Giải Nghĩa Lời Chúa Năm A
Những Bài Suy Niệm Lời Chúa Chúa Nhật
của Ðức cố Giám Mục Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm
Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia
Chúa Nhật 2 Mùa Phục Sinh Năm A
Niềm tin vào việc Chúa sống lại
phát xuất từ những sự kiện không chối cãi được
(Cv 2,42-47; 1P 1,3-9; Yn 20,19-31)
Phúc Âm: Yn 20, 19-31
"Tám ngày sau Chúa Giêsu hiện đến".
Vào buổi chiều ngày thứ nhất trong tuần, những cửa nhà các môn đệ họp đều đóng kín, vì sợ người Do-thái, Chúa Giêsu hiện đến, đứng giữa các ông và nói rằng: "Bình an cho các con". Khi nói điều đó, Người cho các ông xem tay và cạnh sườn Người. Bấy giờ các môn đệ vui mừng vì xem thấy Chúa. Chúa Giêsu lại phán bảo các ông rằng: "Bình an cho các con. Như Cha đã sai Thầy, Thầy cũng sai các con". Nói thế rồi, Người thổi hơi và phán bảo các ông: "Các con hãy nhận lấy Thánh Thần, các con tha tội ai, thì tội người ấy được tha. Các con cầm tội ai, thì tội người ấy bị cầm lại". Bấy giờ trong Mười hai Tông đồ, có ông Tôma gọi là Ðiđymô, không cùng ở với các ông khi Chúa Giêsu hiện đến. Các môn đệ khác đã nói với ông rằng: "Chúng tôi đã xem thấy Chúa". Nhưng ông đã nói với các ông kia rằng: "Nếu tôi không nhìn thấy vết đinh ở tay Người, nếu tôi không thọc ngón tay vào lỗ đinh, nếu tôi không thọc bàn tay vào cạnh sườn Người, thì tôi không tin".
Tám ngày sau, các môn đệ lại họp nhau trong nhà và có Tôma ở với các ông. Trong khi các cửa vẫn đóng kín, Chúa Giêsu hiện đến đứng giữa mà phán: "Bình an cho các con". Ðoạn Người nói với Tôma: "Hãy xỏ ngón tay con vào đây, và hãy xem tay Thầy; hãy đưa bàn tay con ra và xỏ vào cạnh sườn Thầy; chớ cứng lòng, nhưng hãy tin". Tôma thưa rằng: "Lạy Chúa con, lạy Thiên Chúa của con!" Chúa Giêsu nói với ông: "Tôma, vì con đã xem thấy Thầy, nên con đã tin. Phúc cho những ai đã không thấy mà tin".
Chúa Giêsu còn làm nhiều phép lạ khác trước mặt các môn đệ, và không có ghi chép trong sách này. Nhưng các điều này đã được ghi chép để anh em tin rằng Chúa Giêsu là Ðấng Kitô, Con Thiên Chúa, và để anh em tin mà được sống nhờ danh Người.
Suy Niệm:
Chúa Nhật II Phục Sinh
Cv 2,42-47; 1P 1,3-9; Yn 20,19-31
Chúng ta đã có thể nhận thấy vì sao Phụng vụ hôm nay lại đọc cho chúng ta đoạn Tin Mừng vừa nghe. Bởi vì hôm nay là ngày thứ 8 sau lễ Phục sinh; thế mà 8 ngày sau khi sống lại Chúa đã hiện ra đặc biệt cho Thôma.
A. Bài Tin Mừng Yoan
Câu chuyện về người Tông đồ này, chúng ta đã từng nghe biết. Và khi muốn chế nhạo ai, nhiều khi chúng ta bảo họ cứng lòng tin như Thôma. Nhưng thật sự, Thôma vẫn là một vị thánh Tông đồ và người đáng kính phục hơn chúng ta tưởng. Ít nhất người cũng hơn chúng ta nhiều. Theo Tin Mừng Yoan, Thôma là vị Tông đồ có suy nghĩ sáng sủa và nhiệt tình quả cảm. Khi Ðức Yêsu nói với các môn đệ rằng: con đường Người đi, sau này họ cũng sẽ đi. Thôma liền thưa: nhưng chúng con không biết Thầy đi đâu thì làm sao biết được đường lối của Thầy? (14,5). Nhưng dù vậy, khi thấy Chúa dứt khoát muốn lên Yêrusalem, không kể chi đến những nguy hiểm đang chờ, Thôma đã bảo anh em: Nào cả chúng ta nữa hãy lên Yêrusalem chịu chết với Người. Một tính tình như vậy chỉ đáng khen, chứ có gì là đáng chê.
