caùc quoác gia ngheøo thieáu thoán nhaân löïc vaø phöông tieän. Vieäc phaân phoái khaép nôi caùc phoøng thí nghieäm phaân tích, tìm trieäu chöùng, vaø chöõa trò trong caùc vuøng thieáu thoán cô caáu haï taàng, cuõng laø ñieàu raát quan troïng. Nhö theá tö töôûng ñoù laø toå chöùc moät maïng löôùi höõu hieäu trong caùc vuøng khaùc nhau, maëc duø coù caùc khoù khaên vì thieáu caùc cô caàu haï taàng chính yeâu, nhö heä thoáng giao thoâng vaø caùc phöông tieän chuyeân chôû vaø truyeàn thoâng. Maët khaùc nöõa caàn caûi tieán vieäc phoøng ngöøa ñeå khoûi nhieãm beänh Sida, nhaát laø vieäc truyeàn vi khuaàn töø meï sang con vaø noùi chung giöõa caùc thaønh phaàn trong cuøng moät gia ñình vôùi nhau. Moät caùch noøng coát, ñaây laø vieäc thaêng tieán moät neàn giaùo duïc coù khaû naêng giuùp ngöôøi daân hieåu bieát caùc giaù trò cuûa söï soáng, cuûa gia ñình vaø soáng tính duïc coù tinh thaàn traùch nhieäm nhieàu chöøng naøo coù theå, vaø ñieàu naøy qua trung gian caùc tröôøng hoïc coâng giaùo. Sau cuøng cuõng khoâng theå thieáu söï hoã trôï xaõ hoäi kinh teá, trong vieäc phoå bieán caùc döï aùn phaùt trieån noâng thoân, qua caùc tín duïng loaïi nhoû ñöôïc nghieân cöùu kyõ löôõng cho pheùp caùc gia ñình vaø coäng ñoaøn coù theå töï löïc töï cöôøng vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà vaø hoaøn caûnh gaén lieàn vôùi naïn ngheøo tuùng vaø bò gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi.
Hoûi: Thöa Ñöùc OÂng, ñaâu laø caùc döï aùn Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá seõ thöïc hieän trong töông lai?
Ñaùp: Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh seõ gia taêng hoaït ñoäng baèng caùch lieân keát vôùi caùc toå chöùc vaø hieäp hoäi coâng giaùo trong laõnh vöïc y teá, ñeå cho caùc nhaân vieân y teá ñöôïc ñaøo taïo veà maët luaân lyù ñaïo ñöùc vaø ñöôïc trôï giuùp veà maët tinh thaàn maø hoï caàn coù trong coâng vieäc cuûa hoï. Cuoán caåm nang cho caùc nhaân vieân y teá maø Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh Muïc Vuï Y Teá ñaõ cho phaùt haønh, hieän ñang ñöôïc duyeät laïi, ñöôïc caäp nhaät hoùa, vaø seõ ñöôïc phoå bieán vaøo naêm tôùi. Nhöng chöa heát. Ngaøy nay, caùc Giaùm Muïc phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc döï luaät veà söï soáng, söùc khoûe vaø gia ñình, khoâng luoân luoân ñoàng thuaän vôùi huaán quyeàn Giaùo Hoäi treân bình dieän luaân lyù vaø muïc vuï. Vì theá moät trong caùc nhieäm vuï cuûa Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh laø lieân læ theo doõi caùc tin töùc luaät phaùp vaø khoa hoïc môùi meû lieân quan tôùi söùc khoûe ñeå löu taâm trong coâng taùc muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi. Hieän nay chuùng toâi ñang chuaån bò cho hoäi nghò quoác teá laàn tôùi seõ trieäu taäp vaøo muøa thu trong caùc ngaøy 24 ñeán 26 thaùng 11 naêm 2011 vôùi ñeà taøi "Muïc vuï y teá phuïc vuï söï soáng döôùi aùnh saùng giaùo huaán cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II", laø ngöôøi ñaõ thaønh laäp Hoäi Ñoàng. Ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ luoân luoân chuù yù tôùi caùc beänh nhaân vaø ñaõ can ñaûm vaùc thaùnh gía cuûa caùc beänh taät khoå ñau lôùn lao treân thaân xaùc ngaøi cho tôùi khi qua ñôøi.
(SD 15-7-2011; RG 16-7-2011; FIDES 16-7-2011)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)