G

Gallican Confession

Kinh tin kính của phái Gallican, bản tuyên xưng đức tin của phái Gallican [năm 1559, tại thủ đô Balê (Pháp) các phái Tin Lành trên toàn quốc lần thứ nhất hội họp lại với nhau và thông qua một quyết nghị về tôn giáo. Sự thật đó là tinh hoa giáo lý của phái Calvin].

Gallicanism

Chủ nghĩa Gallican [tại Pháp quốc vào thế kỷ thứ 17 chủ trương đề cao quốc gia qua 2 hình thái: (a) Giáo hội là một đoàn thể thông thường thuộc vào quốc gia, đương nhiên do Giám Mục điều khiển. (2) Công nhận quyền chủ tịch của Giáo Hoàng, tuy nhiên chỉ khi nào phối hợp với Giám Mục, Giáo Hoàng mới được rộng quyền].

Gaudium et Spes (L.)

Hiến chế vui mừng và hy vọng [hiến chế Giáo Hội trong thế giới hôm nay của Công Ðồng Vatican II].

Geist (G.)

Thần linh, tinh thần, lý trí cảm thụ tính, tính nhiệt liệt, thời đại tinh thần.

Gemeinschaft (G.)

Xem fellowship.

generality

1. Tính đại cương, tính tổng quát, tính phổ biến 2. Thông tắc, thông luận, khái luận, khái yếu.

generalization

1. Phổ biến hóa 2. Khái quát hoá, khái luận hóa, cách chung mà nói, thông tắc hoá, thông luận hoá.

generare (L.)

Xem active generation.

generari (L.)

Xem passive generation.

generation

1. Sinh sản, sinh [diễn tả sự quan hệ giữa Ngôi Cha và Ngôi Con trong mầu nhiệm Ba Ngôi] 2. Niên đại, thế đại, đời, thế hệ, thời đại.
active ~ Tính sinh sản chủ động [chỉ Ngôi Cha chủ động sinh Ngôi Con, tính chất căn nguyên].
~ of the Son Ngôi Con Sinh bởi Ngôi Cha, Ngôi Con được sinh ra.
passive ~ Tính sinh sản bị động [chỉ Ngôi Con hiện hữu là do Ngôi Cha].

generationism

Thuyết sinh thực, sinh sản luận [học thuyết chủ trương con người thể xác lẫn linh hồn đều do cha mẹ sinh ra].

genetic, (genetical)

Thuộc phát sinh, thuộc sinh sản, thuộc khởi nguyên, thuộc về phát sinh luận, thuộc về học thuyết phát sinh].

gesta Dei (L.) (deeds of God)

Tác động của Thần linh, tác động của Thiên Chúa.

Gestalt (G. )

Hình thái, hình trạng, hình thức

ghost

1. Thần linh, linh hồn, tinh thần, sức sống của Thượng Ðế 2. Linh hồn người chết 3. Ma qủi, qủi, âm hồn.

gift

1. Ân huệ, ân tứ, qùa tặng, tặng phẩm lễ vật 2. Thiên phú, thiên chất, thiên tài.
added ~ Ân sủng gia tăng ơn trợ giúp, ân sủng ban thêm, ân huệ, siêu tính.
created ~ Ơn thụ tạo [ơn mà con người được Thiên Chúa ban cho để chọn lựa hay thực hiện quyết định quan trọng].
~ of counsel Ơn siêu kiến, ơn biết lo liệu [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người trong cuộc sống biết lựa chọn mục đích chính xác, phán đoán và quyết định].
~ of fear Ơn kính sợ [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người biết kính sợ Thiên Chúa].
~ of fortitude Ơn cương nghị, ơn sức mạnh [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người chấp nhận và kiên nhẫn chịu đau khổ].
~ of immortality Ơn bất tử [ơn làm cho linh hồn không phải chết]
~ of knowledge Ơn thông minh, ơn trí tuệ [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người có một tri thức tự nhiên và siêu nhiên].
~ of piety Ơn hiếu ái, ơn yêu mến, ơn đạo đức [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người yêu mến Thiên Chúa].
~ of perseverance Ơn bền đỗ, ơn kiên nhẫn, ơn bền đỗ đến cùng.
~ of tongues Ơn ngôn ngữ, ơn nói tiếng lạ.
~ of understanding Ơn minh đạt, ơn thông hiểu [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người nhận thức được Thiên Chúa siêu việt].
~ of wisdom Ơn thương xót, ơn khôn ngoan [một trong bảy ơn Chúa Thánh Thần giúp con người trong cuộc sống biết phán đoán chân chính].
~s of integrity Ơn hoàn bị [trong qúa khứ Giáo Hội nhìn nhận nguyên tổ con người ngoài ơn "Thánh Hoá", Thiên Chúa còn cho con người bốn đặc ân khác: Ơn công chính, ơn trường sinh, không đau khổ, ơn trí thức].
~s of the Holy Spirit Ơn Chúa Thánh Thần, thần ân, Ơn của Chúa Thánh Thần [truyền thống phân thành bảy ơn Chúa Thánh thần].
preternatural ~ Ơn ngoại nhiên.
special ~ Ðặc ân, ơn đặc biệt.
supernatural ~ Ơn siêu nhiên.
uncreated ~ Ơn phi thụ tạo [ơn huệ mà chính Thiên Chúa thông ban].

