ÑTC leân ñöôøng vieáng thaêm Canada
Prepared for Internet by Msgr Peter Nguyen Van Tai
Radio Veritas Asia, Philippines
ÑTC leân
ñöôøng vieáng thaêm Canada.
(Radio Veritas
Asia - 23/07/2002) - Luùc 9.40 saùng thöù ba 23/07/2002, ÑTC leân ñöôøng
ñi Toronto, Canada, ñeå cöû haønh Ngaøy theá giôùi Thanh nieân XVII
vôùi caùc baïn treû ñeán
töø khaép nôi treân theá giôùi. Toronto
laø chaëng thöù nhaát, trong ba chaëng (taïi ba quoác gia
Canada, Guatemala, vaø Mehicoâ) cuûa chuyeán vieáng thaêm quoác teá cuûa ÑTC laàn thöù 97, keå töø khi leân laøm giaùo
hoaøng ñeán nay. Vaø ñaây laø
laàn thöù ba ÑTC vieáng thaêm Canada; nhöng thöïc ra laàn naøy khoâng
phaûi laø chuyeán vieáng thaêm muïc vuï,
nhö hai laàn tröôùc ñaây. Laàn naøy chæ giôùi haïn taïi Thaønh
phoá Toronto, nôi cöû haønh Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû (QTGT),
ñöôïc khai maïc thöù ba 23/07/2002
vôùi Thaùnh leã, do ÑHY Aloysius Ambrosic, TGM Toronto, chuû teá,
vaø beá maïc saùng Chuùa nhaät 28/07/2002,
vôùi thaùnh leã do ÑTC chuû teá.
Vaøi lôøi giôùi thieäu quoác gia Canada:
Laàn thöù nhaát
ÑTC vieáng thaêm Canada vaøo thaùng
9 naêm 1984, (töø ngaøy 9 ñeán 20//09/1984). Trong thôøi gian naøy ngaøi
vieáng thaêm caùc ñòa ñieåm sau ñaây: Queùbec, Trois Rivieøres ,
Montreùal, St. John's, Moncton, Halifax, Toronto, Huronia, Winnipeg/St
Boniface, Edmonton, Yellowknife, Vancouver, Ottawa/hull. Laàn thöù hai naêm
1987, cuõng vaøo thaùng 9, ÑTC vieáng thaêm coù hai nôi maø thoâi:
Edmonton vaø Fort Simpson.
Canada laø moät
quoác gia Lieân bang, ñöôïc thaønh laäp naêm 1867. Töø
naêm 1926, laø thaønh vieân cuûa Commonweath vaø coù Hieán Phaùp
rieâng, ñöôïc coâng boá ngaøy 25/04/1982. Canada ñöôïc chia thaønh
10 Tænh (moãi tænh coù caùc cô quan laäp phaùp vaø haønh phaùp rieâng)
vaø hai Laõnh thoå. Quoác tröôûng cuûa Lieân Bang laø vua nöôùc Anh,
ñöôïc ñaïi dieän taïi Canada, bôûi Vò Thoáng ñoác; vò naøy do
Thuû töôùng chæ ñònh vaø giôùi thieäu leân Hoaøng gia Anh. Chính
phuû chòu traùch nhieäm vôùi Quoác hoäi, goàm hai vieän: Haï vieän (hôïp
thaønh bôûi 301 daân bieåu, ñöôïc löïa choïn theo cuoäc baàu cöû
vaø taïi chöùc trong thôøi haïn 5 naêm) - Thöôïng vieän (toái ña
goàm 112 nghò só, do Thoáng ñoác boå nhieäm theo ñeà nghò cuûa Thuû
töôùng).
Ñeå baûo veä
daân thieåu soá, moät laõnh thoå môùi (bôûi moät phaàn cuûa caùc
laõnh thoå mieàn Taây-Baéc) daønh cho caùc nhoùm thieåu soá,
ñöôïc thieát laäp ngaøy 01/04/1999, thuû ñoâ laø Iqaluit, treân
ñaûo Baffin, vaø moät chính phuû töï trò cuûa daân Inuit.
