Töôøng thuaät Khoùa hoïp
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø II
ngaøy 5/10/2009
Töôøng thuaät Khoùa hoïp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø II ngaøy 5/10/2009.
Vatican (Vat. 6/10/2009) - Saùng ngaøy 5-10-2009, Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2 ñaõ nhoùm khoùa hoïp khoaùng ñaïi ñaàu tieân taïi Hoäi tröôøng Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi ôû noäi thaønh Vatican, tröôùc söï hieän dieän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 cuøng vôùi caùc nghò phuï, caùc döï thính vieân, caùc ñaïi bieåu Giaùo Hoäi Kitoâ anh em.
Coâng nghò Giaùm Muïc Phi chaâu naøy ñaõ ñöôïc long troïng khai maïc saùng chuùa nhaät 4-10-2009 vôùi thaùnh leã do ÑTC Bieån Ñöùc 16 chuû söï cuøng vôùi 239 nghò phuï vaø 55 linh muïc taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ.
Phieân hoïp baét ñaàu luùc 9 giôø saùng vôùi kinh Chuùa Thaùnh Thaàn vaø kinh giôø Ba. Ñöùc Hoàng Y Francis Arinze, ngöôøi Nigeria, nguyeân Toång tröôûng Boä Phuïng Töï vaø kyû luaät bí tích vaø laø 1 trong 3 Hoàng Y Chuû tòch thöøa uûy ñaõ chuû toïa phieân hoïp. Caùch ñaây 15 naêm, cuõng Ñöùc Hoàng Y Arinze ñaõ chuû toïa phieân hoïp khoaùng ñaïi ñaàu tieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø I vaøo ngaøy 11-4 naêm 1994.
Suy nieäm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Trong baøi suy nieäm öùng khaåu, ÑTC ñaõ döïa vaøo Thaùnh Ca cuûa kinh giôø Ba ñeå giaûi thích vieäc caàu xin 3 hoàng aân chuû yeáu cuûa Chuùa Thaùnh Linh. Hoàng aân thöù nhaát laø tuyeân xöng, ñöôïc hieåu nhö moät söï nhìn nhaän thaân phaän beù nhoû cuûa con ngöôøi tröôùc Thieân Chuùa, töø söï beù nhoû yeáu ñuoái ñoù naûy sinh taát caû nhöõng taät xaáu phaù huûy heä thoáng xaõ hoäi vaø an bình treân theá giôùi. Söï tuyeân xöng aáy cuõng laø moät lôøi caûm taï Thieân Chuùa vì nhöõng ôn laønh cuûa Ngaøi vaø ñoàng thôøi laø moät söï daán thaân laøm chöùng taù. ÑTC nhaän ñònh raèng: "Nhöõng ñieàu thuoäc veà khoa hoïc, kyõ thuaät toán phí ñoøi nhöõng ñaàu tö lôùn, nhöõng phieâu lieâu tinh thaàn vaø vaät chaát, toán keùm vaø khoù khaên. Nhöng Thieân Chuùa ban nhöng khoâng.
Nhöõng söï cao caû trong cuoäc soáng, Thieân Chuùa, tình thöông, söï thaät ñeàu laø nhöng khoâng, vaø chuùng ta phaûi suy tö thöôøng xuyeân veà ñieàu naøy: veà söï nhöng khoâng cuûa Thieân Chuùa, veà söï kieän khoâng caàn nhöõng naêng khieáu lôùn veà vaät chaát vaø trí thöùc ñeå ñöôïc gaàn guõi Thieân Chuùa: Thieân Chuùa ôû trong toâi, trong taâm hoàn vaø treân moâi mieäng toâi".
ÑTC noùi tieáp: Hoàng aân thöù 2 chuùng ta caàu xin Chuùa laø: xin cho con ngöôøi khaùm phaù cuoäc soáng thaân maät vôùi Thieân Chuùa, ñeå coù theå laøm chöùng veà Chuùa vôùi troïn con ngöôøi cuûa mình. Phaûi laøm chöùng chaân lyù veà loøng baùc aùi cuûa Thieân Chuùa vì ñaây chính laø noøng coát cuûa Kitoâ giaùo. "Ñieàu quan troïng laø Kitoâ giaùo khoâng phaûi laø moät môù caùc yù töôûng, moät trieát lyù, moät lyù thuyeát, nhöng laø moät loái soáng, laø baùc aùi, laø tình thöông. Chæ nhö theá, chuùng ta môùi trôû thaønh Kitoâ höõu.