global community

Cộng đồng thế giới, cộng đồng nhân loại.

global village

Làng toàn cầu, thôn thế giới

gloria Patri (L.) (glory be to the Father)

Vinh danh Chúa Cha (kinh vinh danh).

glory

Quang vinh, quang diệu, vinh quang Thiên Chúa.
external ~ Quang vinh ngoại tại, vinh quang bên ngoài
formal ~ Vinh quang hình thức.
objective ~ Vinh quang khách thể.
theology of ~ Thần học vinh quang, quang diệu.

glossolalia (Gr.)

Ơn Thánh Linh nói tiếng lạ, nói tiếng địa phương

gnosis (Gr.)

Tri thức, trí tuệ, linh trí, thần trí, tri thức thần linh, tri thức linh giới, nguyên tri thần bí, trí tuệ bí truyền, nhận thức có sức cứu thoát, tinh thần chân lý, tri thức tín ngưỡng.

gnostic

1. Trí gỉa, kẻ trí, người trí thức 2. Thuộc trí thức, linh tri, có trí thức, có thể hiểu thần bí của linh giới 3. (Gnostic) Ngộ đạo thuyết, ngộ đạo phái, tín đồ ngộ đạo phái.

Gnosticism

Chủ nghĩa tri thức, phái linh trí [là phong trào triết học khoảng trước hay sau kỷ nguyên, hỗn hợp nhiều thuyết tôn giáo, nhiều luồng tư tưởng, chủ trương vũ trụ nhị nguyên luận trong đó việc giải thoát do thần linh mà đến, và hướng đi cuối cùng của vạn vật là chế ngự "vật chất" để trở về với "tinh thần"].
Christian ~ Chủ nghĩa tri thức Kitô giáo, phái linh tri Kitô giáo, thuyết dị đoan huyễn thức [bè dị đoan của phái linh tri phát sinh khi hấp thụ giáo lý Kitô giáo. Họ chủ trương thân thể Ðức Kitô chỉ có bề ngoài mà không có thực, thân thể ấy không thể phục sinh, chỉ linh hồn mới bay thẳng lên thiên đàng].

goal

Mục tiêu, mục đích, chung điểm, đích đến.

