Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI
töôûng nieäm caùc naïn nhaân Ñöùc quoác xaõ
Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI töôûng nieäm caùc naïn nhaân Ñöùc quoác xaõ.
Jerusalem, Israel [La croix 11/5/2009] - Kính thöa quí vò, caùc baïn thaân meán. Chieàu thöù Hai 11 thaùng 5 naêm 2009, Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI ñaõ ñeán Baûo Taøng Vieän Yad Vashem taïi Gierusalem ñeå töôûng nieäm 6 trieäu ngöôøi do thaùi bò ñöùc quoác xaõ saùt teá trong thôøi ñeä nhò theá chieán.
Trong thinh laëng, ñöùc Benedicto XVI ñaõ ñöùng tröôùc Ñaøi Töôûng Nieäm nhöõng nôi ngöôøi Do thaùi bò saùt haïi.
9 naêm sau ñöùc Gioan Phaolo II, ñaây laø laàn thöù hai moät vò giaùo hoaøng töôûng nieäm nhöõng ngöôøi do thaùi ñaõ bò Ñöùc quoác xaõ saùt haïi. Ngay töø buoåi saùng, trong baøi dieãn vaên ñaùp töø toång thoáng Shimon Peres taïi phi tröôøng Ben Gourion, Ñöùc thaùnh cha ñaõ noùi raèng ñeán Ñaøi Yad Vashem laø moät "ñieàu chính ñaùng".
Nhöng nhöõng ai chôø ñôïi vò giaùo hoaøng ngöôøi Ñöùc naøy noùi ñeán kinh nghieäm rieâng cuûa ngaøi trong quaù khöù hay trình baøy thaûm kòch döôùi khía caïnh lòch söû, ñeàu thaát voïng.
Thaät vaäy, neáu ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ noùi ñeán quaù khöù "Balan" cuûa ngaøi, thì ñöùc Benedicto XVI laïi chæ ñöùng treân cöông vò cuûa moät ngöôøi keá vò thaùnh Pheâroâ, nghóa laø ngaøi khoâng ñaù ñoäng ñeán nguoàn goác "Ñöùc" cuûa ngaøi. Baøi dieãn vaên cuûa ngaøi tröôùc Baûo Taøng Vieän Yad Vashem laø moät baøi suy nieäm thieâng lieâng vaø thaàn hoïc, chöù khoâng coù tính caùch lòch söû. Cuï theå, ngaøi khoâng nhaéc tôùi caùc traïi taäp trung, caùc coäng ñoàng do thaùi bò taøn saùt, cuõng chaúng noùi tôùi traùch nhieäm cuûa con ngöôøi, caùch rieâng cuûa daân toäc Ñöùc hay baát cöù ngöôøi naøo.
Hôn nöõa, neáu ñöùc Gioan Phaolo II ñaõ noùi vôùi daân do thaùi raèng "Giaùo hoäi coâng giaùo raát ñau buoàn vì söï thuø haän, vì nhöõng cuoäc baùch haïi vaø nhöõng bieåu hieän baøi do thaùi cuûa caùc tín höõu kitoâ moïi thôøi vaø moïi nôi", thì Ñöùc Benedicto XVI khoâng heà leân aùn nhöõng haønh ñoäng baøi do thaùi cuûa caùc tín höõu kitoâ hay traùch nhieäm cuûa Giaùo hoäi.
Noùi nhö theá khoâng coù nghóa laø vò giaùo hoaøng naøy khoâng leân aùn chuû nghóa baøi do thaùi. Ngay töø khi vöøa ñaët chaân xuoáng phi tröôøng quoác teá Ben Gourion, ngaøi ñaõ maïnh meõ leân aùn chuû nghóa naøy, chuû nghóa maø ngaøi goïi laø "hoaøn toaøn khoâng theå chaáp nhaän" ñöôïc.
Tröôùc Ñaøi töôûng nieäm Yad Vashem, ngaøi cuõng laäp laïi raèng "Giaùo hoäi khoâng ngöøng caàu nguyeän vaø hoaït ñoäng ñeå söï thuø haän khoâng coøn ngöï trò trong traùi tim con ngöôøi". AÙm chæ ñeán haønh ñoäng cuûa ñöùc cha Williamson, vò giaùm muïc thuû cöïu ñöôïc ngaøi ruùt laïi vaï tuyeät thoâng hoài cuoái thaùng Gieâng naêm 2009, Ñöùc thaùnh cha maïnh meõ leân aùn moïi haønh ñoäng choái boû cuoäc saùt teá ngöôøi do thaùi.
Nhöng tröôùc ñaøi töôûng nieäm daønh cho haèng trieäu ngöôøi do thaùi bò ñöùc quoác xaõ saùt haïi, thay vì nhìn laïi thaûm kòch döôùi khía caïnh lòch söû, ñöùc Benedicto XVI chæ ñöa ra moät suy tö thaàn hoïc döïa treân yù nghóa cuûa teân goïi con ngöôøi.
Khôûi ñi töø yù nghóa cuûa hai tieáng "Yad" nghóa laø "töôûng nieäm" vaø "Shem" laø teân goïi, Ñöùc thaùnh cha noùi ñeán taàm quan troïng cuûa teân goïi cuûa con ngöôøi. Theo ngaøi, phuû nhaän cuoäc saùt teá cuõng coù nghóa laø choái boû con soá caùc naïn nhaân baèng caùch xoùa boû "teân goïi" cuûa hoï.