Ngaøy 14 thaùng
12 cuõng naêm 1999, Quoác hoäi Canada ñaõ chaáp nhaän moät thoûa
öôùc veà vieäc trao phoù cho daân thoå cö nisga'a moät laõnh thoå roäng
2 ngaøn caây soá vuoâng , vôùi ngaân saùch 170 trieäu vaø quyeàn töï
trò roäng raõi.
Canada laø moät
trong caùc quoác gia roäng lôùn nhaát treân theá giôùi, goàm 9,970,610
caây soá vuoâng, vôùi 30 trieäu 750 ngaøn daân cö, trong soá naøy coù
13 trieäu 453 ngaøn ngöôøi Coâng
giaùo (43,75%) ñöôïc chia thaønh 72 giaùo phaän vaø 5,115 giaùo xöù,
döôùi söï höôùng daãn thieâng lieâng cuûa 137 giaùm muïc, vôùi
coäng taùc cuûa 9,832 linh muïc (5,766 giaùo phaän vaø 4,066 doøng tu) -
918 thaày saùu vónh vieãn - 2,254 tu só khoâng coù chöùc linh muïc -
23,971 nöõ tu - 531 thaønh vieân cuûa caùc Tu hoäi ñôøi vaø 12,025
giaùo lyù vieân.
Thuû ñoâ Lieân
Bang laø Ottawa vôùi 323 ngaøn 340 daân cö (hôn moät trieäu, neáu tính
caû caùc vuøng ngoaïi oâ) - Caùc thaønh phoá lôùn: Toronto (4 trieäu
röôûi) - Montreùal (3 trieäu röôûi), Vancouver (gaàn 2 trieäu) vaø
Edmonton (hôn 900 ngaøn).
Trong soá gaàn
31 trieäu daân Canada coù tôùi 77% sinh soáng taïi caùc thaønh phoá vaø
caùc vuøng ngoaïi oâ - 9% laø ngöôøi daân thuoäc Khoái Lieân hieäp
Chaâu AÂu - Xeùt veà chuûng toäc: 40% laø daân Anh - 27% daân Phaùp -
2% daân thoå cöû Amerindi - 1% daân lai - 0,1% daân Inuit.
Tieáng noùi chính
thöùc laø Anh vaø Phaùp.
Xeùt veà phöông
dieän toân giaùo: 44% thuoäc Giaùo hoäi coâng giaùo - 36% Tin Laønh -
1,5% chính thoáng - 1,4% theo Do thaùi giaùo - 1% Hoài giaùo - 0,6% Phaät
giaùo vaø 0,6% AÁn giaùo.
Vaøi lôøi giôùi thieäu Thaønh phoá Toronto, ñòa ñieåm
toå chöùc Ngaøy QTGT naêm
2002:
Toronto laø moät
trong ba thaønh phoá lôùn nhaát cuûa Baéc Myõ chaâu: New York, Los
Angeles (Hoa kyø) vaø Toronto (Canada). Daân cö trong thaønh phoá khoaûng
2 trieäu röôûi (neáu tính caû cuøng ngoaïi oâ, leân tôùi hôn 4
trieäu röôûi). Toronto laø thuû
ñoâ Bang Ontario vaø laø thaønh phoá chính cuûa Canada vaø laø traùi
tím cuûa moät laõnh thoå chaïy daøi tôùi 80 caây soá, theo suoát maïn
baéc Hoà Ontario.
Toronto ñöôïc
thaønh laäp naêm 1793, sau Montreùal moät theá kyû röôõi. Toronto phaùt
trieån raát maïnh meõ vaø nhanh choùng sau ñeä nhò theá chieán, trôû
neân haït ngoïc cuûa neàn kinh teá Canada, nhôø vaøo vieäc giaùp giôùi
Hoa kyø, ñoàng thôøi cuõng laø moät cöûa bieån lôùn keá beân Ñaïi
Taây döông vaø laø ñöôøng thoâng
thöông cuûa soâng St. Lawrence. Nhôø söï phoàn thònh veà kinh
teá, coù theå noùi moät phaàn ba daân soá Canada soáng trong chu vi 160
caây soá chung quanh Toronto. Trong naêm 1999 coù 21 trieäu khaùch du lòch
vieáng thaêm Thaønh phoá naøy. Toronto
coøn laø moät thaønh phoá cuûa theá giôùi, bôûi vì hôn moät nöûa
daân cö sinh taïi ngoaïi quoác vaø moät phaàn ba vaãn noùi tieáng rieâng
cuûa mình trong gia ñình thay vì tieáng Anh, tieáng chính thöùc. Naêm
1997, Toronto ñoùn nhaän 80 ngaøn ngöôøi di daân ñeán töø 169 quoác
gia khaùc nhau. Baø Thoáng ñoác hieän nay, Adrienne Clarkson, sinh taïi
Hoàng koâng naêm 1939, vaø laø con gaùi cuûa ñoâi vôï choàng tò naïn
taïi Canada naêm 1942.