God

Thần, Thiên Chúa, Thượng Ðế, Thiên, Thiên Ðế, Ông trời
almighty ~ Thượng Ðế toàn năng, Thiên Chúa toàn năng.
creator ~ Thượng Ðế sáng tạo
fertility gods Thần của nhà nông, thần có sức sinh sôi dồi dào [những vị thần mà một số dân tộc thuộc xã hội nông nghiệp sùng bái cầu xin cho mùa màng phong phú, con cháu đầy đàn ].
~ as he is Thiên Chúa như ngài là, chân diện của Thiên Chúa, bản chất của Thiên Chúa.
~ as nature Thượng Ðế là tự nhiên, thần tức tự nhiên [lối nhìn Thượng Ðế và thiên nhiên vì là một mà không thể phân].
~ for himself Thượng Ðế vì chính ngài, Thượng Ðế tại thân.
~ in himself Thượng Ðế nội thân, Thượng Ðế trong chính ngài.
~ of anger Thiên Chúa của phẫn nộ
~ of delight Thiên Chúa của vui mừng
~ 's self-communication Tự ngã thông truyền của Thiên Chúa [Thiên Chúa thông truyền (diễn đạt) cho thụ tạo nhân loại chính đặc tính bản chất yêu thương, khoan thứ, quan tâm của ngài].
hidden ~ Thượng Ðế tàng ẩn
impersonal god Thần không nhân vị
living ~ Thiên Chúa sống động, Chúa của sự sống
one and triune ~ Một Chúa Ba Ngôi
one ~, creator and Lord Ðấng sáng tạo và là Thiên Chúa
personal ~ Thiên Chúa cá thể, thần có vị cách, thần vị cách hóa.
retiring ~ Thượng Ðế ẩn dật [học thuyết phát sinh ở thế ký thứ 20 vì toàn nhân loại đã phát triển đến mức hầu như trưởng thành, hơn thế nữa vì qúa bận thế sự nên không dễ nhận ra Thượng đế hiện hữu như xưa, mà nghĩ rằng Thượng Ðế đã ẩn dật].
revealed ~ Thiên Chúa đã được mạc khải
suffering ~ Thiên Chúa khổ nạn
supreme ~ Thần cao nhất, Ðấng vô thượng
true ~ Thần thật, Chúa thật, Thiên Chúa thật
unknown ~ Thần không biết, Thần vô danh
veiled ~ Thiên Chúa bị che đậy, Thiên Chúa chưa được mạc khải.

Godforsakenness

Vì Thiên Chúa mà từ bỏ, vì Thượng Ðế mà bị xỉ vả.

godhead

1. Thần tính, bản tính Thiên Chúa, Thiên Chúa tính 2. Thần, (God) Thiên Chúa.

godhood

Thần tính, thần cách [tính cách của thần].

God-human activities

Hành động nhân tính của Thần [xem theandric activities].

God-hypothesis

Gỉa thuyết về Thượng Ðế

God-is-dead theology

Thần học Khai-Tử-Thần, thần học về Thượng Ðế đã chết [môn thần học hiện đại do một số thần học gia, muốn thoát ra khỏi thần học truyền thống, nên không còn đặt hiện hữu Thượng Ðế làm tiền đề, mà chỉ thảo luận những vấn đề nhân sinh....]

God-language

Ngôn luận có liên quan tới Thiên Chúa.

godless

Tính vô thần , không tin có thần, không kính thần.

God-man

1. Ðấng Thần-Nhân hợp nhất, Ðấng thần nhân [ chỉ Ðức Kitô] 2. Người tôn giáo [theo tác gỉa hiện đại là Phương Ðông Mỹ trong tác phẩm thì từng lớp cao nhất là con người trong thế giới tôn giáo] 3. Người trời [Ðức Phật nói: Người thiên giới] 4. Siêu nhân.

golden rule

Luật vàng, kim khoa ngọc luật [xét theo tiêu cực "kỷ sở bất dục, vật thi ư nhân" (điều mình không muốn thì đừng làm cho người), xét theo tích cực: "kỷ chi sở dục, thi chi ư nhân" (điều gì mình muốn, hãy làm cho người)].

good

1. Thiện, lương thiện, mỹ đức, hành thiện 2. Hạnh phúc, 3. Thuộc lương thiện, có đức hạnh thiện hòa 4. Thuyết tốt đẹp, hạnh phúc 5. Có ích lợi, có hiệu qủa, thượng đẳng 6. (the good) Người thiện, người tốt.
common ~ Thiện chung, công ích
~ news Tin vui, Tin Mừng, Phúc Âm
highest ~ Chí thiện, tối thiện, cực thiện
surpeme ~ Xem highest good
universal ~ Thiện phổ quát.

