Kyû nieäm 5 naêm
Ñöùc Razinger laøm Giaùo Hoaøng
Kyû nieäm 5 naêm Ñöùc Razinger laøm Giaùo Hoaøng.
Phoûng vaán giaùo sö Andrea Riccardi, saùng laäp vieân Coäng ñoàng thaùnh Egidio, veà 5 naêm trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
(Avvenire 18-4-2010) - Ngaøy 19 thaùng 4 naêm 2010 laø kyû nieäm ñuùng 5 naêm Ñöùc Joseph Ratzinger ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng laáy teân laø Bieån Ñöùc XVI, vaø ngaøy 24 thaùng 4 naêm 2010 Ñöùc Taân Giaùo Hoaøng ñaõ chuû söï thaùnh leã khai maïc söù vuï Chuû Chaên Giaùo Hoäi Hoaøn Vuõ taïi quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ.
Trong 5 naêm laøm Giaùo Hoaøng Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ coâng boá 3 Thoâng Ñieäp: Deus caritas est naêm 2005; Spe salvi naêm 2007; Caritas in veritate naêm 2009; vaø 1 Toâng Huaán Sacramentum caritatis naêm 2007. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ chuû söï 7 leã phong hieån thaùnh cho 28 Chaân phöôùc vaø 2 Maät Nghò Hoàng Y taán phong 38 taân Hoàng Y. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng chuû söï 3 Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà caùc ñeà taøi: Thaùnh Theå nhö suoái nguoàn vaø toät ñænh cuoäc soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi naêm 2005; Lôøi Chuùa trong cuoäc soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi naêm 2008; vaø Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø II naêm 2009. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ thöïc hieän 31 chuyeán toâng du: 14 chuyeán vieáng thaêm muïc vuï taïi nöôùc ngoaøi vaø 17 chuyeán trong nöôùc Italia.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán giaùo sö Andrea Riccardi, saùng laäp vieân Coäng ñoàng thaùnh Egidio, veà 5 naêm trieàu ñaïi Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
Hoûi: Thöa giaùo sö Riccardi, dòp kyû nieäm 5 naêm Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI xem ra bò lu môø vì caùc vuï giaùo só tu só bò toá caùo laïm duïng tính duïc treû em. Giaùo sö coù caûm thaáy nhö theá khoâng?
Ñaùp: Caàn phaûi traùnh khieán cho yù thöùc veà cuoäc khuûng hoaûng naøy bieán thaønh khuynh höôùng yeám theá bi quan. Chuùng ta phaûi laøm hôn theá nöõa. Caùch ñaây maáy hoâm Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keâu goïi chuùng ta saùm hoái. Ñieàu naøy seõ khoâng laøm cho tình traïng khuûng hoaûng vaø caùc hieåu laàm qua ñi. Nhöng ñaøng khaùc Giaùo Hoäi luoân soáng trong tình traïng khuûng hoaûng, coøn hôn theá nöõa Giaùo Hoäi luoân soáng trong tình traïng haáp hoái, nghóa laø trong tình traïng chieán ñaáu.
Hoûi: Coù leõ chuùng ta ñaõ quen vôùi caùc kyû nieäm caùc bieán coá huy hoaøng trong trieàu ñaïi giaùo hoaøng tröôùc cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II chaêng...
Ñaùp: Caû Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II cuõng ñaõ bò chæ trích nhieàu trong caùc naêm ñaàu trieàu ñaïi cuûa ngöôøi. Ñieàu coøn laïi trong kyù öùc laø ñaùm taùng cuûa Ñöùc Wojtila: chöa bao giôø moät söï hieån thaéng cuûa moät Giaùo Hoaøng ñaõ hieäp nhaát caùc nhaân vaät lôùn cuûa theá giôùi vôùi daân chuùng nhö vaäy. Nhöng khoâng phaûi taát caû trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeàu ñaõ laø moät hieån thaéng. Chæ caàn nghó tôùi söï kieän trong hôn 10 naêm trôøi caùc Kitoâ höõu vaãn bò baùch haïi trong ñaïi luïc AÂu chaâu thì ñuû bieát. Taïi Albania tín höõu bò boû tuø chæ vì ñoïc moät Kinh Laäy Cha.