Riêng trong câu chuyện hôm nay, thoạt tiên Thôma có vẻ như là người Tông đồ duy nhất không muốn tin việc Chúa sống lại. Ðó chỉ là lối thuật truyện của tác giả Tin Mừng thứ tư. Những sách Tin Mừng khác cho biết lúc đầu nhiều môn đệ không muốn tin như vậy. Nhưng Yoan khi kể chuyện thích nói đến "một" người để làm nổi bật ý nghĩa lên. Ông có lý để chọn Thôma vì người Tông đồ này, như ta đã nói, có óc suy nghĩ sáng sủa. Những môn đệ khác đã được thấy Chúa; còn ông, ông cũng muốn được hân hạnh đó, nếu có thể được. Và hơn nữa, ông muốn có bằng chứng xác thực hơn kiểu cách anh em mô tả. Ông muốn được mắt thấy tay sờ. Yoan mô tả thái độ của ông như vậy để khẳng định rằng: niềm tin của các Tông đồ vào việc Chúa sống lại căn cứ vào những cơ sở thật chắc chắn.
Ðó là chủ đích của cả đoạn Tin Mừng Yn 20. Từ đầu chí cuối, tác giả muốn nhấn mạnh: niềm tin vào việc Chúa sống lại phát xuất từ những sự kiện không chối cãi được. Yoan và Phêrô chỉ tin sau khi đã thấy mồ trống và các khăn liệm xác. Maria Magđala chỉ nhận ra Thầy đã sống lại sau khi nghe rõ tiếng Thầy gọi tên mình. Mọi Tông đồ khác, kể cả Thôma, con người có suy nghĩ sáng sủa, cũng chỉ công nhận Chúa đã phục sinh khi đã nhìn thấy Người. Ðức tin của các Tông đồ có cơ sở chắc chắn. Họ thật là các chứng nhân của việc Chúa sống lại.
Thành ra kết câu chuyện về Thôma cũng giống như chuyện về Maria Magđala. Cả hai đều vắng mặt khi những người khác được "ơn". Ðiều ấy thúc đẩy họ khao khát được ơn lớn hơn. Và quả thật, Chúa đã thưởng công những tâm hồn cậy tin. Maria đã được hơn Yoan và Phêrô vì Chúa đã hiện ra với bà và thân mật dịu dàng gọi tên bà. Thôma cũng vậy, ông được Chúa hiện ra cho một mình ông, nếu ta nói được như thế.
Còn câu Chúa nói: "Bởi thấy Ta, con đã tin; phúc cho những ai không thấy mà tin", không thể làm Thôma buồn, vì ông thuộc thế hệ các Tông đồ, những người đã thấy và đã tin. Ai dám bảo thế hệ ấy không có phúc? Chính Chúa đã có lần nói với họ: Phúc cho chúng con vì được xem thấy, nghe thấy bao điều mà các tiên tri vua chúa không được thấy và nghe. Họ có phúc vì đã thấy và đã tin, đang khi có bao kẻ cũng thấy mà không tin. Ðức tin không chỉ căn cứ vào những điều đã thấy. Bọn Biệt phái có mắt mà như mù. Nên Thôma đã thấy và đã tin, thì đã có phúc rồi. Và chắc chắn niềm vui của ông thật đã to lớn khi thấy Chúa hiện ra và nói với mình. Câu nói kia không nhắm ông nữa, nhưng hướng về độc giả sách Tin Mừng và chúng ta hết thảy. Chúng ta không thuộc thế hệ những người mắt thấy, mà chúng ta tin, thì chúng ta là những người có phúc. Có phúc vì đã được ơn Chúa ban, vì đức tin, cuối cùng, là ơn ban của Chúa. Người ban cho những ai Người đã tiền định. Chính cái phúc đó mà chúng ta phải suy nghĩ bây giờ theo lời thư 1 Phêrô.
