Töï do toân giaùo
vaø söï tham gia cuûa ngöôøi coâng giaùo
vaøo sinh hoaït chính trò
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Töï do toân giaùo vaø söï tham gia cuûa ngöôøi coâng giaùo vaøo sinh hoaït chính trò.
Radio
Veritas Asia [Vieát theo Zenit 15/09/2003] - Thaùng 8/2003, Ñöùc Cha
Charles Chaput, toång giaùm muïc Denver, bang Colorado, ñaõ ñöôïc Toøa
Baïch oác boå nhieäm vaøo chöùc vuï Chuû Tòch UÛy Ban Töï Do Toân
Giaùo Quoác teá vôùi nhieäm kyø moät naêm.
Trong
moät cuoäc phoûng vaán ñöôïc haõng Thoâng taán Coâng giaùo Zenit
phoå bieán, ngaøi ñaõ phaân taùch yù nieäm töï do toân giaùo vaø
nghóa vuï cuûa ngöôøi coâng giaùo phaûi tham gia vaøo sinh hoaït chính
trò.
Nhöng
tröôùc heát, ngaøi giaûi thích veà vai troø cuûa UÛy Ban Töï Do Toân
Giaùo Quoác teá cuûa Chính phuû Hoa kyø nhö sau: “Theo ñaïo luaät
veà töï do toân giaùo quoác teá ban haønh naêm 1998, UÛy ban Töï do
toân giaùo quoác teá coù nhieäm vuï coá vaán cho Boä ngoaïi giao Hoa
kyø veà nhöõng vaán ñeà töï do toân giaùo toaøn caàu. Nhöng UÛy
ban cuõng coù tieáng noùi ñoäc laäp cuûa mình.”
Ñöùc
Cha Chaput phaân bieät hai khía caïnh. Moät maët, UÛy ban giuùp cho Boä
Ngoaïi giao xem töï do toân giaùo laø moät yeáu toá quan troïng khi
ñöa ra caùc quyeát ñònh trong chính saùch ngoaïi giao cuûa chính phuû
Hoa kyø. Maët khaùc, UÛy ban ñieàu tra veà nhöõng vuï vi phaïm töï
do toân giaùo treân theá giôùi vaø gaây yù thöùc nôi coâng luaän
veà nhöõng chính phuû vi phaïm töï do toân giaùo.
Moãi
naêm, UÛy ban ñeä trình moät baûn baùo caùo veà nhöõng nöôùc maø
Hoa kyø quan taâm moät caùch ñaëc bieät. Dó nhieân, chaúng coù nöôùc
naøo muoán ñöôïc lieät keâ treân danh saùch aáy. UÛy ban cuõng coù
nhöõng baûn baùo caùo ñaëc bieät veà moät soá tröôøng hôïp nhö
Sudan hay Vieät nam.
Ñöôïc
hoûi: lieäu caùc nöôùc coù thöïc söï hieåu yù nieäm veà töï do
toân giaùo khoâng? Ñöùc cha Chaput traû lôøi raèng maëc duø töï do
toân giaùo ñöôïc baûo ñaûm trong ñieàu 18 cuûa baûn tuyeân ngoân
quoác teá nhaân quyeàn, nhöng nhieàu quoác gia vaãn cöù ñôn thuaàn
choái boû töï do toân giaùo hoaëc giaûi thích moät caùch meùo moù.
Nhöõng vi phaïm töï do toân giaùo dieãn ra döôùi hai hình thöùc.
Caùc chính phuû theá tuïc nhö Baéc Haøn chaúng haïn xem nieàm tin toân
giaùo nhö moät yù thöùc heä caïnh tranh vôùi yù thöùc heä chính
thöùc cuûa nhaø nöôùc. Coøn caùc cheá ñoä thaàn quyeàn cöïc ñoan
nhö Iran chaúng haïn, thì chæ muoán ñaët ra beân leà xaõ hoäi caùc
nhoùm toân giaùo thieåu soá.
Nieàm
tin toân giaùo laø moät söùc maïnh maõnh lieät aûnh höôûng ñeán
caùch haønh xöû cuûa caù nhaân vaø cuoäc soáng xaõ hoäi noùi chung.
Do ñoù, neáu muïc tieâu cuûa chính phuû laø muoán kieåm soaùt cuoäc
soáng con ngöôøi, thì luùc ñoù töï do toân giaùo chæ coù theå bò
xem laø moät söùc maïnh nguy hieåm maø thoâi.
