Ngày 6-1-2002

 

Nói Dối Ðược Thưởng

 

Nước Tề đem quân đi đánh nước Tống, Tống vương liền sai sứ giả đi trước quan sát, sứ giả trở về báo cáo: "Quân Tề cách chúng ta rất gần, làm cho dân ta nơm nớp lo sợ".

Tả hữu nói với Tống vương: "Ðó gọi là thịt vữa, tự nó sẽ sinh giòi bọ! Tống vương hùng mạnh, nước Tề nhược tiểu, làm sao có thể như thế được chứ?"- Tống vương bèn giết sứ giả.

Lại sai sứ khác đi quan sát quân Tề, sứ giả trở về báo cáo tình huống cũng giống như lần trước, Tống vương lại nổi giận đem sứ giả giết đi, tổng cộng là giết hết ba người.

Lại sai người thứ tư đi quan sát, thấy quân Tề rất gần, lòng người rất lo sợ, sứ giả đi gặp người anh của mình, nói: "Những người trước đây báo tin quân Tề đã đến rất gần, đều đã bị đại vương giết chết. Nếu em cũng thực tình báo cáo thì cũng sẽ bị chết, không báo cáo thực tình thì (quốc gia) cũng sẽ bị diệt vong, làm sao đây?"

Người anh nói: "Nếu báo cáo sự thật thì em sẽ chết trước người khác". Thế là sứ giả báo cáo láo với Tống vương: "Nhìn không thấy quân Tề đâu cả, dân chúng rất yên ổn".

Tống vương rất phấn khởi, tả hữu cũng phụ họa theo, nói: "Ba tên sứ giả trước bị giết rất là đáng đời". - Tống vương liền thưởng cho tên sứ giả rất nhiều vàng bạc.

Nước Tề đánh qua, Tống vương không kịp trở tay để nghênh chiến, liền vội vả lên xe tháo chạy. Người nói dối được thưởng đó liền đi qua thành khác ở và trở nên giàu có.

                                                                                (Lữ thị xuân thu)

Suy tư:

Tội nói dối, thì không hẳn tại bản tính của con người mà ra, nhưng do hoàn cảnh mà con người trở thành nói dối.

Trong gia đình, nếu cha mẹ giáo dục con cái cách hiền hòa, có nghĩa là không la mắng, không dùng roi vọt hoặc giận dữ với con, vì khi lỡ làm sai, con cái rất sợ bị đánh nên nói dối cha mẹ. Vì thế cách hay nhất là cha mẹ nên bình tĩnh khi con cái phạm lỗi, dù là lỗi to lớn.

Trong cộng đoàn, nếu bề trên khắt khe, cái gì cũng chiếu theo luật để xử lý, để cảnh cáo, thì những thành viên trong cộng đoàn sẽ trở thành những người nói dối "có trình độ". Nếu bề trên biết kiên nhẫn lắng nghe, tìm hiểu sự thật, và nhất là đừng nghe một bên nào để rồi khắt khe lên án và kỉ luật thành viên, thì trong cộng đoàn sẽ không có những thành viên vì sợ mà nói dối. Ðôi lúc sự việc không nghiêm trọng như bề trên nghĩ, nhưng vì quá coi trọng hình thức bên ngoài, mà không nhìn thấy bản chất của người anh em, chị em, nên có rất nhiều thành viên ra đi mà không trở lại.

Nghe, suy tư và đánh giá là nhiệm vụ của cha mẹ, của bề trên, nhưng cần phải có một con mắt để nhận xét và nhìn thấy tâm hồn của người khác, để mọi phán đoán của mình không những được chính xác, mà còn đem niềm an ủi đến cho họ./.

 

                                                                                Lm. Nhân Tài, csjb.

                                                                                (dịch và viết suy tư)