Hoûi: Ñaâu laø neùt noåi baät nhaát trong 5 naêm ñaàu tieân trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI thöa giaùo sö?
Ñaùp: Söï löïa choïn lôùn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI laø söï khieâm toán cuûa ngöôøi. Noù laø moät löïa choïn voâ cuøng maïnh meõ: ñoù laø ñeà nghò noøng coát cuûa kinh nghieäm tinh thaàn Kitoâ. Ñöùc Thaùnh Cha tin töôûng nôi Lôøi cuûa Thieân Chuùa, tin töôûng nôi söï thoâng truyeàn Tin Möøng, tin töôûng nôi phuïng vuï. Vaø trong söï löïa choïn ñeà nghò troïng taâm ñöùc tin cuûa chuùng ta moät caùch lieân læ - theo cung caùch cuûa caùc Giaùo Phuï lôùn cuûa Giaùo Hoäi nhö thaùnh Gioan Kim Khaåu, trong luùc thuaän tieän cuõng nhö khoâng thuaän tieän - toâi daùm noùi raèng coù söï trong traéng cuûa vò Giaùo Hoaøng naøy, nhaát laø söï trong traéng tin raèng Lôøi Chuùa laøm cho traùi tim con ngöôøi ñöôïc taùi sinh. Vaø coù moät söï khoân ngoan lôùn lao trong ñoù. Nhaát laø ngaøy nay khi chuùng ta ñang soáng moät giai ñoaïn phöùc taïp, trong ñoù xem ra thieáu söï thaønh coâng, vaø chuùng ta khaùm phaù ra raèng söùc maïnh cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø söï thaønh coâng. Nghóa laø trong söï khieâm toán cuûa cuûa ngöôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng laøm rung leân söùc maïnh Kitoâ.
Hoûi: Ngoaøi söï khieâm toán vaø trong traéng, coù khía caïnh naøo khaùc nöõa trong con ngöôøi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaùnh ñoäng giaùo sö khoâng?
Ñaùp: Coù söï chaân thaønh cuûa ngöôøi khoâng muoán soáng khaùc vôùi chính mình: moät ngöôøi tin maïnh meõ. Söï hieàn dòu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, söï ñôn sô cuûa ngöôøi, tính caùch khoâng dieãn kòch cuûa ngöôøi. Ngöôøi khoâng ñoùng kòch. Nhöng maø Ñöùc Thaùnh Cha cuõng laø moät ngöôøi, maø ñoái vôùi nhöõng ai khoâng quen bieát, ñaõ bieán ñoåi moät caùch saâu xa, nhaát laø ngöôøi ñaõ phoái hôïp ñöôïc tuoåi taùc khoâng coøn treû laém cuûa ngöôøi trong moät noã löïc raát lôùn. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ vieáng thaêm moïi luïc ñòa, vaø ñaõ thöïc hieän nhieàu chuyeán coâng du hôn Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI. Vaø ñaây khoâng phaûi chæ laø caùc chuyeán coâng du bieåu töôïng, maø thöïc söï, vaø laø caùc chuyeán vieáng thaêm gaëp gôõ vôùi tín höõu vaø daân chuùng.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI laø vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân ñöôïc baàu trong ñaàu thieân nieân kyû thöù III, coù ñuùng theá khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Vaâng, ngöôøi laø moät vò Giaùo Hoaøng ñem theo nhöõng veát thöông cuûa theá kyû XX: ñaëc bieät laø hai veát thöông: veát thöông cuûa chieán tranh, vì theá ngöôøi ñaõ choïn teân laø Benedicto, ñeå töôûng nhôù vò tieàn nhieäm ñaõ ñònh nghóa chieán tranh laø moät tai öông voâ ích. Vaø veát thöông thöù hai laø veát thöông cuûa söï tuïc hoùa cuûa taây phöông, kieám tìm töï do hay töông lai maø khoâng coù Thieân Chuùa. Vaø töø ñoù laø öôùc mô lôùn lao maø toâi daùm goïi laø söï ngaây thô thaùnh thieän, laø laøm cho Taây Phöông lyù luaän. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI khoâng chæ ñeán ñeå taùi laäp lyù trí, maø coøn khieán cho theá giôùi chuùng ta lyù luaän ñeå hieåu ñaâu laø neàn taûng söï töï do ñích thaät cuûa noù.
