Ngày
4 tháng 11 năm 2001
Chúa
Nhật 31 Thường Niên Năm C
Ðọc Tin Mừng Lc. 19, 1-10
(1) Sau khi vào Giêrikhô, Ðức Giêsu đi ngang qua thành phố ấy. (2) Và kìa, có một người tên là Dakêu; ông đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu có. (3) Ông ta tìm cách để xem cho biết Ðức Giêsu là ai, nhưng không được, vì dân chúng thì đông, mà ông ta lại lùn. (4) Ông liền chạy tới phía trước, leo lên một cây sung để xem Ðức Giêsu, vì Người sắp đi qua đó. (5) Khi Ðức Giêsu tới chỗi ấy, thì Người nhìn lên và nói với ông: "Này ông Dakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông !" (6) Ông vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ đón rước Người. (7) Thấy vậy, mọi người xầm xì với nhau: "Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ !" (8) Còn ông Dakêu thì đứng mà thưa với Chúa rằng: "Thưa Ngài, này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn". (9) Ðức Giêsu nói về ông ta rằng: "Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu tổ phụ Ápraham. (10) Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì đã mất".
Gợi
ý để sống và chia sẻ Tin Mừng
Chúa Giêsu đến
để cứu
Các bài đọc Chúa
Nhật hôm nay nhấn mạnh về ơn cứu độ do Chúa Giêsu mang lại.
Ðó là đề tài mà Luca ưa thích.
Luca thường nhắc đi nhắc lại việc Ðức Giêsu đến là
để cứu vớt loài người: "Tôi không đến để kêu gọi
người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi sám hối
ăn năn" (Lc 5,32). Ðức
Giêsu chính là Ðấng Cứu Ðộ (Lc 2,11).
Nhưng ơn cứu độ
hệ tại ở điều gì? Thiết
tưởng cần phải cắt nghĩa điều này dựa vào trình thuật ông
Da-kêu, bởi lẽ nhiều Kitô hữu quan niệm ơn cứu độ một
cách không chính xác. Họ
kể ơn đó như là việc cứu lấy linh hồn mình bằng mọi giá,
kể cả thực hiện điều đó vào phút chót. Hãy coi ai đó suốt đời sống xa cách Chúa
trong tình trạng tội lỗi và ích kỷ, nhưng vào phút chót, người
đó xưng tội. Vậy người
đó được cứu! Quan niệm
như vậy về ơn cứu độ quả là sơ sài.
Chúa Giêsu đã không quan niệm như vậy như ta thấy trong
trình thuật ông Da-kêu.
Cứu độ là hiệu
quả của tình yêu
1.
Trước hết phải nói rằng ơn cứu độ là hiệu quả của
tình yêu Thiên Chúa. Ta hiện
hữu vì Thiên Chúa yêu thương ta:
Chúa yêu thương mọi tạo vật và không ghét bỏ bất cứ
vật gì Chúa đã tác thành: vì nếu Chúa ghét bỏ một vật gì
thì Người đâu có tác tạo nó. Tình yêu Thiên Chúa mãnh liệt hơn tội lỗi loài
người vì Chúa "nhắm mắt làm ngơ" trước tội lỗi
loài người để họ ăn năn sám hối.
Chính vì Người yêu ta nên Người muốn ta tồn tại mãi
mãi. Ðó chính là ơn cứu
độ! "Nếu Chúa không
ưng, thì làm sao một vật có thể tồn tại được."
Thật là tuyệt đẹp trang sách Khôn Ngoan ta nghe trong bài
đọc 1 Chúa Nhật hôm nay.
Ðược cứu là
được hoàn toàn triển nở
2.
Ơn cứu độ gồm một phương diện bản vị mà thánh I-rê-nê
diễn tả bằng một câu nói súc tích rất đẹp là "Vinh
danh Thiên Chúa chính là con người đang sống" tức là
được hoàn toàn là mình, được hoàn toàn triển nở.
Khi sinh ta ra, Thiên Chúa Cha đã nhìn ngắm Con chí ái của
Người là Ðức Giêsu và Người đã tạo thành ta theo hình
ảnh của Người Con chí ái đó: "Vì … Người đã tiền
định cho họ nên đồng hình đồng dạng với Con của Người"
(Rm 8,29). Người giao cho ta
nhiệm vụ suốt đời phải thể hiện hình ảnh Ðức Giêsu, mỗi
người theo mức độ Chúa Cha đã ấn định.
Hình ảnh đó của Ðức Giêsu mà mỗi người phải thể
hiện chính là nhân cách riêng của từng người, là cái tôi
đích thực của mỗi người. Ta
có thể dùng hình ảnh mà tông đồ Phaolô đã dùng (1Co
3,10-15) là mỗi người chúng ta phải xây dựng bản thân bằng
cách sử dụng cũng những vật liệu từng hình thành nên
Ðức Giêsu. Không ai có
thể vào thiên đàng ở với Thiên Chúa nếu không thể hiện
hình ảnh Con của Người: thiếu hình ảnh đó ta sẽ không
được cứu và còn phải ở luyện tội.