"Hoàng aân thöù ba laø caàn phaûi loan truyeàn loøng baùc aùi cuûa Thieân Chuùa cho nhaân loaïi, cho moãi ngöôøi, tha nhaân laø ngöôøi thaân caän, laø anh chò em cuûa Kitoâ höõu." ÑTC nhaán maïnh raèng: "Ñöùc baùc aùi khoâng phaûi laø moät ñieàu caù nhaân, nhöng coù tính chaát hoaøn vuõ, vaø cuï theå. Caàn thöïc söï môû roäng bieân cöông giöõa caùc boä laïc, chuûng toäc, toân giaùo, höôùng veà tình thöông yeâu ñaïi ñoàng cuûa Thieân Chuùa, trong caùc moâi tröôøng soáng cuûa chuùng ta, vôùi taát caû söï cuï theå. Chuùng ta haõy caàu xin Chuùa ñeå Chuùa Thaùnh Linh ban caùc ôn ñoù cho chuùng ta, xin Ngaøi ban cho chuùng ta moät Leã Hieän Xuoáng môùi, giuùp chuùng ta trôû thaønh nhöõng ngöôøi phuïc vuï Chuùa trong theá giôùi hieän nay".
Phuùc trình cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Eterovic
Sau baøi suy nieäm öùng khaåu cuûa ÑTC, laø baøi töôøng trình daøi cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nicola Eterovic, ngöôøi Croaùt, töø 5 naêm nay laø Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi, ñaõ noàng nhieät chaøo möøng ÑTC, vaø caùc tham döï vieân goàm 244 nghò phuï coù teân trong danh saùch, trong ñoù coù 78 vò tham döï do chöùc vuï, 129 vò ñöôïc baàu leân vaø 36 vò do ÑTC boå nhieäm.
Trong soá caùc nghò phuï coù 33 Hoàng Y, 79 Toång Giaùm Muïc vaø 156 Giaùm Muïc. Xeùt veà chöùc vuï cuûa caùc vò coù 37 vò Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, 189 Giaùm Muïc chính toøa, 4 Giaùm Muïc phoù, 2 Giaùm Muïc phuï taù vaø 8 Giaùm Muïc hoài höu. Ngoaøi ra coù caùc ñaïi bieåu anh em cuûa 6 Giaùo Hoäi vaø coäng ñoaøn Giaùo Hoäi. Theâm vaøo ñoù coù 29 chuyeân gia vaø 49 döï thính vieân.
Sau lôøi chaøo möøng treân ñaây, phuùc trình cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Eterovic laàn löôït ñeà caäp ñeán yù nghóa cuoäc Toâng du cuûa ÑTC taïi Phi chaâu hoài thaùng 3 naêm 2009, moät soá döõ kieän thoáng keâ, vieäc trieäu taäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2, vieäc chuaån bò cho coâng nghò Giaùm Muïc naøy, vaø sau cuøng laø moät soá nhaän xeùt veà phöông phaùp tieán haønh Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu hieän nay.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc noùi: "Chuùng ta cuøng nhau caûm taï Thieân Chuùa nhaân laønh vaø töø bi vì bao nhieâu ôn laønh maø Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu ñaõ nhaän laõnh vaø söû duïng ñeå phuïc vuï taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå tuùng thieáu nhaát. Nhaát laø chuùng ta caûm taï Chuùa vì söùc sinh ñoäng maïnh meõ cuûa Giaùo Hoäi taïi ñaïi luïc naøy, nhö caùc con soá thoáng keâ cho thaáy.
Trong soá hôn 6 tyû 617 trieäu daân treân theá giôùi, coù 1 tyû 147 trieäu tín höõu Coâng Giaùo, töùc laø 17.3%. Rieâng taïi Phi chaâu, tyû leä Coâng Giaùo cao hôn: trong soá 934 trieäu daân taïi ñaïi luïc naøy, coù 165 trieäu tín höõu Coâng Giaùo, töùc laø 17.5%. Söï gia taêng naøy caøng yù nghóa neáu chuùng ta ñeå yù raèng khi Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 baét ñaàu laøm Giaùo Hoaøng hoài naêm 1978, soá tín höõu Coâng Giaùo taïi Phi chaâu laø 55 trieäu ngöôøi. Ñeán naêm 1994, khi ngaøi trieäu taäp vaø tieán haønh Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø I, soá tín höõu Coâng Giaùo taïi Phi chaâu laø 103 trieäu ngöôøi, töùc laø chieán 14.6% daân soá taïi ñaây.
