Nhöõng nhaø thaàn hoïc giaùo daân
taïi Phaùp
Nhöõng nhaø thaàn hoïc giaùo daân taïi Phaùp.
Phaùp [La Croix 18/3/2011] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Taïi Phaùp, ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi giaùo daân theo hoïc thaàn hoïc.
Naêm 1953, moät nhaø thaàn hoïc loãi laïc laø ñöùc coá Hoàng y Yves Marie Congar cho raèng "ngöôøi giaùo daân seõ khoâng bao giôø hoïc thaàn hoïc nhö caùc linh muïc, bôûi vì theo ñuùng nghóa, thaàn hoïc laø moät moân hoïc cuûa giaùo só, caùch rieâng caùch linh muïc". Nhöng keå töø thôøi Coâng Ñoàng Vatican II, ngöôøi ta ñaõ baét ñaàu laøm quen vôùi yù töôûng: thaàn hoïc laø moân hoïc cuûa toaøn theå Daân Chuùa.
Duø vaäy, cho ñeán nay, vaán ñeà xem ra khoâng ñöông nhieân. Bôûi leõ, nguyeân taéc laø moät chuyeän, maø thöïc teá laïi laø chuyeän khaùc: ñoái vôùi ngöôøi giaùo daân, trôû thaønh moät nhaø thaàn hoïc ñoøi hoûi phaûi phaán ñaáu nhieàu. Ñoù laø chöa noùi ñeán chuyeän khoâng ñöôïc nhìn nhaän trong Giaùo hoäi.
Dó nhieân, trong caùc hoïc vieän, hieän vaãn coù nhöõng khoùa ñaøo taïo daønh cho caùc giaûng vieân giaùo lyù hay nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm muïc vuï. Nhöng vieäc giaûng daïy thaàn hoïc ôû caáp baäc ñaïi hoïc, nghóa laø hoïc hoûi Kinh Thaùnh, Thaùnh Truyeàn, tra cöùu coäi nguoàn vaø suy tö pheâ bình vaãn chöa ñöôïc môû roäng cho ngöôøi giaùo daân. Khaùc vôùi caùc nöôùc laùng gieàng nhö Ñöùc, YÙ, Bó, taïi Phaùp, vieäc taùch bieät Nhaø Nöôùc vaø Giaùo hoäi ñaõ "truïc xuaát" thaàn hoïc ra caùc ñaïi hoïc nhaø nöôùc; thaàn hoïc khoâng coøn laø moät moân hoïc vôùi baèng caáp ñöôïc Nhaø nöôùc coâng nhaän nöõa. Vaø dó nhieân, coù hoïc thaàn hoïc ra cuõng chaúng deã kieám ñöôïc vieäc laøm, vì trong caùc tröôøng coâng laäp khoâng coù boä moân giaùo lyù.
Tuy nhieân, moãi naêm, vaãn coù nhieàu ngöôøi giaùo daân Phaùp ghi danh hoïc thaàn hoïc. Moät trong nhöõng chi nhaùnh thaàn hoïc quan troïng nhöùt taïi Phaùp laø chi nhaùnh thaàn hoïc do Hoïc Vieän Coâng Giaùo Paris thaønh laäp caùch ñaây 40 naêm, daønh cho nhöõng ngöôøi ñang laøm vieäc. Khoùa hoïc ñöôïc toå chöùc vaøo ban toái vaø keùo daøi 8 naêm. Rieâng taïi Ñaïi hoïc Coâng giaùo Strasbourg, thaàn hoïc ñöôïc toå chöùc theo loái hoïc haøm thuï. Ñaïi hoïc Toulouse cuõng coù moät khoùa hoïc daønh cho giaùo daân. Hoïc vieän Coâng giaùo Paris cuõng môû moät soá chi nhaùnh thaàn hoïc daønh cho giaùo daân taïi moät soá thaønh phoá khaùc.
Nhöõng ngöôøi giaùo daân theo hoïc thaàn hoïc naøy laø ai?
Theo moät cuoäc nghieân cöùu xaõ hoäi hoïc, thaønh phaàn giaùo daân ghi danh hoïc thaàn hoïc taïi Phaùp coù caû nöõ laãn nam; 70 phaàn traêm ôû trong ñoä tuoåi töø 30 ñeán 60.