Toronto con
ñöôïc goïi laø “Hollywood North“ do möùc saûn xuaát TV vaø laø
trung taâm kòch tröôøng thöù ba treân theá giôùi noùi tieáng Anh,
sau London vaø New York. Toronto noái tieáng treân caû theá giôùi vì caây
thaùp veà giao thoâng vaø kieåm soaùt “Canadien National“, cao 544 thöôùc,
moät coâng trình xaây caát cao nhaát hieän nay,
do taøi trí cuûa con ngöôøi.
Ngoaøi ra Toronto
coøn coù moät heä thoáng ñöôøng haàm daøi roäng nhaát cuûa mieàn
Baéc Myõ chaâu. Heä thoáng naøy noùi lieàn 1,100 cöûa haøng vaø tieäm
aên, 48 toøa nhaø veà thöông maïi, 6 khaùch saïn vaø nhieàu trung taâm
giaûi trí.
Giaùo phaän
Toronto ñöôïc thaønh laäp ngaøy 17/12/1841, ñöôïc caát nhaéc leân
Toång giaùo phaän ngaøy 18/03/1870, roäng 13 ngaøn caây soá vuoâng vôùi
5 trieäu 360 ngaøn daân cö, trong soá naøy coù 1 trieäu 847 ngaøn ngöôøi
Coâng giaùo (35%). Toång giaùo phaän ñöôïc chia thaønh 222 giaùo xöù
vaø 5 nhaø thôø (ñòa ñieåm truyeàn giaùo). Vò chuû chaên hieän nay
laø ÑHY Aloysius Ambrosic, sinh taïi Coäng hoøa Slovenia naêm 1930. Thuï
phong Linh muïc naêm 1955, ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm muïc hieäu toøa
vaø taán phong naêm 1976, thaêng Giaùm muïc phoù vôùi quyeàn keá vò
Toronto naêm 1986; chính thöùc TGM Toronto naêm 1990; thaêng Hoàng Y thaùng
2 naêm 1998.
Toång giaùo phaän
Toronto coù 385 linh muïc giaùo phaän vaø 501 linh muïc doøng - 613 Tu só
khoâng coù chöùc linh muïc - 738 Nöõ tu - 78 chuûng sinh ban Thaàn hoïc
vaø Trieát hoïc - 147 thaày saùu vónh vieãn - 549 vieän giaùo duïc -
40 cô sôû töø thieän baùc aùi - Naêm vöøa qua coù 19,780 ngöôøi
laõnh bí tích röûa toäi.
Ngoaøi ra, trong Thaønh phoá Toronto coøn coù moät Giaùo phaän cuûa caùc ngöôøi coâng giaùo Ukraine, thuoäc leã nghi Bizantin. Giaùo phaän naøy laø giaùo phaän phuï thuoäc giaùo tænh Winnipeg, cuûa caùc ngöôøi Coâng giaùo Ukraine, vôùi 41 ngaøn giaùo daân, ñöôïc chia thaønh 78 giaùo xöù do 85 linh muïc giaùo phaän coi soùc vaø 16 linh muïc doøng, vôùi söï coäng taùc cuûa 20 thaày saùu vónh vieãn, 17 tu só khoâng coù chöùc linh muïc, 36 Nöõ tu vaø 6 chuûng sinh. Trong Giaùo phaän coù 7 cô sôû giaùo duïc. Trong naêm 2001 coù 520 ngöôøi chòu pheùp röûa toäi.