Phoûng vaán ÑHY Andrea Cordero
veà Naêm Thaùnh Phaoloâ
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Andrea Cordero Lanza di Montezemolo, Linh Muïc tröôûng Vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh, veà Naêm Thaùnh Phaoloâ.
Vatican (Avvenire 28-6-2008) - Luùc 6 giôø chieàu thöù Baåy 28-6-2008 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ chuû söï buoåi haùt Kinh Chieàu trong theå taïi ñeàn thôø thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh, ñeå khai maïc Naêm Thaùnh Phaoloâ, kyû nieäm 2,000 naêm thaùnh nhaân sinh ra.
Tham döï leã nghi khai maïc Naêm Thaùnh Phaoloâ coù Ñöùc Thöôïng Phuï Bartolomaios I, Giaùo chuû Giaùo Hoäi Chính Thoáng Constantinopoli kieâm Giaùo chuû danh döï toaøn Chính Thoáng giaùo, vaø 70 vò ñaïi dieän caùc Giaùo Hoäi Kitoâ anh em khaùc, trong ñoù coù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Drexel Gomez, Giaùo chuû Anh giaùo mieàn Taây AÁn Ñoä, ñaïi dieän Ñöùc Toång Giaùm Muïc Cantebury, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Theophanis cuûa Gerasa nguyeân Thöôïng Phuï Bisantin Gieârusalem, Linh Muïc tröôûng Ignatios Sotiriadis thuoäc Giaùo Hoäi Chính Thoáng Hy Laïp, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Giorgios di Phapos ñaïi dieän Giaùo Hoäi Chính Thoáng ñaûo Chypre, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Valentin cuûa giaùo phaän Orenburg vaø Buzuluk thuoäc Toøa Thöôïng Phuï Matscôva.
Giaûng trong buoåi Kinh Chieàu Tam Nhaät chuaån bò möøng leã hai thaùnh Pheâroâ Phaoloâ vaø khai môû Naêm Thaùnh Phaoloâ, taïi ñeàn thôø thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh ngaøy thöù Naêm 26-6-2008, Ñöùc Hoàng Y Walter Kasper, Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ, khaúng ñònh raèng Naêm Thaùnh Phaoloâ laø dòp taùi ñaåy maïnh noã löïc ñaïi keát. Ñoái vôùi moïi Kitoâ höõu noù laø moät thaùch ñoá "trôû thaønh caùc chöùng nhaân can ñaûm cuûa Chuùa Kitoâ gioáng nhö thaùnh Phaoloâ", "trôû thaønh moät ngoïn ñuoác saùng chieáu soi vaø ñònh höôùng cho theá giôùi vaø laø moái daây noái keát caùc Kitoâ höõu chia reõ vôùi nhau". Chính cuoäc soáng cuûa thaùnh Phaoloâ laø moät lôøi môøi goïi ñoái thoaïi. Thaùnh nhaân ñaõ laø ngöôøi quen soáng trong theá giôùi do thaùi vaø hy laïp, ñaõ töø Phöông Ñoâng sang Phöông Taây, töø Gieârusalem tôùi Roma, vaø laø chöùng nhaân tính caùch ñaïi ñoàng cuûa Chuùa Kitoâ, laø Ñaáng vöôït leân treân moïi neàn vaên hoùa, vaø cho tôùi nay laø moái daây noái keát taát caû moïi Giaùo Hoäi Kitoâ.
Thaùnh Phaoloâ laø vò toâng ñoà cuûa söï hieäp nhaát vaø cuûa taát caû moïi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Coøn hôn theá nöõa, nhö laø tín höõu do thaùi nhieät thaønh, thaùnh nhaân ñaõ laøm chöùng cho thaáy raèng caùc tín höõu do thaùi vaø kitoâ ñeàu laø thaønh phaàn giao öôùc duy nhaát cuûa Thieân Chuùa. Phaoloâ cuõng laø chöùng taù cuûa phaåm giaù bình ñaúng cuûa moïi ngöôøi. Ñöùc Hoàng Y Kasper cuõng môøi goïi moïi Kitoâ höõu trong Naêm Thaùnh Phaoloâ naøy chaêm chæ ñoïc vaø suy gaãm caùc thö cuûa thaùnh nhaân.