Thaät vaäy, khi moät tuø nhaân bò ñöa vaøo caùc traïi taäp trung ñöùc quoác xaõ, böôùc ñaàu tieân maø hoï phaûi traûi qua laø bò ngöôøi ta xoùa boû teân goïi ñeå thay theá baèng moät con soá. Vôùi haønh ñoäng naøy, ñöùc quoác xaõ töôùc ñoaït phaåm giaù cuûa con ngöôøi. Ñoái laïi vôùi haønh ñoäng naøy, ñaøi töôûng nieäm Yad Vashem trao laïi cho moãi naïn nhaân teân goïi cuûa hoï. Ñaây laø daáu veát cuoái cuøng cuûa con ngöôøi maø caùc loø saùt sinh khoâng theå naøo xoùa boû ñöôïc.
Ñöùc thaùnh cha nhaéc laïi vai troø cuûa teân goïi trong Kinh Thaùnh: Thieân Chuùa ñaët moät teân môùi cho con ngöôøi khi Ngaøi trao cho ngöôøi ñoù moät söù meänh. Chính trong yù nghóa ñoù maø Ñöùc thaùnh cha suy tö veà teân goïi cuûa haèng trieäu trieäu naïn nhaân ñöôïc baûo taøng vieän Yad Vashem cho ghi khaéc trong kyù öùc nhaân loaïi.
Ngöôøi do thaùi chaéc chaén raát caûm kích tröôùc lôøi keát aùn minh thò cuûa Ñöùc thaùnh cha ñoái vôùi chuû nghóa baøi do thaùi vaø vieäc ngaøi baûo ñaûm raèng Giaùo hoäi luoân ñöùng veà phía daân toäc do thaùi trong cuoäc chieán choáng laïi teä naïn naøy. Nhöng coù leõ moät soá khoâng maáy haøi loøng veà baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc thaùnh cha taïi Yad Vashem, bôûi vì hoï cho raèng ngaøi cuõng chæ xem cuoäc saùt teá ngöôøi do thaùi nhö moät thaûm kòch giöõa muoân nghìn thaûm kòch khaùc trong lòch söû nhaân loaïi.
Veà phöông dieän chính trò, caùnh höõu trong chính phuû Israel coù leõ cuõng böïc töùc khoâng keùm veà laäp tröôøng cuûa Toøa thaùnh trong vaán ñeà Palestine. Thaät vaäy, ngay taïi Phi tröôøng Ben Gourion cuõng nhö taïi dinh toång thoáng, Ñöùc thaùnh cha ñaõ nhaéc laïi vôùi caùc nhaø höõu traùch veà söï caáp thieát phaûi ñöa ra moät tieán trình hoøa bình döïa treân coâng lyù. Döïa treân truyeàn thoáng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh voán uûng hoä vieäc thaønh laäp moät quoác gia Palestine, ñöùc Benedicto XVI yeâu caàu caùc nhaø höõu traùch haõy ñaåy maïnh nhöõng cuoäc ñaøm phaùn nhaém tìm kieám moät giaûi phaùp coâng bình, ngoõ haàu "hai daân toäc ñeàu coù theå soáng chung hoøa bình trong queâ höông cuûa rieâng hoï, beân trong nhöõng ranh giôùi ñöôïc baûo ñaûm an ninh vaø ñöôïc theá giôùi nhìn nhaän".
Ñieàu ñaùng möøng laø taân thuû töôùng Israel, oâng Benjamin Netanyahu ñaõ loan baùo raát coù theå seõ môû ra caùc cuoäc ñaøm phaùn "trong nhöõng tuaàn leã saép tôùi".
Tröôùc maët toång thoáng Israel, sau khi ñaõ gaëp gôõ vôùi cha meï cuûa ngöôøi binh só Israel teân laø Gilad Shalit, ngöôøi ñaõ bò phong traøo Hamas caàm giöõ töø 3 naêm nay, Ñöùc thaùnh cha nhaéc laïi chieàu kích toân giaùo cuûa Thaùnh Ñòa vaø Gierusalem ñoái vôùi ba toân giaùo ñoäc thaàn. Ñöùc thaùnh cha giaûi thích raèng trong tieáng Hy baù lai, " an ninh" cuõng coù nghóa laø "tin töôûng". Ñöùc thaùnh cha noùi: "an ninh nhö vaäy khoâng coù nghóa laø vaéng boùng söï ñe doïa, maø coøn noùi leân caûm giaùc thanh thaûn vaø tin töôûng". Nhöng vôùi ngöôøi Israel, an ninh coù nghóa laø choáng laïi khuûng boá.
Nhö vaäy, khi aùm chæ ñeán böùc töôøng ngaên caùch Israel vôùi caùc laõnh thoå töï trò cuûa Palestine, Ñöùc thaùnh cha noùi raèng xaõ hoäi coù theå trôû thaønh moät vöôøn caây aên traùi, khoâng chæ "ñöôïc ñaùnh daáu bôûi nhöõng böùc töôøng hay raøo caûn, maø bôûi söï aên khôùp vaø haøi hoøa".
Theo nhaän ñònh cuûa caùc nhaø quan saùt, trong ngaøy ñaàu vieáng thaêm Israel, Ñöùc thaùnh cha ñaõ coá gaéng baøy toû moät laäp tröôøng quaân bình ñeå traùnh cho chuyeán vieáng thaêm coù theå bò giaûi thích nhö laø moät chuùc laønh cho chính saùch hieän nay cuûa chính phuû Israel.
Chu Vaên