Gospel

Phúc âm, sách phúc âm, Tin Mừng.
~ harmony, harmony of the Gospel Xem synopsis
~ of freedom Phúc âm mang lại tự do, phúc âm mang lại cho con người sự tự do [tâm điểm của tin mừng Ðức Kytô là để con người được giải thoát, có được tự do].
social ~ Phúc âm có tính cách xã hội [sách thánh đặc biệt là những lời chỉ dạy có tính cách xã hội của Ðức Kitô, trên bình diện xã hội, kinh tế, chính trị ứng dụng như tứ hải giai huynh đệ, yêu là sức mạnh và cách thức cứu nhân].
spoken ~ Phúc âm được rao giảng [chỉ có rao giảng mà không chú trọng đời sống].

govern

Quản lý, thống trị, cai trị, quản trị, điều khiển, cai quản, trị, chỉ huy, chi phối.

governance

Quản lý, thống trị, cai trị, quản trị, chi phối. government Xem trên.

grace

1. Ân huệ, ân sủng, thánh sủng, ân điển, sủng ái, thiên ân, từ bi, từ ái, nhân hậu 2. Lời kinh trước hoặc sau khi ăn, kinh cảm ơn khi dùng bửa.
actual ~ Hiện ân, bảo ân, đặc ân, hồng ân Thiên Chúa trợ giúp mọi lúc [Thiên Chúa ban cho mãnh lực để thực hiện hành vi đạt được ơn cứu độ].
antecedent ~ Ân sủng được ban cho trước, ơn lo liệu [ơn được ban cho trước khi lý trí con người tự do quyết định].
appropriate ~ Thích nghi ân sủng [ơn thích nghi với hoàn cảnh nội tại và ngoại tại của mỗi người, nhất là chỉ sự sẵn sàng đón nhận để ân sủng sinh ơn ích].
assisting ~ Phụ ân, trợ sủng, ân sủng phụ trợ.
authoritative ~ Chủ ân, quyền sủng, chủ quyền ân sủng [ơn do quyền lực ban cho].
beginning ~ Khởi sự ân sủng.
comitative ~ Phẩm đức do ân sủng mà đến [chỉ những đức tính siêu việt do ân sủng mà đến].
consequent ~ Hậu chí ân sủng [ân sủng trợ giúp đi liền với những hành động ý chí tự do của con người].
consummated ~ Hoàn thành ân sủng.
cooperative ~ Ơn trợ giúp, ơn hợp tác.
creative ~ Ơn sáng tạo [đó là một ơn giúp con người nhận ra và quyết định một chọn lựa căn bản, có thể làm thay đổi cả cuộc sống khi Thiên Chúa muốn tỏ lộ, Thánh ý và kêu gọi con người, và con người lấy cả sinh mệnh đáp trả, đón nhận].
distribution of actual ~ Phân phát hiện sủng.
efficient ~ Thực hiệu ân sủng [ơn giúp sinh hiệu qủa]
efficatious ~ Hữu hiệu ân sủng (hiệu ân), linh nghiệm ân sủng (linh ân) [có thể sinh hiệu qủa mong ước].
elevating ~ Thăng hóa ân sủng, siêu hóa ân sủng [Thiên Chúa ở trong con người giúp con người làm lành].
exciting ~ Ân sủng khởi động , kích động ân sủng [đối với người công chính, nhờ ơn thường sủng, linh hồn của họ đã được thăng hóa, nay ơn hiện sủng giúp họ làm lành].
external ~ Ngoại tại ân sủng [ơn phát sinh bên ngoài linh hồn con người, như lời chỉ dạy của Ðức Kitô, thánh tích, gương thánh nhân].
external efficient ~ Ngoại tại thực hiệu ân sủng [giúp con người dễ dàng làm việc lành nhất là cầu nguyện].
first ~ Nguyên ân, khởi ân [ơn thánh hóa đầu tiên được ban cho].
habitual ~ Thường sủng, trạng thái đầy ân sủng [trạng thái siêu nhiên đầy ân sủng của linh hồn con người, giúp con người trở thành thánh thiện, chính trực đón nhận Thiên Chúa].
~ and moral possibility Khả năng tính về ân điển và đạo đức.
~ of illumination Ơn quang minh [một trong những hậu qủa của hiện sủng, nhờ Thiên Chúa trợ giúp con người thấu hiểu sâu xa và đầy đủ vì tâm hồn có được sự quang minh].