Phaùt bieåu trong dòp naøy Ñöùc Toång Giaùm Muïc Gennadios Zervoùs, thuoäc Toøa Thöôïng Phuï Constantinopoli ñaëc traùch Giaùo Hoäi Chính Thoáng mieàn nam AÂu chaâu, ca ngôïi thaùnh Phaoloâ nhö laø ngöôøi rao giaûng söï thaät vaø baûo veä söï hieäp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu. Ñöùc Toång Giaùm Muïc caàu mong moïi Giaùo Hoäi Kitoâ coù quan ñieåm ñaïi keát coi thaùnh Phaoloâ nhö laø neàn taûng.
Buoåi haùt Kinh Chieàu baét ñaàu Tam Nhaät môû Naêm Thaùnh Phaoloâ ñaõ ñöôïc linh hoaït bôûi caùc tu só Bieån Ñöùc, caùc coäng ñoaøn chính thoáng hy laïp, caùc coäng ñoaøn tin laønh Methodist, Valdese vaø Episcopal cuõng nhö coäng ñoàng thaùnh Egidio.
Trong Naêm Thaùnh Phaoloâ caùc giaùo phaän toaøn nöôùc Italia cuõng coù caùc chöông trình khaùc nhau giuùp tín höõu kyû nieäm 2,000 naêm thaùnh Phaoloâ sinh ra. Ñaëc bieät laø caùc giaùo phaän ñaõ ñöôïc thaùnh Phaoloâ ñi qua nhö Siracusa, Reggio Calabria, khi thaùnh nhaân bò daãn ñoä veà Roma nhö laø tuø nhaân cuûa ñeá quoác.
Toång giaùo phaän Siracusa ñaõ cöû haønh Naêm Thaùnh Phaoloâ 2006-2007 vaø tieáp tuïc suy tö veà thaùnh Phaoloâ trong naêm 2008-2009. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Giuseppe Costanzo ñaõ laáy thaùnh Phaoloâ laøm chuû ñeà cho böùc thö muïc vuï thöù hai göûi tín höõu giaùo phaän vôùi töïa ñeà "Hôõi caùc ngöôøi ñöôïc chuùc phuùc, haõy chuùc tuïng" laáy höùng töø thö thaùnh Phaoloâ göûi giaùo ñoaøn EÂpheâxoâ.
Toång giaùo phaän Reggio Calabria thì cöû haønh Naêm Thaùnh Phaoloâ vôùi caùc cuoái tuaàn ñaïi phuùc vaø höôùng daãn ñoïc hieåu caùc thö cuûa thaùnh Phaoloâ cho tín höõu töøng vuøng vaø caùc giaùo xöù, cuõng nhö caùc ñaïi hoäi vaên hoùa vaø caùc cuoäc haønh höông sang Thoå Nhó Kyø. Trong thö muïc vuï göûi tín höõu Ñöùc Toång Giaùm Muïc Vittorio Mondello môøi goïi moãi giaùo xöù thaønh laäp moät trung taâm laéng nghe, giuùp tín höõu ñaøo saâu theá giôùi nhaân baûn vaø tinh thaàn cuûa thaùnh Phaoloâ cuõng nhö tö töôûng cuûa ngöôøi.
Taïi caùc giaùo phaän nhö Firenze, Pozzuoli, Palermo, Trani-Barletta-Bisceglie vaø Napoli cuõng ñaõ coù caùc thaùnh leã troïng theå khai maïc Naêm Thaùnh Phaoloâ, vaø nhieàu Giaùm Muïc ñaõ göûi thö muïc vuï khích leä tín höõu sieâng naêng ñoïc vaø suy gaãm caùc thö cuûa thaùnh Phaoloâ cuõng nhö tham gia caùc sinh hoaït khaùc nhau treân bình dieän giaùo xöù vaø giaùo phaän.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Andrea Cordero Lanza di Montezemolo, Linh Muïc tröôûng Vöông cung thaùnh ñöôøng thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh, veà Naêm Thaùnh Phaoloâ.