Thiên đàng gồm đầy những người thành công, không
ai thất bại cả! Ta thấy điều
đó nơi ông Da-kêu: ông từng
là người tội lỗi vì nhắm tiền của như mục đích đời mình,
ông từng sống ích kỷ. Như
vậy là ông đã từng đặt mình ra ngoài kế hoạch mà Thiên
Chúa dành cho ông. Kế hoạch
ấy hệ ở việc tăng cường về khả năng tự hiến cho Thiên
Chúa và cho đồng loại theo gương Ðức Giêsu.
Vì thế ôn đã "hư mất".
Ðức Giêsu mang lại cho ông ơn cứu độ vì Người thúc
đẩy ông mở rộng sự sống của ông ra cả hai phía trên và
dưới: cần phải ra khỏi ích
kỷ để bước vào tình yêu, bước ra khỏi đời sống tập
trung vào mình để tiến tới một đời sống tập trung vào người
khác: tức là sống theo gương mẫu của Con Thiên Chúa là Ðấng
đến "không phải để được người ta phục vụ, nhưng để
phục vụ và hiến dâng mạng sống làm giá chuộc muôn người."
(Mc 10,45) Tiếp theo cuộc viếng thăm của Ðức Giêsu, ông
Da-kêu đã trở nên một con người mới "con người sống
động": vì ông đã bắt đầu trở nên một con người qui
về Thiên Chúa và tha nhân, như Ðức Giêsu.
Ông bắt đầu xây dựng lại cái tôi của ông từng bị
méo mó do tính ích kỷ.
"Tôi là một cô
gái 21 tuổi, đang học đại học, yêu đời, thích sống tự do
và độc lập. Tôi đã được cơ may sinh ra trong một gia đình
đạo đức; nhờ đức tin và sự hướng dẫn của cha mẹ, tình
yêu Thiên Chúa và tha nhân đã đâm rễ rất sâu trong tâm
hồn tôi và giúp tôi có một cuộc sống tương đối trưởng
thành. Bằng việc khắc chế
tình dục, mặc dầu có rất nhiều người theo đuổi tôi, tôi
đã có được cuộc sống trong sạch cho đến nay.
"Cách đây 3 tháng,
tôi đã bắt đầu yêu một người đàn ông 40 tuổi, có vợ
và 2 con. Tại sao tôi lại
sa ngã như thế? Vì trong người
đàn ông này, tôi đã khám phá ra và tìm thấy sự chân
thành mà những bạn đồng lứa với tôi không hề có.
Ông nói với tôi ngay từ ban đầu rằng ông thích tôi
và mong muốn có tôi, nhưng không bao giờ ông sẽ bỏ vợ con
ông. Ông muốn tôi phải lựa
chọn chơi với ông hoặc thôi.
"Tôi đã chấp
nhận chơi với ông ta. Tôi
ý thức rằng tôi đang sai lầm và phá vỡ tương lai của tôi;
nhưng tôi không thể xa lìa ông ấy, vì tôi quá thích ông."
Cô gái vừa mới
chia sẻ những điều vừa nói đã đặt mình ra ngoài con
đường cứu độ, bởi lẽ cô ta đã bước ra khỏi con
đường của yêu thương, của tự hiến, để sa vào con đường
tìm kiếm mình, chính là con đường ích kỷ.
Như vậy là cô ta không còn xây dựng bản thân để nên
giống Ðức Giêsu nữa. Cô
ta cần được Ðức Giêsu đến viếng thăm cõi lòng mình.
Ðiều gì xảy ra
khi Da-kêu được cứu
3.
Ông Da-kêu đã tiếp đón Ðức Giêsu đến cứu ông, tức
là ông đã đặt mình trở lại trên con đường của yêu thương
là chấp nhận Ðức Giêsu như mẫu mực đời mình.
Ðó là phương diện bản vị của ơn cứu độ, là phương
diện liên quan tới mối tương quan thiết thân của mỗi người
với Thiên Chúa. Nhưng ông Da-kêu còn đi xa hơn khi nói: "Thưa
Ngài, này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người
nghèo; và nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai cái gì, tôi xin
đền gấp bốn." Ông ta
đổi mới tận căn các mối tương quan ông có với đồng loại.
Ông bắt đầu thể hiện đức ái (= ông bố thí nửa
gia tài của ông cho người nghèo)
và thực thi công bằng bằng cách đền bù lại những
thiệt hại ông đã gây nên cho người khác.
Ðó là phương diện
cộng đoàn của ơn cứu độ, là phục hồi lại tình
huynh đệ giữa con người với nhau.
Ông Da-kêu nhìn nhận ông đã đối xử với người lân
cận như kẻ thù địch thay vì như người anh em: ông đã bóc
lột họ. Ðó chính là điều
đã đưa ông bước ra ngoài con đường cứu độ và khiến ông
phải "hư mất". Phúc
thay cho ông, vì nay Ðức Giêsu đến cứu ông bằng cách đặt
ông trở về con đường của tình huynh đệ.
