Phaùt bieåu cuûa Ñöùc hoàng y
Toång giaùm muïc Saøi Goøn
veà moái quan heä giöõa Giaùo hoäi
vaø nhaø nöôùc coäng saûn Vieät nam
Phaùt bieåu cuûa Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Saøi Goøn veà moái quan heä giöõa Giaùo hoäi vaø nhaø nöôùc coäng saûn Vieät nam.
Saigoøn, Vieät Nam [theo baûn tin Vietcatholic 25/1/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Nhöït baùo Coâng giaùo Phaùp "La Croix", hoâm 24 thaùng Gieâng naêm 2010, Ñöùc hoàng y Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn, Toång giaùm muïc Saøi Goøn ñaõ trình baøy quan ñieåm cuûa ngaøi veà moät soá vaán ñeà lieân quan ñeán tình hình Giaùo hoäi taïi Vieät Nam. Chuùng toâi xin ñöôïc gôûi ñeán quyù vò vaø caùc baïn moät vaøi caâu traû lôøi cuûa Ñöùc hoàng y.
Veà moái quan heä vôùi Nhaø nöôùc, Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Saøi Goøn tuyeân boá nhö sau: "nhôø baøi hoïc lòch söû theá giôùi daïy cho bieát loái moøn cuõ laø thaùi ñoä vaø haønh vi ñoái ñaàu vôùi daây chuyeàn nhöõng haäu quaû ñau thöông taïo neân neàn vaên hoaù söï cheát cho moïi daân toäc, toâi coá gaéng ñi theo con ñöôøng môùi Coâng ñoàng Vatican II ñaõ môû ra, laø ñoái thoaïi vaø hôïp taùc vôùi moïi toå chöùc vaên hoaù vaø toân giaùo, kinh teá vaø chính trò trong coäng ñoàng xaõ hoäi, treân cô sôû söï thaät vaø coâng ích. Caû hai vò Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø Beâneâñitoâ XVI ñeàu nhaéc laïi con ñöôøng naøy cho caùc Giaùm muïc Vieät Nam trong nhöõng laàn ñi Ad Limina trong thaäp nieân ñaàu cuûa thieân nieân kyû thöù ba."
Veà töông lai cuûa coäng ñoàng Coâng Giaùo ôû Vieät Nam, Ñöùc hoàng y Maãn noùi: "Ñieàu laøm cho toâi vöõng tin vaøo töông lai cuûa coäng ñoàng Coâng giaùo taïi Vieät Nam, laø nieàm tin Kitoâ giaùo, nieàm tin vaøo Lôøi Cöùu Ñoä, laø Ñöôøng daãn ñeán Chaân Lyù troøn ñaày, Tình Thöông voâ bieân vaø Söï Soáng doài daøo. Lôøi ñöôïc ghi laïi trong Saùch Thaùnh, Lôøi ñaâm reã vaøo trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi, Lôøi nhö haït gioáng ñöôïc gieo vaøo neàn vaên hoaù cuûa caùc daân toäc. Lòch söû loaøi ngöôøi xaùc minh chæ coù Lôøi cuûa Chuùa Taïo Thaønh vaø Cöùu Ñoä toàn taïi qua nhöõng ñoåi thay vaø thaêng traàm trong lòch söû, coøn moïi söï khaùc trong trôøi ñaát qua ñi, caû caùc neàn vaên minh, caùc cheá ñoä xaõ hoäi, nhöõng gì do trí khoân höõu haïn cuûa con ngöôøi nghó ra, taïo ra.
Ñieàu laøm cho toâi lo aâu laø: nieàm tin ñoù, ñaëc bieät ôû nôi ngöôøi treû, neáu khoâng coù ñieàu kieän thaép saùng baèng caùch môû roäng vaø naâng cao kieán thöùc ñöùc tin, khoâng ñöôïc nuoâi döôõng baèng Lôøi ban söùc soáng môùi, daàn daàn seõ phai môø vaø suy yeáu, meùo moù vaø leäch laïc".