Hoûi 1: Thöa Ñöùc Hoàng Y söï kieän Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI chuû söï leã nghi khai maïc Naêm Thaùnh Phaoloâ xem ra laø moät ngaïc nhieân ñoái vôùi nhieàu ngöôøi. Taïi sao laïi coù vieäc cöû haønh naøy thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Tröôùc heát coù leõ caàn phaûi ñöa ra moät tieàn ñeà lieân quan tôùi ñieàu maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI muoán neâu baät. Ñaây khoâng phaûi laø moät Naêm Thaùnh, nhö laø Naêm Thaùnh maø theo truyeàn thoáng Giaùo Hoäi cöû haønh töø vaøi theá kyû nay, cöù 25 naêm moät laàn, vaø caùc Naêm Thaùnh naøy gaén lieàn vôùi vieäc môû caùc Cöûa thaùnh cuûa boán vöông cung thaùnh ñöôøng chính taïi Roma. Naêm kính thaùnh Phaoloâ traùi laïi laø moät naêm ñeà taøi, nhö laø Naêm Thaùnh Maãu maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II muoán daønh ñeå bieät kính Ñöùc Meï hoài thaäp nieân 1980. Caùch ñaây 2 naêm chính toâi ñaõ gôïi yù xin Ñöùc Thaùnh Cha môû naêm kính thaùnh Phaoloâ. Nhö quùy vò bieát, chuùng ta khoâng bieát chính xaùc thaùnh Phaoloâ ñaõ sinh ra vaøo naêm naøo, nhöng caùc chuyeân gia noùi laø giöõa naêm thöù 6 vaø thöù 10 cuûa kyû nguyeân Kitoâ, vaø nhö theá ñaây laø thôøi gian kyû nieäm 2,000 naêm thaùnh Phaoloâ sinh ra. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ höùng khôûi chaáp thuaän ñeà nghò cuûa toâi vaø ñaõ ñeà ra hai chieàu kích cho vieäc cöû haønh Naêm Thaùnh Phaoloâ.
Hoûi 2: Hai chieàu kích ñoù laø hai chieàu kích naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Chieàu kích thöù nhaát laø laøm cho nhieàu ngöôøi, coâng giaùo cuõng nhö khoâng coâng giaùo, bieát thaùnh Phaoloâ. Thaùnh Phaoloâ ñaõ laø moät ngöôøi coù taøi truyeàn thoâng cho ngöôøi khaùc bieát Lôøi Chuùa, ôn cöùu roãi, vaø toaøn boä giaùo lyù Kitoâ, caû khi thaùnh nhaân ñaõ khoâng tröïc tieáp bieát Chuùa Gieâsu Kitoâ, maø ñaõ chæ nhaän ñöôïc maëc khaûi treân ñöôøng ñeán thaønh Damasco. Coù leõ thaùnh Phaoloâ ñaõ laø ngöôøi thoâng truyeàn lôùn nhaát töø xöa cho tôùi nay, vaø tieáp tuïc laø ngöôøi thoâng truyeàn lôùn nhaát trong lòch söû, qua caùc buùt tích cuûa ngöôøi. Vì theá neân thaät laø ñieàu quan troïng vieäc laøm cho thaùnh nhaân ñöôïc bieát ñeán nhieàu hôn, ñaøo saâu vaø hoïc hoûi thaùnh Phaoloâ nhieàu hôn.
Hoûi 3: Coù ngöôøi ñònh nghóa thaùnh Phaoloâ laø "ngöôøi gheùt phuï nöõ", ngöôøi khaùc thì cho raèng thaùnh nhaân laø "oâng toå thöù hai cuûa Kitoâ giaùo". Ñoù laø hai ñònh nghóa chuùng ta thöôøng hay gaëp. Thöïc hö nhö theá naøo, vì theá ñaây laïi caøng laø moät lyù do khaùc nöõa khieán cho chuùng ta phaûi tìm hieåu thaùnh Phaoloâ nhieàu hôn. Taïi sao göông maët cuûa thaùnh nhaân quan troïng nhö vaäy, maø laïi ít ñöôïc caùc tín höõu bieát tôùi nhö theá thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Chuùng ta phaûi chuù yù tôùi moät ñieàu. Thaùnh Phaoloâ ñaõ haáp thuï ñöôïc moät neàn giaùo duïc hoaøn toaøn mang tính caùch do thaùi. Thaùnh nhaân ñaõ laø moät rabbi do thaùi vaø laø moät ngöôøi thoâng hieåu luaät leä, vì theá ñaõ trôû thaønh ngöôøi baùch haïi caùc Kitoâ höõu. Thaùnh nhaân ñaõ laø moät ngöôøi phariseâu tuaân giöõ luaät leä nghieâm ngaët vaø muoán raèng taát caû moïi ngöôøi phaûi tuaân giöõ luaät leä do thaùi, maø ngöôøi hieåu bieát moät caùch veïn toaøn.