Ơn cứu độ đòi ta không những phải lo cho mối tương
quan bản thân ta với Thiên Chúa
mà còn phải lo cho mối tương quan của ta với anh em đồng
loại. Tình yêu và công bằng
đối với anh chị em đồng loại là hai phần thiết yếu của ơn
cứu độ. Ðiều đó Luca nói
rất rõ trong trình thuật Da-kêu.
Không cần phải đi
đâu xa để gặp gỡ "tha nhân" là người mà bạn có
lẽ "đã không thấy": đó là "người duy nhất"
được Thiên Chúa sai đến với bạn vào thời điểm đích xác này:
"Sáng hôm đó khi ra khỏi nhà tôi gặp một người trẻ tới
xin bố thí. Tôi để ý nhìn
thấy đó là một cậu con trai tuổi chừng 20, rất dơ, như mới
vượt ngục và đang bị lùng bắt.
Cặp mắt đẹp đẽ của chàng như van xin : "Tôi đói!"
Tôi dẫn chàng tới tiệm bánh mì vì chàng chỉ xin tôi
bánh mì mà thôi. Thấy chàng
thực sự đói, tôi đã cho thêm ít kẹo xô-cô-la.
Nhưng bước ra khỏi tiệm, chàng vẫn còn tiếp tục theo
tôi, miệng nhai ổ bánh mì. Chàng
cho tôi biết chàng từ tỉnh Lille tới.
Tôi gợi ý để chàng nghĩ tới mẹ chàng với những
âu lo vì chàng. Tôi nói như
người mẹ trong gia đình trách móc người con đi hoang.
Tôi đã hoàn toàn thu hút sự chú ý của chàng.
Chàng nhìn tôi với bộ mặt sửng sốt đầy thắc mắc.
Tôi được biết chàng từng ngủ nơi đầu đường xó
chợ. Tôi cho chàng địa chỉ
ở thành phố Nice nơi chàng có thể xin vé ăn tiệm do một xứ
đạo cung cấp. Chàng ngồi
ghi địa chỉ và chuyển sang một câu chuyện nghiêm chỉnh.
Tôi năn nỉ yêu cầu chàng hãy trở về ngay thành phố
Lille để mẹ chàng an tâm. Chàng
có vẻ cảm động trước những lý lẽ tôi nêu.
Tôi hỏi cho biết tên riêng của chàng và được biết
nó trùng hợp với tên riêng của đứa con trai út của tôi
là Phát (Patrice). Từ lúc
đó tôi gọi chàng bằng tên Phát.
Tôi thấy chàng cảm động và suy nghĩ đăm chiêu.
Lập tức chàng quyết định lên đường trở về thành
phố Lille nhờ còn giữ vé xe trở về.
Khi hướng tới nhà ga, chàng xin phép để ôm hôn tôi
mà nói: "Em sẽ không bao giờ quên được chị…"
Khi cất bước, tôi quay đầu lại để nhìn theo chàng.
Tôi thấy chàng chạy lại phía tôi, tay cầm một chiếc móc
chìa khóa bằng bạc rất đẹp. Thoạt
tiên tôi không muốn nhận kỷ vật thiết thân đẹp như vậy,
sợ chàng phải mất mát vì tôi.
Nhưng chàng mạnh mẽ năn nỉ tôi khi nói: "Ðó là đồ
vật quí báu duy nhất em hiện sở hữu.
Em từng gắn bó với nó nhưng chị có quyền trên nó:
chị đã cứu em, chị có biết không?"
Tôi hiểu rằng tôi sẽ xúc phạm tới chàng nếu tôi từ
chối không nhận lấy cái móc chìa khóa chàng đặt trong lòng
bàn tay tôi. Một lần nữa
chàng ôm hôn tôi, cho tôi thấy rõ dấu chỉ của niềm vui, và
chàng đi đến nhà ga với bước đi vững vàng và khẳng khái."
Một
số câu hỏi gợi ý
1.
Bạn có ý thức rằng Thiên Chúa sẽ không mấy hài lòng
khi phải ban cho bạn ơn cứu độ vào giờ chót? Ngài muốn bạn là một con người sống động,
một nhân cách ngày một thêm phong phú, bởi lẽ Ngài muốn
nhận ra nơi bạn hình ảnh của Người Con chí ái của Ngài.
2.
Làm thế nào để trở nên sống động? Hãy chăm lo mối tương quan giữa bạn và Thiên
Chúa. Hãy ra sức tăng trưởng
trong tình yêu, trong thái độ chấp nhận và tôn trọng tha nhân.
3. Thái độ của bạn hiện như thế nào đối với những người nghiện ngập ma tuý, trẻ bụi đời, những cô gái điếm: Bạn thường tránh né họ, khinh rẻ họ hay, ngược lại, bạn biết tiêu hao thời giờ để lắng nghe họ, noi gương người phụ nữ chia sẻ kinh nghiệm nói trên?