Veà lyù do taïi sao coù nhieàu vuï tranh chaáp ñaát ñai giöõa Giaùo Hoäi vaø Nhaø Nöôùc, Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Saøi Goøn giaûi thích: "Cô cheá phaùp luaät Vieät Nam sau naêm 1975 ñaõ xoaù quyeàn tö höõu cuûa ngöôøi daân. Toâi khoâng roõ nhöõng ngöôøi laøm ñieàu ñoù coù yù gì, xaây döïng moät xaõ hoäi goïi laø tieán boä vaø coâng baèng hôn khoâng?... Nhöng thöïc teá cho thaáy ñieàu ñoù môû ñöôøng cho nhieàu laïm duïng, baát coâng vaø baát oån ngaøy caøng lan roäng trong xaõ hoäi. Nguyeân nhaân ö? Coù leõ coù nhieàu. Toâi thaáy coù moät nguyeân nhaân chính, ñoù laø ñi ngöôïc chieàu vôùi truyeàn thoáng vaên hoaù cuøng nhöõng giaù trò ñaïo ñöùc cuûa daân toäc. Neàn vaên hoaù cuøng nhöõng giaù trò ñoù töø ngaøn xöa ñöôïc xaây treân tình nghóa ñoàng baøo toân troïng laãn nhau, töông thaân töông trôï laãn nhau, chöù khoâng phaûi treân heä thoáng quyeàn löïc cuøng baïo löïc loaïi tröø ñoàng baøo ñoàng loaïi. Lòch söû cho thaáy coâng cuoäc phaùt trieån moät xaõ hoäi töï do vaø daân chuû, bình ñaúng vaø coâng baèng, vaên minh vaø khoa hoïc, maø thieáu tình nghóa ñoàng baøo, thieáu tình huynh ñeä ñaïi ñoàng, luoân ñeå laïi nhieàu vaán ñeà nan giaûi, caûn trôû söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa con ngöôøi vaø ñaát nöôùc."
Ñöôïc hoûi: chính Ngaøi coù ñoái thoaïi vôùi chính quyeàn veà nhöõng vaán ñeá noùng boûng ñoù khoâng? Neáu coù, ngaøi nghó gì veà cuoäc ñoái thoaïi naøy? Ñöùc Phaïm Minh Maãn traû lôøi: "Veà vaán ñeà ñaát ñai, tröôùc tình hình baát coâng vaø baát oån keùo daøi roäng khaép, töø trong heä thoáng Nhaø Nöôùc, cuõng nhö töø phía caùc Giaùm muïc Vieät Nam, ñeàu coù ñeà nghò söûa ñoåi luaät leä. Caù nhaân toâi cuõng coù gôïi yù xem laïi luaät leä vaø ñoái chieáu vôùi truyeàn thoáng vaên hoaù daân toäc, vôùi heä thoáng theá giôùi toaøn caàu hoaù hoâm nay. Hieän nay, chöa thaáy keát quaû cuï theå. Lyù do chính coù leõ laø chöa coù söï thoáng nhaát trong heä thoáng Nhaø Nöôùc. Ñöùc Hoàng Y Glemp, giaùo chuû Ba Lan, döïa vaøo lôøi khuyeân cuûa Thaùnh Phaoloâ vaø kinh nghieäm baûn thaân, coù lôøi nhaéc nhôû laø haõy kieân nhaãn vaø caàu nguyeän. Coù leõ döïa vaøo lòch söû cöùu ñoä, ngaøi tin raèng vieäc ñoåi môùi taâm trí con ngöôøi vaø lieân keát moïi ngöôøi neân moät laø coâng trình cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø con ngöôøi caàn coäng taùc vôùi taùc nhaân chính."
Nhaän ñònh veà söï hoå trôï cuûa Toøa Thaùnh trong vaán ñeà naøy, Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Saøi Goøn cho bieát: "Toøa thaùnh Vatican nhaéc nhôû chuùng toâi trung thaønh vôùi ñöôøng loái cuûa Chuùa vaø giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, traùnh chaïy theo loái moøn cuõ, ñöøng ñeå phe höõu phaùi taû loâi cuoán ñi sai leäch con ñöôøng cöùu ñoä cuûa Chuùa."
Kyù giaû cuûa baùo La Croix neâu leân vaán ñeà: "Caùc thaønh vieân Doøng Chuùa Cöùu Theá cuûa giaùo xöù Ñöùc Meï Haèng Cöùu Giuùp ôû Saøi Goøn ñaõ noùi veà vuï vieäc Bauxite treân Internet. Chaùnh vaên phoøng cuûa Toaø Toång Giaùm Muïc Giaùo phaän Haø Noäi ñaõ noùi veà vuï vieäc Ñoàng Chieâm raèng "chuùng ta haõy caàu nguyeän cho ñaát nöôùc ñöôïc thöïc söï coâng baèng, daân chuû vaø vaên minh." Chaû leõ ngaøi khoâng nghó raèng ngöôøi Coâng Giaùo ñaõ trôû thaønh thaønh phaàn ñoái laäp chính trò khi hoï bình luaän coâng khai nhö theá veà nhöõng vaán ñeà nhaïy caûm vaø khi hoï noùi coâng khai veà daân chuû trong moät ñaát nöôùc coäng saûn?"