Theá roài treân ñöôøng ñeán thaønh Damasco ñeå baùch haïi caùc Kitoâ höõu thaùnh nhaân ñaõ ñöôïc thay ñoåi moät caùch baát thình lình. Khi ñeà caäp tôùi thaùnh Phaoloâ caàn phaûi chuù yù tôùi söï kieän ñöôïc ñoåi ñôøi naøy cuûa thaùnh nhaân. Moïi chuaån bò giaùo lyù vaø vaên hoùa cuûa thaùnh nhaân laø do thaùi. Khi thaùnh nhaân giaûi thích ñieàu maø ngöôøi ñöôïc linh höùng tröïc tieáp töø Chuùa Gieâsu Kitoâ, ngöôøi giaûi thích baèng caùch duøng neàn vaên hoùa do thaùi, duøng kieåu noùi cuûa ngöôøi, vaø taát caû caùc tieàn ñeà vaên hoùa cuûa ngöôøi nhö laø kyõ thuaät. Ñoù laø lyù do giaûi thích taïi sao ñoái vôùi chuùng ta thaät laø khoù hieåu, vì thaùnh nhaân hoaøn toaøn chìm ñaém trong theá giôùi do thaùi thôøi baáy giôø. Ngoaøi ra, cuõng caàn phaûi noùi raèng thaùnh Phaoloâ cuõng hôi ngoaét ngheùo trong tö töôûng cuûa ngöôøi, vì theá nhieàu ngöôøi khoâng hieåu thaùnh nhaân. Nhöng ñaøng khaùc, chuùng ta cuõng khoâng ñöôïc queân raèng Kitoâ giaùo ñaõ coù goác reã nôi Do thaùi giaùo. Coù bieát bao nhieâu ñieàu cuûa Kitoâ giaùo seõ khoâng theå naøo giaûi thích ñöôïc moät caùch toát ñeïp vaø hoaøn toaøn, neáu khoâng tìm veà caùc goác reã ñoù.
Hoûi 4: Treân ñaây Ñöùc Hoàng Y ñaõ noùi Ñöùc Thaùnh Cha nhaém hai chieàu kích khi môû Naêm Thaùnh Phaoloâ. Theá chieàu kích thöù hai laø chieàu kích naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñeà taøi thöù hai maø Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaán maïnh raát nhieàu ñoù laø khía caïnh ñaïi keát. Hôn caùc ñeàn thôø khaùc ôû Roma, töï noù, ñeàn thôø thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh ñaõ coù chieàu kích ñaïi keát naøy roài. Chuùng ta haõy nhôù ñeán bieát bao nhieâu saùng kieán, caùc leã nghi, caùc buoåi canh thöùc caàu nguyeän, caùc ñaïi hoäi ñaõ ñöôïc toå chöùc taïi ñeàn thôø thaùnh Phaoloâ naøy, vaø taát caû ñeáu höôùng tôùi choã taùi taïo söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi, giöõa caùc Kitoâ höõu thuoäc caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khaùc nhau. Vì theá vôùi Naêm Thaùnh Phaoloâ naøy Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI muoán ñaåy maïnh vieäc tìm veà hieäp nhaát qua lôøi caàu nguyeân, qua vieäc hoïc hoûi vaø ñaøo saâu söï hieåu bieát veà thaùnh Phaoloâ cuûa taát caû moïi tín höõu Kitoâ.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)