Hoûi: Nhöng maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaâu coù phaûi chæ laø vò Giaùo Hoaøng cuûa Taây Phöông khoâng thoâi thöa giaùo sö...
Ñaùp: Ñuùng theá. Toâi ñaõ coù theå xaùc nhaän veà ñieàu naøy khi Ñöùc Thaùnh Cha ñeán thaêm trung taâm cung caáp thöïc phaåm cuûa coäng ñoàng thaùnh Egidio. Toâi ñaõ giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh Cha 25 ngöôøi khaùch ngoaïi quoác ñeán töø nhieàu nöôùc khaùc nhau. Khi chaøo hoûi hoï Ñöùc Thaùnh Cha cho thaáy ngöôøi hieåu bieát tình hình ñòa lyù chính trò caùc quoác gia cuûa hoï. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI chuù yù tôùi caùc tình hình khaùc nhau treân theá giôùi. Nôi ñoù coù trí thoâng minh cuûa con ngöôøi vaø phaûn aùnh cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo, soáng söï toaøn caàu hoùa trong söï hieäp thoâng giöõa caùc theá giôùi khaùc nhau. Taïi trung taâm phaân phaùt thöïc phaåm cuûa coäng ñoàng thaùnh Egidio Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cho thaáy söï nhaân baûn cuûa ngöôøi, khi chuù yù tôùi ngöôøi ngheøo.
Hoûi: Coù ngöôøi cho raèng Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI choáng laïi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II. Rieâng giaùo sö thì giaùo sö nghó sao?
Ñaùp: Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II cuõng ñaõ bò ñònh nghóa nhö vaäy. Traùi laïi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ laø vò Giaùo Hoaøng cuûa vieäc tieáp nhaän Coâng Ñoàng. Toâi töùc cöôøi khi nghe noùi raèng Ñöùc Ratzinger choáng laïi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II, töø nhöõng ngöôøi ñoïc ñöôïc vaøi taøi lieäu vôù vaån naøo ñoù hay xem moät phim naøo ñoù treân ñaøi truyeàn hình. Ñöùc Ratzinger ñaõ laø moät trong caùc ngöôøi laøm neân Coâng Ñoàng, ñaõ laø ngöôøi chuû ñoäng vaø ñaõ tin nôi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II.
Trong vò Giaùo Hoaøng naøy chuùng ta coù lòch söû cuûa Giaùo Hoäi ñi ngang qua Coâng Ñoàng. Coù vieäc taùi chieám laïi nhöõng gì ñaõ ñöôïc neâu baät trong Coâng Ñoàng nhö Lôøi Chuùa vaø truyeàn thoáng lôùn cuûa caùc Giaùo Phuï.
Hoûi: Coù leõ ngöôøi ta ñaõ khoâng tha thöù cho Ñöùc Thaùnh Cha vì ñaõ tha vaï tuyeät thoâng cho caùc Giaùm Muïc theo phe Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre, vaø cho töï do cöû haønh Thaùnh Leã baèng tieáng Latinh theo leã nghi tieàn Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II... Coù ñuùng theá khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Toâi khoâng ñaëc bieät bò loâi cuoán bôûi theá giôùi baûo thuû, nhöng ñaây cuõng laø moät kieåu cho ngöôøi ta caûm töôûng laø coù moät söï ña nguyeân naøo ñoù. Nhöng maø Coâng Ñoâng Chung Vaticaêng II ñaõ laïi khoâng noùi nhieàu veà ña nguyeân hay sao?
Hoûi: Coù moät ñieåm ñau ñôùn nöõa laø töông quan vôùi Do thaùi giaùo, giaùo sö nghó sao?
Ñaùp: Ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI töông quan vôùi caùc anh em Do thaùi laø ñieàu ñònh ñoaït. Hoï vöøa laø nhöõng ngöôøi coù töông quan noäi taïi vôùi ñöùc tin cuûa chuùng ta vöøa laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân ñoàng haønh vôùi chuùng ta trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc toân giaùo khaùc. Ñaây laø ñieàu toâi ñaõ chöùng kieán trong nhieàu tröôøng hôïp vaø ñaëc bieät laø trong chuyeán Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm hoäi ñöôøng Do thaùi ôû Roma.
Chuyeán vieáng thaêm hoäi ñöôøng Do thaùi ôû Roma ñaõ laø moät söï kieän lôùn. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cho thaáy söï nhaân baûn cuûa ngöôøi ñoái vôùi noãi khoå ñau cuûa daân toäc Israel, cuõng nhö tinh thaàn saâu xa cuûa ngöôøi, laø baûo ñaûm ñích thaät cho vieäc giuùp nhìn vaøo theá giôùi do thaùi.
Hoûi: Vôùi trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI coù thaät laø Giaùo Hoäi ñang traûi qua muøa ñoâng ñaïi keát hay khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Moät trong nhöõng ngöôøi ñaàu tieân maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI gaëp gôõ sau khi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng ñoù laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Kiril cuûa Chính Thoáng Nga. Ñaây khoâng phaûi laø chuyeân tình côø. Vaø cuõng khoâng phaûi tình côø maø ngaøy nay Ñöùc Thöôïng Phuï Kiril laø Giaùo Chuû Giaùo Hoäi Chính Thoáng Nga cuøng vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI laø moät trong caùc nhaän vaät lôùn cuûa vieäc canh taân Kitoâ taïi AÂu chaâu. Vaøo thaùng 6 tôùi naøy Ñöùc Thaùnh Cha seõ vieáng thaêm ñaûo Chypre, moät vuøng ñaát ñang soáng trong moät tình traïng ñòa lyù chính trò khoù khaên, nôi coù böùc töôøng cuoái cuøng cuûa AÂu chaâu, vaø cuõng laø laàn ñaàu tieân Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm moät quoác gia chính thoáng. Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ phaûi ñôïi 20 naêm, tröôùc khi coù theå vieáng thaêm Rumani. Taát caû phaûi laø caùc tin quan troïng. Nhöng toâi khoâng tin laø noù seõ nhö theá.
Hoûi: Ngöôøi ta ñoïc thaáy raèng Ñöùc Thaùnh Cha ít ñöôïc caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh giuùp ñôõ, ñaõ theá söù meänh cuûa ngöôøi laïi coøn bò ngaên caûn nöõa, coù ñuùng theá khoâng thöa giaùo sö?
Ñaùp: Ñaây laø moät chuyeän cuõ roài. Naøo laø ngöôøi ta noùi tôùi chuyeän Chaân phöôùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII ñaõ soáng trong "hang troäm cöôùp" cuûa cô quan trung öông Toøa Thaùnh, trong khi Ñöùc Phaooâ VI laø vò Giaùo Hoaøng raát toát laønh thì ôû trong tay cuûa Hoàng Y Benelli. Chuyeän muoán cöùu Ñöùc Giaùo Hoaøng baèng caùch ñoái choïi ngöôøi vôùi caùc coäng söï vieân laø chuyeän coå xöa. Nhöng Ñöùc Ñöông Kim Giaùo Hoaøng ñaõ xaây döïng moät kieåu hieän dieän vaø cai quaûn rieâng cuûa ngöôøi.
(Avvenire 18-4-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)