B. Bài Thư Phêrô
Tác giả bắt đầu bằng lời chúc tụng Thiên Chúa vì nghĩ đến hạnh phúc mình đã được với tư cách là tín hữu. Quả vậy, chỉ vì lòng thương lớn lao mà Người đã ban cho tất cả chúng ta được ơn tái sinh nhờ mầu nhiệm Ðức Kitô Phục sinh từ cõi chết. Chúng ta đâu đã thấy Người, thế mà chúng ta vẫn mến tin Người. Do đâu vậy, nếu không phải do lòng thương xót lớn lao của Người? Chính lòng thương xót ấy đã ban Ðức Kitô cho chúng ta, đã để Người chết cho chúng ta và đã phục sinh Người từ kẻ chết cho chúng ta. Tất cả những việc lớn lao đó nằm trong kế hoạch tình yêu muốn cho chúng ta được ơn tha thứ tội lỗi và trở nên nghĩa tử trong Ðức Kitô, khiến chúng ta được trông đợi hồng phúc lớn lao bất diệt sau này. Sánh với phúc lộc ấy, những đau khổ ở đời này có là chi? Ðó chỉ là tạm bợ và rơm rác làm cho vàng sáng tỏ. Thế nên chúng ta hãy giữ vững niềm tin, nhìn vào Ðức Kitô sống lại trong vinh quang mà chắc chắn vào tương lai rực rỡ đang chờ mình. Hạnh phúc ở ngay trong niềm tin ấy.
Như vậy bài thư Phêrô đã tiếp nối bài Tin Mừng Yoan, cho chúng ta thấy hạnh phúc của mình khi tin Ðức Kitô sống lại và dùng niềm tin ấy khuyến khích chúng ta trong cuộc đời phấn đấu ở trần gian. Nhưng thật lầm tưởng khi suy nghĩ việc Chúa Phục sinh nguyên trong tương quan với mình mà thôi. Khi nói với Thôma: phúc cho những ai không thấy mà tin, Chúa sống lại gián tiếp ngỏ ý muốn có những người như vậy; nghĩa là Thôma và các Tông đồ phải đi tìm những người như thế. Người cũng đã dạy Maria, khi đã nhận ra Người sống lại, hãy đi báo tin cho các môn đệ. Niềm tin phục sinh bao hàm sứ điệp truyền giáo. Ðức tin của những người đã thấy làm cho những kẻ không thấy mà tin. Những kẻ này có phúc qua trung gian những người trên. Chúng ta nay được phúc lộc nhờ lời giảng của các Tông đồ. Và tác động của các Ngài tới chúng ta qua Giáo Hội mà buổi đầu đã được tác giả sách Công vụ mô tả như chúng ta vừa nghe đọc. Chúng ta cần tìm hiểu đoạn Thánh Kinh này để biết rõ môi trường phải nung nấu niềm tin hạnh phúc của chúng ta vào việc Chúa phục sinh.
C. Bài Sách Công Vụ
Rõ ràng câu cuối bài sách Công vụ cho thấy "số những kẻ được cứu rỗi cứ mỗi ngày được Chúa ban thêm" cho cộng đoàn các Tông đồ lập ra. Và ta phải hiểu niềm tin cứu rỗi nơi mỗi người cũng chỉ tăng trong các cộng đoàn như thế. Thế nên tìm hiểu các cộng đoàn này là một nghĩa vụ.
Tác giả sách Công vụ - thánh Luca - đã nhiệt tình làm công việc ấy. Ở đây rõ ràng người không phác họa tự ý. Bản văn của người thiếu thứ tự và có nhiều nét lặp lại, khiến ta có thể nói người đã nghe tin về nhiều cộng đoàn khác nhau và thấy Ơn Chúa Thánh Thần làm việc ở các cộng đoàn khác nhau thế nào, người ghi tất cả lại như là một bản thống kê các sinh hoạt phong phú của Chúa Thánh Thần.
Trước hết chúng ta thấy các tín hữu bấy giờ kiên trì (hay chuyên cần) với giáo huấn của các Tông đồ và sự hiệp thông, việc bẻ bánh và kinh nguyện. Không có sự chuyên cần với giáo huấn của các Tông đồ, không thể đào sâu và giữ vững đức tin. Người ta sẽ tin hời hợt và có thể lạc mất niềm tin. Việc kiên trì kết hợp với các Tông đồ, với quyền giáo huấn ở trong Hội Thánh là điều kiện để giữ được liên lạc và kết hợp được với Ðức Kitô hầu khỏi bỏ rơi mất niềm tin.