~ of inspiration Ơn cảm hứng, ơn linh cảm, ơn linh ứng [một trong những hậu qủa của ơn hiện sủng, con người nhờ Thiên Chúa giúp mà cảm thấy được sự hiện diện của Thiên Chúa].
~ of intellect Ơn lý trí, ơn trí tuệ [một loại của ơn hiện sủng giúp lý trí con người hiểu rõ từng sự việc].
~ of the head Ơn lãnh đạo, ơn nguyên đạo [chỉ thủ lãnh của Giáo Hội, Chúa Kitô nhờ sự kết hợp của hai bản tính một ngôi vị mà có sự sung mãn vô bờ thông ban cho thân thể mầu nhiệm là Giáo Hội, làm Giáo Hội trở nên thánh].
~ of will Ơn ý chí [một loại của ơn hiện sủng làm tăng sức ý chí con người để khuất phục tình trạng khó khăn].
healing ~ Ơn chữa bệnh.
helping ~ Xem assisting grace
inappropriate ~ Ơn không hợp cảnh [khi con người trong cảnh huống nội tại cũng như ngoại tại không thích hợp với ân sủng, thì ý chí tự do của con người không tiếp nhận ơn sủng và ơn sủng cũng không phát sinh thực hiệu].
increative ~ Xem uncreated grace
infused ~ Ơn được đổ vào [ơn màbản tính con người không có, chỉ do Thiên Chúa tuôn đổ vào tâm hồn con người].
internal ~ Ân sủng nội tại, nội sủng [thực chất ảnh hưởng nhân linh].
internal efficient ~ Ân sủng nội tại thực hiệu [giúp con người hoàn thành việc thiện tương đối khó, giúp khắc phục và chiến thắng những khó khăn hiểm nghèo].
irresistible ~ Ơn không thể kháng cự [giúp con người hành thiện chống lại những tham vọng mãnh liệt của con người].
natural ~ Ơn tự nhiên [được ban cho lúc tạo dựng].
operative ~ Ơn hoạt động.
particular ~ Biệt ân, đặc ân.
perfective ~ Ơn hoàn hảo, ơn tuyệt hảo
personal ~ Ơn riêng, ơn cá biệt
possible ~ Khả ân [ Pelagians chủ trương có một loại khả lực tự nhiên giúp con người với ý chí tự do trải qua một cuộc sống thánh thiện vô tội, cuối cùng đạt được vĩnh phúc].
preparative ~ Chuẩn ân, ơn chuẩn bị.
provoking ~ Xem exciting grace
proximately sufficient ~ Ân sủng (hỗ trợ) đu û để lập tức hoàn thành [ân sủng giúp con người trực tiếp hoàn thành công nghiệp cứu rỗi].
sacramental ~ Ân sủng bí tích (ơn tích sủng), ơn trợ giúp của chính bí tích ban cho.
sanctifying ~ Ơn thánh hóa, ơn nên thánh, sủng ái [được gọi thánh hóa vì ơn sủng giúp thánh hóa nhân linh, phân hưởng dồi dào bản tính Thiên Chúa, biến họ nên con cái Thiên Chúa].
second ~ Nhị ân, ân sủng tái ban [ơn thánh hóa khi đã mất lại được tái ban].
special ~ Ơn biệt sủng.
stimulating ~ Xem exciting grace
strengthening ~ Ơn tăng cường, ơn gia lực.
sufficient ~ Ơn cần đủ, ơn sung túc [ơn hiện tại giúp con người có đủ năng lực để hoàn thành công nghiệp cứu rỗi].
systems of ~ Quy luật ơn sủng, ơn tuần tự, ơn hệ luận [được gọi thế vì là ơn Thiên Chúa ban giúp con người với tự do suy xét phân biệt để lãnh hội những phần nào để phát sinh hiệu lực].
true and merely sufficient ~ Ơn hiện tại cần và đủ [ơn giúp con người trong hoàn cảnh cụ thể có thể thực hiện hành vi cứu rỗi, dù con người với ý chí đôi khi có thể cự tuyệt để nó không còn chút thực sự công hiệu nào].
uncreated ~ Ơn ngoài bản tính tự nhiên của thụ tạo [chỉ Thiên Chúa thông truyền chính mình].
universal ~ Ơn tổng quát, phổ ân [ơn điển Thiên Chúa thông ban phổ quát cho hêùt mọi người].

gratia (L.)