Ôn goïi Linh Muïc vaø tu só taïi Phi chaâu trong thôøi gian ñoù cuõng gia taêng ñaùng keå. Nhôø ôn Chuùa, söï gia taêng aáy ñeàu dieãn ra trong moïi laõnh vöïc, nhaát laø caùc nhaân vieân muïc vuï goàm caùc Giaùm Muïc, Linh Muïc, phoù teá, nöõ tu, giaùo daân daán thaân, ñaëc bieät laø caùc giaùo lyù vieân.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Eterovic ñaõ so saùnh con soá nhaân söï vaø cô sôû cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Phi chaâu naêm 1994 so vôùi naêm 2007 laø thoáng keâ môùi nhaát hieän ñoù. Chaúng haïn soá giaùo phaän taïi Phi chaâu taêng 16.2% töùc laø töø 444 leân 516 giaùo phaän. Soá Giaùm Muïc taêng 28%, töø 513 leân 657 vò. Soá LM taêng hôn 49% töùc laø töø 23,260 vò leân 34,660 vò. Soá nöõ tu taêng hôn 32%, ñaëc bieät soá caùc thöøa sai giaùo daân taêng hôn 94% töùc laø töø 1,847 leân gaàn 3,600 ngöôøi. Soá chuûng sinh taêng hôn 44% vaø hieän coù gaàn 24,730 ngöôøi.
Vò Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cuõng ghi nhaän moät söï kieän ñau loøng, ñoù laø töø naêm 1994 ñeán 2008, ñaõ coù 521 nhaân vieân muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo bò saùt haïi taïi Phi chaâu, keå caû 248 nhaân vieân goàm Giaùm Muïc, Linh Muïc, tu só vaø giaùo daân bò gieát hoài naêm 1994 taïi Ruanda, vaø 40 tieåu chuûng sinh bò saùt haïi taïi Burundi. Caùc nhaân vieân aáy khoâng phaûi chæ goàm nhöõng ngöôøi baûn xöù, nhöng coù caû nhieàu thöøa sai khaùc töø nöôùc ngoaøi.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc nhaän xeùt raèng vôùi con maét ñöùc tin, ñaèng sau caùc döõ kieän thoáng keâ aáy, chuùng ta coù theå nhaän ra söùc sinh ñoäng truyeàn giaùo maïnh meõ taïi Phi chaâu, thuùc ñaåy caùc nhaân vieân muïc vuï quaûng ñaïi daán thaân ñeán ñoä hy sinh tính maïng.
Ngoaøi caùc hoaït ñoäng rao giaûng Tin Möøng, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Phi chaâu coøn daán thaân haêng say trong laõnh vöïc baùc aùi, y teá, giaùo duïc, vaø noùi chung laø trong caùc saùng kieán thaêng tieán con ngöôøi. Ví duï Ngaân Quõy trôï giuùp vuøng Sahel ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 thaønh laäp naêm 1984, Naêm Thaùnh Cöùu Ñoä. 8 naêm sau ñoù, coù Ngaân Quyõ Ngöôøi Samaritano Nhaân laønh cuõng ñöôïc Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng thaønh laäp ñeå naâng ñôõ caùc beänh nhaân tuùng thieáu nhaát, ñaëc bieät laø caùc beänh nhaân Sida. Taïi Phi chaâu coøn coù Caritas quoác teá vaø Caritas taïi 53 quoác gia, caùc UÛy ban coâng lyù vaø hoøa bình... Veà vieäc muïc vuï söùc khoûe, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Phi chaâu hieän dieän vaø hoaït ñoäng trong 16,178 trung taâm y teá, trong ñoù coù 1,074 beänh vieân, vaø gaàn 5,400 beänh xaù...
Veà beänh HIV-Sida ôû möùc ñoä ñaùng baùo ñoäng ôû Phi chaâu, 26% caùc cô caáu y teá trôï giuùp vaø saên soùc caùc beänh nhaân trong laõnh vöïc naøy laø do caùc toå chöùc Coâng Giaùo ñaûm traùch. Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñi haøng ñaàu trong cuoäc chieán ñaáu choáng söï lan traøn cuûa beänh Sida, nhöng phöông phaùp goïi laø DREAM do Coäng ñoàng thaùnh Egidio chöùng toû.
Tuy nhieân, cuõng khoâng neân queân raèng caùc thoáng keâ cho thaáy beänh soát reùt ngaõ nöôùc laø nguyeân nhaân lôùn gaây ra töû vong taïi Phi chaâu. Nhöõng ngöôøi coù theá giaù trong coäng ñoàng quoác teá caàn daønh nhieàu naêng löïc vaø phöông tieän hôn ñeå phoøng ngöøa söï lan traøn cuõng nhö tìm ra phöông döôïc höõu hieäu chöõa trò caên beänh kinh khuûng raát phoå bieán naøy, moãi naêm laøm cho 1 trieäu ngöôøi cheát treân theá giôùi, trong ñoù coù 85% laø treû em döôùi 5 tuoåi.
Tieán trình trieäu taäp vaø chuaån bò Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu II
Veà vieäc trieäu taäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Eterovic cho bieát ñaây laø moät tieán trình ñöôïc chín muøi qua nhieàu naêm trôøi. Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 ñaõ coâng khai noùi veà coâng nghò naøy ngaøy 15-6 naêm 2004 vaø nhaän ñònh raèng söï taêng tröôûng ngoaïi thöôøng cuûa Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu, söï thay ñoåi mau leï caùc vò chuû chaên, caùc thaùch ñoá môùi cuûa ñaïi luïc naøy ñoøi phaûi coù nhöõng caâu traû lôøi, khoâng nhöõng tieáp tuïc noã löïc maø vieäc thi haønh Toâng Huaán Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu ñoøi hoûi, nhöng coøn mang laïi sinh löïc môùi meû vaø nieàm hy voïng ñöôïc cuûng coá cho ñaïi luïc Phi chaâu ñang gaëp khoù khaên.
Ñöùc Gioan Phaoloâ 2 ñaõ ñoùn nhaän caùc ñeà nghò cuûa Hoäi ñoàng Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø I nhoùm taïi Roma hoài naêm 2004 vaø chính thöùc loan baùo yù ñònh trieäu taäp coâng nghò kyø 2 cuûa caùc Giaùm Muïc Phi chaâu vôùi mong öôùc raèng Coâng nghò naøy coù theå cuûng coá nieàm tin nôi Chuùa Kitoâ Cöùu Theá vaø thaêng tieán moät söï hoøa giaûi ñích thöïc taïi Phi chaâu.
2 thaùng sau khi ñöôïc baàu laøm Chuû chaên Giaùo Hoäi hoaøn vuõ hoài thaùng 4-2005, ÑTC Bieån Ñöùc 16 ñaõ taùi khaúng ñònh chuû yù cuûa vò Tieàn Nhieäm veà vieäc trieäu taäp Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2, vaø ngaøy 28-6 naêm 2007 ngaøi chính thöùc aán ñònh ñeà taøi cho coâng nghò naøy laø "Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu phuïc vuï hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình. Caùc con laø muoái ñaát... laø aùnh saùng theá gian". Coâng nghò seõ tieán haønh taïi Roma töø ngaøy 4 ñeán 25-10-2009.
Tieán trình tham khaûo yù kieán caùc nôi qua taøi lieäu Ñeà cöông Lineamenta ñaõ ñöôïc tieán haønh. Tyû leä traû lôøi töø caùc nôi göûi veà khaùc bieät nhau: hôn 83% caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ traû lôøi goùp yù, 56% caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh vaø 100% Lieân hieäp caùc Beà treân Toång quyeàn doøng nam cuõng göûi baûn traû lôøi veà trung öông. Döïa theo caùc baûn goùp yù ñoù, Taøi lieäu laøm vieäc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2 ñaõ ñöôïc soaïn thaûo vaø ñöôïc chính ÑTC coâng boá taïi Camerun ngaøy 19-3 naêm 2009.
Trong giai ñoaïn keá tieáp, ÑTC ñaõ boå nhieäm caùc vò Chuû tòch thöøa uûy, caùc chöùc saéc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naøy, vaø sau cuøng ngaøi boå nhieäm caùc thaønh vieân, caùc chuyeân gia vaø döï thính vieân.
Qui taéc tieán haønh
Trong phaàn cuoái cuûa phuùc trình, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Toång thö kyù Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc theá giôùi nhaéc ñeán moät soá qui taéc vaø phöông phaùp ñieàu haønh khoùa hoïp hieän nay cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu.
Theo quyeát ñònh cuûa ÑTC, ñöông nhieân laø thaønh vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naøy goàm taát caû caùc Hoàng Y Phi chaâu, khoâng giôùi haïn tuoåi taùc, cuõng nhö caùc vò chuû tòch cuûa 36 Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu, caùc vò thuû laõnh cuûa 2 Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông laø Copte Ai Caäp vaø Etiopia. Veà caùc nghò phuï ñöôïc baàu leân, qui luaät döï truø cöù 5 Giaùm Muïc hoaëc döôùi 5 Giaùm Muïc thì ñöôïc baàu 1 Giaùm Muïc ñaïi bieåu, vaø laøm sao ñeå moãi nöôùc coù ít laø moät ñaïi bieåu döï coâng nghò Giaùm Muïc naøy.
Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2 seõ goàm 20 phieân hoïp khoaùng ñaïi vaø 9 cuoäc hoïp trong nhoùm nhoû. Moãi nghò phuï ñöôïc phaùt bieåu toái ña 5 phuùt ñeå coù söï tham phaàn cuûa taát caû moïi ngöôøi. Ngoaøi ra, vaøo cuoái phieân khoaùng ñaïi ban chieàu, töø 6 ñeán 7 giôø, seõ coù 1 giôø thaûo luaän töï do. Ngaøy ñaàu tieân, nhö chieàu hoâm qua, thì cuoäc thaûo luaän naøy ñöôïc keùo daøi hôn ñeå trình baøy nhöõng suy tö veà vieäc aùp duïng Toâng huaán Giaùo Hoäi taïi Phi chaâu, ñuùc keát khoùa hoïp kyø I, 15 naêm tröôùc ñaây.
Trong caùc cuoäc thaûo luaän töï do, caùc nghò phuï ñöôïc yeâu caàu xoay quanh chuû ñeà cuûa Coâng nghò Giaùm Muïc naøy maø thoâi.
Vaø khi phaùt bieåu yù kieán, caùc nghò phuï phaûi cho bieát mình leân tieáng veà phaàn naøo trong Taøi lieäu laøm vieäc. Vieäc saép xeáp thöù töï caùc nghò phuï phaùt bieåu seõ theo thöù töï daøn baøi cuûa Taøi lieäu laøm vieäc, töùc laø töø chöông I roài ñeán chöông II, chöông III, v.v.
Coù 4 sinh ngöõ ñöôïc duøng ñeå thaûo luaän laø Phaùp, YÙ, Anh vaø Boà ñaøo nha vaø seõ ñöôïc thoâng dòch tröïc tieáp.
Veà vieäc soaïn caùc ñeà nghò ñuùc keát coâng nghò Giaùm Muïc naøy, caùc nghò phuï ñöôïc yeâu caàu ngaén goïn, chính xaùc vaø traùnh laäp laïi nhöõng ñaïo lyù ñaõ ñöôïc moïi ngöôøi bieát roài. Caùc nghò phuï neân ñöa ra nhöõng ñeà nghò hoaëc lôøi khuyeân nhaém canh taân ñôøi soáng Giaùo Hoäi, vieäc muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi, thaêng tieán vieäc rao giaûng Tin Möøng vaø con ngöôøi, nhaát laø veà vaán ñeà hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình.
Cuõng trong phieân hoïp saùng thöù Hai, 5-10-2009, Ñöùc Hoàng Y Turkson, ngöôøi Ghana, Toång töôøng trình vieân cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Phi chaâu kyø 2 ñaõ trình baøy caùc vaán ñeà caàn ñöôïc ñeà caäp vaø thaûo luaän taïi Coâng nghò Giaùm Muïc naøy.
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)