Ðồng thời khi liên kết với đầu, người ta cũng mật thiết với anh em là cùng chi thể trong một thân thể. Các tín hữu đầu tiên đã chuyên cần với hiệp thông, không những trong cùng một đức tin nhưng còn trong một lòng mến. Họ chỉ có một lòng một ý (4,32). Không một người nào nói là mình có của gì riêng, nhưng đối với họ mọi sự đều là của chung. Chắc chắn chúng ta không nên hiểu chế độ "của chung" đã phổ cập ở mọi nơi, trong những cộng đoàn đông đảo. Nhưng sự kiện có một số người sau khi đã đón nhận đức tin, đã biết tình nguyện bỏ chung của để chia sẻ và tương trợ nhau, cũng nói lên ơn Chúa Thánh Thần làm việc mạnh mẽ nơi tâm hồn các tín hữu. Luca ghi nhận sự kiện ấy như là dấu chỉ về đời sống mới và hạnh phúc phục sinh. Ðó có thể là lý tưởng, nhưng vẫn là đặc sủng, là tiếng gọi, là biểu thị của đức tin sống động và toàn vẹn, là dấu chỉ đời sống phục sinh phát triển đến mức cụ thể chi phối đến cả đời sống vật chất.
Tuy nhiên sự hiệp thông sâu xa và căn bản nằm ở bình diện khác. Chính Thiên Chúa và sự sống của Người là nguồn mạch phát sinh ra sự sống trong Hội Thánh. Thế nên hàng ngày các tín hữu chuyên cần với việc bẻ bánh và kinh nguyện. Sách Công vụ nói: họ bẻ bánh ở nhà vì đó là nghi lễ riêng của Kitô giáo, không làm tại Ðền thờ được. Họ làm việc ấy "lòng hân hoan, dạ đơn thành, trong lòng ngợi khen Thiên Chúa", vì đây là lễ Tạ ơn Thiên Chúa đã ban ơn cứu độ mọi người nơi Ðức Yêsu Kitô Tử nạn và Phục sinh. Chính trong nghi lễ bẻ bánh họ nhận ra sự hiện diện của Chúa đã chết và sống lại; họ thấy Thiên Chúa ra tay cứu độ loài người, nên lòng họ hân hoan, miệng dâng lời ngợi khen. Lúc ấy tâm hồn được bồi dưỡng, dạ họ trở nên đơn thành; họ trở nên tạo vật mới, nên bánh không men của lễ Vượt Qua, tức của mầu nhiệm Phục sinh.
Ngoài ra, họ tỏ ra chuyên cần với việc cầu nguyện vì đó là thái độ chung của mọi người có tin tưởng. Người Dothái trung thành với kinh nguyện ở Ðền thờ. Các môn đệ Chúa cũng vậy. Sách Công vụ kể Phêrô và Yoan lên Ðền thờ cầu nguyện vào giờ chung với mọi người. Nhưng ngay từ đầu các tín hữu đã có lối cầu nguyện riêng chung với nhau, như khi chờ nhận ơn Chúa Thánh Thần. Và việc cầu nguyện này cần cho đời sống mới đến nỗi Phêrô khẳng định các việc từ thiện bác ái không được làm suy giảm.
Chính nhờ nếp sống chuyên cần với việc giáo huấn, hiệp thông, bẻ bánh và cầu nguyện như thế mà Hội Thánh lớn lên trong sự mến phục của toàn dân và được Chúa chúc lành cho tăng trưởng.
Thế thì đời sống đức tin mới của mỗi người cũng chỉ có thể phát huy được nhờ bốn sự chuyên cần trên, tức là nhờ việc tham gia vào nếp sống chuyên cần của Giáo hội. Thiên Chúa muốn cứu độ chúng ta qua Ðức Yêsu-Kitô, Ðấng đã chết và sống lại. Thôma đã xem thấy Người và đã tin. Chúng ta không thấy nhưng vẫn tin vì Người đang hoạt động nơi các Tông đồ và Giáo hội. Chính việc liên kết với các Tông đồ và hiệp thông với anh em trong việc bẻ bánh và cầu nguyện làm cho chúng ta được hợp nhất với Chúa và nhận lấy sự sống của Người. Sự sống này là sự sống Thần Linh hay Thánh Thần mà Ðức Kitô đã đem lại khi Người Tử nạn-Phục sinh. Khi phát triển sự sống ấy có thể phát sinh ra một nếp sống mới thật sự khiến toàn dân mến phục và nhiều người theo Chúa.
Chúng ta cần suy nghĩ về những điều ấy và đem ra thực hành. Chắc chắn đời sống riêng của chúng ta và đời sống chung của giáo xứ sẽ khả quan hơn nhiều. Và để bắt đầu, chúng ta hãy sốt sắng hiệp thông với nhau trong việc tuyên xưng một đức tin, trong việc cầu nguyện và bẻ bánh, để có thể hiệp thông trong việc chia sẻ tương trợ nhau trong đời sống.
(Trích dẫn từ tập sách Giải Nghĩa Lời Chúa
của Ðức cố Giám Mục Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm)