Ngày 20.3.2002

 

Rùa Và Thỏ Chạy Ðua

 

Con rùa đã chạy đua với con thỏ, và say mê trong chiến thắng.

Ngày hôm ấy, nó lại hẹn với thỏ chạy đua, từ điểm xuất phát cả hai cùng chạy về phía trước, rùa bò đến nửa đường, nhưng nó không thấy thỏ ngủ gật ở đấy, trong lòng nó có chút buồn bực: "Cái ông anh này không phải lâu nay thích ngủ gật giữa đường sao? Tại sao hôm nay không thấy bóng dáng đâu cả chứ?"

Con rùa bò ố bò ô, thật quá ư là mệt nhọc, khi nó bò tới điểm cuối thì thấy thỏ đã ngồi ở đó  vừa nghỉ ngơi vừa ăn uống để đợi nó.

Rùa buồn xỉu nói:

- "Thường ngày không phải anh thích ngủ gật giữa đường hay sao? Tại sao hôm nay khi nhảy về thì lại mau như thế, báo hại tôi bị thua rồi".

Thỏ cười to ha ha:

- "Cái ông anh này, thiên hạ làm gì có chuyện nhất thành bất biến chứ..."

                                                                                    (Hạnh Lâm Tử)

 

Suy tư:

Chuyện thỏ và rùa chạy đua thì ai cũng biết là thỏ bị thua và rùa đã thắng. Thỏ thua là vì ham chơi, rùa thắng là vì... ăn gian.

Thời Ðông Chu liệt quốc, quân nước Tấn đánh thắng quân nước Tề, đuổi tới tận đất Viên Lân... ...Vua nước Tề sợ quá mới sai thuộc hạ là Quốc Tá đi cầu hoà. Nguyên soái nước Tấn là Khước Quắc đã từ chối giảng hoà, Quốc Tá nói:

- "Nguyên soái chớ có khinh nước Tề tôi quá! Nước tôi dẫu bị thua một trận, nhưng chưa lấy gì làm tổn hại cho lắm, nguyên soái không cho hoà thì chúng tôi xin thu thập quân mã cùng với nguyên soái quyết chiến một trận. Một trận không được thì hai trận, hai trận không được thì ba trận, nếu ba trận cũng không được thì bấy giờ cả nước Tề tôi là của nước Tấn..."

Quốc Tá nói xong liền lui ra.

Quý Tôn Hàng Phủ và Tôn Lương Phu ở màn sau nghe nói, chạy ra bảo Khước Quắc rằng:

- "Làm như thế thì nước Tề giận ta quá lắm, tất cố sức mà đánh, không lẽ ta thắng mãi, chi bằng ta theo lời cho giảng hoà thì hơn". (Ðông Chu liệt quốc truyện)

Trong cái chết có cái sống.

Quân đội nước Tề quyết chiến vì biết trước đánh cũng thua, không đánh cũng thua, thà thua trong vinh quang. Nước Tấn có hai người hiểu thời cơ nên đã ngăn cản kịp thời cuộc chiến đẫm máu giữa hai nước....

...............................

Hôm nay anh thắng, ngày mai tôi thắng; thắng bại là chuyện thường tình, nhưng cái "đạo lí" của nó là ở chổ: "Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng".

Rùa đã thua cách đau đớn, vì đã quên mất "đạo lí" trên:

Nó quên rằng nó bò rất chậm: nó không "biết mình".

Nó cũng quên rằng thỏ chạy rất nhanh: nó không "biết người".

Lại còn thêm yếu tố "chết người" nữa là nó tự mãn, say men chiến thắng trước đó...

Con người ta thường chết trong chiến thắng.

Tôi cũng sẽ ngả gục nếu tôi luôn tự mãn cho mình là người đạo đức thánh thiện hơn người khác...

 

                                                                                        Lm. Nhân Tài, csjb.

                                                                                        (dịch và viết suy tư)