Jean Francois Barbier Bouvet vaø Eric Vinson, hai nhaø xaõ hoäi hoïc ñaõ thöïc hieän cuoäc nghieân cöùu noùi treân, noùi raèng ñaây laø moät tyû leä khaùc thöôøng, bôûi vì ngöôøi ta cöù nghó raèng trong Giaùo hoäi Phaùp, ña soá nhöõng ngöôøi giaùo daân tham gia caùc sinh hoaït giaùo hoäi laø phuï nöõ vaø ñeàu laø nhöõng ngöôøi coù tuoåi.
Coù nhieàu lyù do thuùc ñaåy ngöôøi giaùo daân Phaùp ghi danh hoïc thaàn hoïc. Nhöng lyù do ñaàu tieân khoâng phaûi laø ñeå phuïc vuï Giaùo hoäi hay vì caùc phong traøo Giaùo hoäi. Hoï theo hoïc thaàn hoïc tröôùc tieân laø vì mình. 85 phaàn traêm noùi raèng hoï muoán coù moät söï hieåu bieát saâu xa hôn veà ñöùc tin; 70 phaàn traêm thì muoán coù moät ñôøi soáng thieâng lieâng phong phuù hôn. Chæ coù 8 phaàn traêm nhöõng ngöôøi theo hoïc thaàn hoïc noùi raèng hoï laøm nhö theá laø ñeå ñaûm nhaän traùch nhieäm hay ñeå thi haønh caùc traùch nhieäm trong Giaùo hoäi moät caùch toát ñeïp hôn. 16 phaàn traêm cho raèng vieäc huaán luyeän thaàn hoïc cho ngöôøi giaùo daân laø moät giaûi phaùp ñeå phaân chia ñoàng ñeàu vaø höõu hieäu hôn caùc traùch nhieäm trong Giaùo hoäi.
Tuy nhieân coù ñeán 60 phaàn traêm nhöõng ngöôøi toát nghieäp thaàn hoïc ñeàu daán thaân hoaït ñoäng trong Giaùo hoäi vôùi nhöõng coâng taùc nhö: chuaån bò hoân nhaân, toå chöùc caùc leã nghi an taùng, höôùng daãn tónh taâm, tham gia hoäi ñoàng muïc vuï giaùo xöù, vieát baùo, laøm tuyeân uùy nhaø tuø, beänh vieän. v.v...
Nhöng "caùc nhaø thaàn hoïc giaùo daân" vaãn chöa thaáy ñöôïc Giaùo hoäi "xöû duïng" ñuùng möùc. 29 phaàn traêm noùi raèng hoï khoâng ñöôïc xöû duïng hay thöïc söï ñöôïc xöû duïng. 42 phaàn traêm cho raèng mình raát ít ñöôïc xöû duïng. Ñieàu naøy cho thaáy trong caùc phöông thöùc sinh hoaït cuûa mình, Giaùo hoäi vaãn coøn giöõ boä maët "giaùo só". Theo oâng Jean Francois Barbier Bouvet, maëc duø khoâng ñöôïc Giaùo hoäi xöû duïng hay ít xöû duïng, nhöõng nhaø thaàn hoïc giaùo daân laïi caûm thaáy mình höõu duïng hôn trong xaõ hoäi.
Phaûi chaêng ñaây khoâng laø caùi nhìn saâu xa cuûa Coâng Ñoàng Vatican II? Baø Brigitte Cholvy, moät nhaø thaàn hoïc ñang ñieàu khieán chöông trình thaàn hoïc daønh cho giaùo daân taïi Hoïc Vieän Coâng giaùo Paris, noùi raèng "böôùc vaøo thôøi hieän ñaïi, ngöôøi thaáy phaùt sinh moät neàn thaàn hoïc "chuûng vieän", quaân taâm ñeán vieäc ñaøo luyeän moät haøng giaùo só coù khaû naêng. Ngaøy nay, trong moät theá giôùi kito bò tuïc hoùa, cuõng neân coù moät neàn thaàn hoïc giaùo daân, khoâng chæ daønh cho giaùo daân vaø do giaùo daân ñieàu khieån, maø coøn laø moät neàn thaàn hoïc veà theá giôùi, nghóa laø ñöôïc ngöôøi giaùo daân thöïc nghieäm vaø suy tö moät "caùch thaàn hoïc".
CV.