Ñöùc hoàng y cho bieát yù kieán cuûa ngaøi nhö sau: "Toâi nghó raèng moïi ngöôøi trong tröôøng hôïp nhö caâu hoûi ñaõ neâu, ñeàu bò chính quyeàn coi laø choáng ñoái Nhaø Nöôùc, coøn chính hoï thì coi mình laø coâng daân coù töï do vaø traùch nhieäm vöøa ñaáu tranh cho quyeàn laøm ngöôøi, vöøa goùp phaàn xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng, daân chuû, vaên minh hôn... Coù moät thôøi, ngöôøi Coâng giaùo ñaõ ñöôïc daïy laøm coâng daân nhö vaäy. Taám göông ñaáu tranh choáng hình thöùc cöôøng löïc vaø baïo löïc cuûa chính quyeàn hieän nay cuõng laø baøi hoïc cho gia ñình vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi noi theo.
Ngaøy nay, giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi, ñaëc bieät qua Ñöùc Beâneâñitoâ XVI, daïy ngöôøi Coâng giaùo tröôùc tieân haõy trôû neân ngöôøi Coâng giaùo toát. Khi laø Coâng giaùo toát thì taát nhieân laø coâng daân toát trong theá giôùi hoâm nay. Nhö theá, ngöôøi Coâng giaùo caàn queân ñi baøi hoïc cuõ, vaø hoïc cuøng haønh baøi hoïc môùi naøy.
Giôùi höõu traùch ñaïo vaø ñôøi, vôùi thieän chí hôïp taùc xaây döïng vaø phaùt trieån ñaát nöôùc, ñeàu coù traùch nhieäm lieân ñôùi taïo ñieàu kieän cho moïi coâng daân hoïc vaø haønh baøi hoïc môùi naøy. Moät ñieàu kieän toái caàn laø lieân keát gia ñình, nhaø tröôøng cuøng caùc toå chöùc trong xaõ hoäi chung söùc giaùo duïc con ngöôøi trong xaõ hoäi hoâm nay soáng toát ñaïo laøm ngöôøi, con ngöôøi seõ laø coâng daân toát trong xaõ hoäi ngaøy mai. Moät ñieàu kieän toái caàn khaùc laø heä thoáng giaùo duïc trong ñaát nöôùc khoâng phaûi chæ lo truyeàn ñaït kieán thöùc khoa hoïc kyõ thuaät, song tröôùc tieân laø truyeàn ñaït vöøa kieán thöùc vöøa kyõ naêng soáng ñaïo laøm ngöôøi cho theá heä hoâm nay vaø ngaøy mai. Vaø ñieàu kieän tieân quyeát laø giôùi höõu traùch caàn xaùc ñònh roõ noäi dung cuøng ñònh höôùng cuûa moân hoïc soáng ñaïo laøm ngöôøi, vaø caàn ñöôïc moïi ngöôøi thoáng nhaát. Chu toaøn nhieäm vuï giaùo duïc naøy, ñaát nöôùc naøy seõ xaây theâm nhieàu nhaø tröôøng ñoàng thôøi giaûm ñi con soá nhaø tuø hay traïi caûi taïo".
Nhaän ñònh veà hieän tình truyeàn thoâng taïi Vieät nam, Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Saøi Goøn noùi: "Chöùc naêng truyeàn thoâng xaõ hoäi laø giuùp moïi ngöôøi tieáp caän vôùi söï thaät troøn ñaày, söï thaät phaûn aûnh thöïc taïi caùch trung thöïc. Thöïc teá cho thaáy phöông tieän truyeàn thoâng thöôøng truyeàn cho xaõ hoäi moät nöûa söï thaät, söï thaät moät chieàu, hoaëc söï thaät bò caét xeùn, bò boùp meùo, sao cho coù lôïi cho ngöôøi thoâng tin, cho vieäc tuyeân truyeàn. Do ñoù vieäc ñoái thoaïi cuøng hôïp taùc treân cô sôû söï thaät vaø coâng ích, ñoøi hoûi caùc ñoái taùc phaûi thöôøng xuyeân coù maët taïi choã ñeå laéng nghe töø nhieàu phía, ñeå theo doõi dieãn bieán ôû nhieàu maët, ñeå hieåu ñöôïc loái noùi vaø caùch laøm taïi choã coù yù nghóa gì ñoái vôùi söï thaät vaø coâng ích. Nhö theá, söï hieän dieän cuûa ñaïi dieän Vatican taïi Vieät Nam seõ giuùp cho Vatican thi haønh caùch coù hieäu quaû hôn nhieäm vuï ñoàng haønh vôùi coäng ñoàng coâng giaùo taïi Vieät Nam treân con ñöôøng ñoái thoaïi vaø hôïp taùc phaùt trieån toaøn dieän con ngöôøi cuøng ñaát nöôùc Vieät Nam."
Chu Vaên