Xem grace
~ concomitans Ơn tùng hợp với ý chí tự do, ơn qua sự đồng ý của ý chí tự do.
~ dei Ơn dựa vào Thiên Chúa, ơn điển nhờ Thượng đế, ơn của Thiên Chúa.
~ gratis data Ơn nhưng không, ơn ban mà không đòi đền đáp [Ân sủng ban cho một số người nào đó để họ cứu tha nhân].
~ gratum faciens Ơn giúp con người vui nhận, ơn giúp con người hoan lạc với Thiên Chúa].
~ mere sufficiens Ơn túc số, ơn đầy đủ [ơn đủ để con ngườ nên thánh, song nếu con người không đồng ý có thể cự tuyệt mà không sinh hiệu qủa thực sự].
~ mere vel pure sufficiens Ơn đủ túc số, ơn qúa đầy đủ.
~ parva Ơn vi tiểu, ơn sủng yếu nhược [theo Jansenius (1585-1638) đang khi con người hành động chiếm ưu thế trong sự ham muốn đắm chìm trong khoái lạc thế gian, thì ơn sủng Thiên Chúa so lại yếu nhược].
~ quae dat posse (grace which gives the ability to ...) Ơn ban năng lực để thi hành.
~ remote sufficiens Ơn đủ để chuẩn bị [ơn sủng giúp con người hoàn thành một công nghiệp chuẩn bị tính để từ đó nhận được ơn cứu rỗi như việc cầu nguyện của con người mất ơn thánh hóa, (tức người đang mắc tội trọng)].
~ unionis Ơn sủng hiệp nhất, ơn huệ kết hợp mật thiết.
~ vere et mere sufficiens Xem true and merely sufficient grace.
~ vere et relative sufficiens Ơn hiện tại tương đối đầy đủ.
~ vere sufficiens Ơn thật đầy đủ [ơn sủng giúp con người trong tình trạng cụ thể đủ để thực hiện hành vi cứu rỗi].

gratitude

Cảm ân, cảm tạ, cảm kích, tri ân, tạ ý.

gratuity

1. Từ bi, ân huệ, ân vật, tặng vật, lễ vật 2. Thi ân, thưởng tứ 3. Vô thường tính, tính nhưng không, không đòi bồi thường.

gravity

Great Awakening

Ðại phục hưng, phong trào đại giác ngộ, đại hối ngộ [năm 1740 tại 6 tiểu bang đông bắc Hoa Kỳ phát sinh một trong trào phục hưng tôn giáo, họ cực đoan cáo tố mọi tình cảm như lối giảng có tính cách hý kịch, qúa kích động, khóc qúa bi ai...].

Great Revival

Phong trào Ðại Hưng Phấn, phong trào đại giác ngộ, đại hối ngộ II [cuối thế kỷ thứ 18 tới đầu 19, tại Mỹ lại thịnh hành phong trào phục hưng tôn giáo giống đại hối ngộ trên, cho rằng chỉ tự giác hối cải, hoàn cải tình cảnh mới được coi là có đời sống tôn giáo].

Great Schism

Ðại phân ly [chỉ năm 1054 Giáo Hội Công Giáo và chính thống phân ly].

Greek Orthodox Church

Giáo Hội Chính Thống Hy Lạp

ground

1. Cơ sở, căn cơ, căn nguyên, căn cứ, y cứ, nền tảng, địa bàn 2. Lý do, nguyên nhân, động cơ 3. Bối cảnh, phạm vi 4. Thiết lập, đặt cơ sở, đặt nền móng.

gubernatio (L.)

Xem gubernation.

gubernation

Quản lý, quản hạt, thống trị, chi phối.

guilt

Tội vạ, tội cớ, tội nợ, tội khiên, tội ác.

Back to Vietnamese Missionaries in Taiwan Home Page