Moät
soá ngöôøi cho raèng töï do toân giaùo laø moät thöù chieâu baøi
ñöôïc caùc Giaùo hoäi, nhöùt laø Giaùo hoäi Coâng giaùo, ñöa ra
ñeå xen vaøo chính trò vaø caùc sinh hoaït toaøn caàu. Ñöùc Cha
Chaput noùi raèng ñaây laø luaän ñieäu cuûa nhöõng ngöôøi muoán
ngöôøi coâng giaùo vaø tín ñoà cuûa caùc toân giaùo khaùc phaûi
caâm mieäng khi leõ ra hoï phaûi leân tieáng. Con ngöôøi caàn phaûi
haønh ñoäng theo nhöõng xaùc tín cuûa mình, nhöùt laø caùc xaùc tín
toân giaùo, neáu khoâng hoï seõ chaúng coøn xaùc tín naøo nöõa.
Chính
trò laø aùp duïng quyeàn löïc vaøo coâng vieäc cuûa con ngöôøi.
Vieäc xöû duïng quyeàn löïc luoân neâu leân nhöõng vaán ñeà luaân
lyù vaø toân giaùo: ñaâu laø baûn chaát cuûa ñuùng vaø sai? Theá
naøo laø coâng ích? Giaùo hoäi
seõ raát laø khôø daïi, Giaùo hoäi seõ phaûn boäi chính söù meänh
cuûa mình, neáu Giaùo hoäi khoâng coå voõ töï do toân giaùo. Nghó
veà Thieân Chuùa nhö theá naøo, thì xaõ hoäi cuõng seõ ñoái xöû vôùi
con ngöôøi nhö vaäy.
Khi
ñöôïc hoûi: phaûi hieåu nhö theá naøo veà nguyeân taéc ”taùch
bieät giöõa Giaùo hoäi vaø Nhaø Nöôùc” vaø ñaâu laø töông quan
cuûa nguyeân taéc naøy vôùi töï do toân giaùo? Ñöùc cha Chaput traû
lôøi nhö sau: “Töï do toân giaùo khoâng ñoøi hoûi moät nhaø nöôùc
phaûi laø voâ toân giaùo. Toâi nghó raèng moät xaõ hoäi coù theå daønh
moät qui cheá öu tieân cho moät toân giaùo maø vaãn khoâng ñöông
nhieân phaûi baùch haïi nhöõng toân giaùo khaùc”
Ñöùc
Cha Chaput noùi ñeán tröôøng hôïp nhöõng quoác gia muoán aùp ñaët
luaät Hoài Giaùo leân toaøn theå xaõ hoäi. Taïi nhöõng quoác gia naøy,
caùc tín höõu Kitoâ bò baùch haïi vaø khoâng ñöôïc tham gia troïn
veïn vaøo ñôøi soáng cuûa ñaát nöôùc. Theo ñöùc cha Chaput, moät
nieàm tin ñích thöïc vaøo Thieân Chuùa phaûi luoân luoân buoäc chuùng
ta phaûi toân troïng quyeàn cuûa con ngöôøi, keå caû nhöõng ngöôøi
khoâng ñoàng toân giaùo vôùi chuùng ta.
Nguyeân
taéc taùch bieät giöõa Giaùo hoäi vaø Nhaø nöôùc khoâng heà coù
nghóa laø khoâng cho toân giaùo tham gia vaøo coâng vieäc chung cuûa ñaát
nöôùc. Hieán phaùp ngaên caám vieäc thieát laäp moät toân giaùo thaønh
quoác giaùo, nhöng khoâng heà ngaên caám vieäc tham gia cuûa toân giaùo
vaøo coâng vieäc chung cuûa ñaát nöôùc.
Ñeà
caäp ñeán vieäc tham gia cuûa ngöôøi coâng giaùo vaøo chính trò,
Ñöùc Cha Chaput khaúng ñònh raèng muïc ñích cuûa chính trò laø möu
caàu coâng ích vaø baûo ñaûm phaåm giaù cuûa moãi ngöôøi. Do ñoù,
ngöôøi coâng giaùo caàn phaûi tham gia vaøo moät sinh hoaït nhö theá.
Hoï phaûi hieåu roõ ñöùc tin coâng giaùo cuûa mình vaø döïa vaøo
nieàm tin ñoù ñeå laøm caùc quyeát ñònh chính trò. Chæ coù moät
ñieàu maø ngöôøi coâng giaùo khoâng ñöôïc laøm: ñoù laø töï xöng
laø coâng giaùo nhöng laïi ñaët nieàm tin coâng giaùo ra beân ngoaøi
caùc hoaït ñoäng chính trò.
Ñöùc Cha Chaput keát luaän nhö sau: “Baïn khoâng theå vöøa tin ôû nhaân vò cuûa ñöùa treû chöa chaøo ñôøi laïi vöøa boû phieáu uûng hoä moät luaät cho pheùp saùt haïi ñöùa treû aáy. Baïn khoâng theå vöøa uûng hoä töï do toân giaùo laïi vöøa thinh laëng ñoàng loõa vôùi moät “ñoàng minh” ñang baùch haïi caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá. Ñoù laø moät hình thöùc doái traù.”
(Chu Vaên)