Tông thư mới của Ðức Thánh cha
về việc canh tân đào tạo và đời sống linh mục
Tông thư mới của Ðức Thánh cha về việc canh tân đào tạo và đời sống linh mục.
G. Trần Ðức Anh, O.P.
Vatican (RVA News 24-12-2025) - Hôm 22 tháng Mười Hai năm 2025, Ðức Thánh cha Lêô XIV đã cho công bố một Tông thư nhân dịp kỷ niệm 60 năm hai sắc lệnh Công đồng chung Vatican 2 "Optatam totius" và "Presbyterorum Ordinis", nhắm đẩy mạnh canh tân việc đào tạo linh mục, đời sống và sứ vụ linh mục.
Tông thư mới mang tựa đề "Una fedeltà che genera futuro", Một lòng trung thành mang lại tương lai, được Ðức Thánh cha Lêô XIV ký ngày ngày 08 tháng Mười Hai năm 2025, và được Phòng Báo chí Tòa Thánh phổ biến hai tuần sau đó, tức là ngày 22 tháng Mười Hai năm 2025.
Ðức Thánh cha Lêô XIV gọi hai văn kiện nền tảng của Công đồng chung Vatican II: Optatam totius về việc đào tạo linh mục và Presbyterorum Ordinis về thừa tác vụ và đời sống của các linh mục, cả hai văn kiện "được sinh ra từ cùng một hơi thở của Giáo hội" và ngài tái khẳng định tính thời sự của hai văn kiện này.
Tông thư của Ðức Thánh cha không chỉ nhắm tưởng niệm nhưng còn định hướng chương trình, là một lời mời gọi suy tư lại căn tính và sứ mạng của linh mục hôm nay, trong một thời đại được đánh dấu bởi những biến đổi văn hóa sâu sắc và cuộc khủng hoảng niềm tin đối với Giáo hội.
Ðào tạo toàn diện, liên tục và nhân bản
Ðức Thánh cha nhấn mạnh mạnh mẽ tính cấp thiết của việc đào tạo liên lỉ và toàn diện cho các linh mục, chạm đến mọi chiều kích của con người: nhân bản, thiêng liêng, trí thức và mục vụ. Nỗ lực đào tạo này cũng thiết yếu để ngăn ngừa các lạm dụng và để đáp lại nỗi đau do những người rời bỏ thừa tác vụ gây ra.
"Cuộc khủng hoảng niềm tin vào Giáo hội khiến chúng ta càng ý thức hơn về sự cấp bách của một nền đào tạo toàn diện, bảo đảm sự trưởng thành và chín mùi nhân bản của các ứng viên chức linh mục." Theo Ðức Giáo hoàng, đào tạo là điều nuôi dưỡng ơn gọi, củng cố ơn gọi theo thời gian và làm cho ơn gọi sinh hoa kết trái.
Tình huynh đệ và đời sống chung chống lại cô đơn và tự quy chiếu
"Không có mục tử nào tồn tại một mình!" - đây là một trong những đoạn then chốt của văn kiện. Ðức Lêô XIV lên án cám dỗ tự quy chiếu và mời gọi tái khám phá tình huynh đệ linh mục, được đặt nền tảng trong bí tích Truyền chức thánh.
Sự cô đơn của linh mục - thường là nguyên nhân của những đau khổ nội tâm và khủng hoảng - cần được đối diện bằng những lựa chọn mục vụ cụ thể, như thúc đẩy các hình thức đời sống chung và sự quan tâm lẫn nhau giữa các linh mục, đặc biệt đối với những người cao tuổi hoặc đau yếu. Ðức Thánh cha cũng đề xuất việc tái phân bổ kinh tế giữa các giáo xứ nghèo và giàu, cũng như một hệ thống an sinh xã hội tốt hơn cho các linh mục.
Cộng tác với phó tế và giáo dân trong một Giáo hội hiệp hành
Tông thư nhấn mạnh tầm quan trọng của các phó tế vĩnh viễn, như dấu chỉ tình yêu của Ðức Kitô - Người Tôi Tớ. Ðồng thời, văn kiện cũng đề cao vai trò của giáo dân và sự đồng trách nhiệm trong Giáo hội: "Ðể thực thi tốt hơn một Giáo hội học về hiệp thông, các linh mục phải từ bỏ lối lãnh đạo độc quyền."
Mỗi linh mục được mời gọi đồng hành với Dân Chúa, đón nhận các đoàn sủng và vai trò của từng người, theo tinh thần của Thượng Hội đồng và Tông huấn "Niềm Vui Phúc Âm" (Evangelii gaudium) của Ðức Giáo hoàng Phanxicô.
Chiêm niệm và hành động: sự quân bình trong đời sống linh mục
Ðức Thánh cha Lêô XIV cảnh báo về cám dỗ của thái độ duy hoạt động quá mức và cả thái độ thụ động - hai thái cực làm tổn hại đến thực chất của thừa tác vụ.
"Hiến thân không giữ lại gì không có nghĩa là từ bỏ cầu nguyện, học hỏi và tình huynh đệ linh mục."
Linh mục được mời gọi sống hài hòa giữa chiêm niệm và hành động, để loan báo Tin mừng hữu hiệu trong mọi lãnh vực của đời sống xã hội, văn hóa và kinh tế, luôn giữ ánh nhìn hướng về Ðức Kitô.
Về tình trạng thiếu linh mục mới tại các quốc gia nói tiếng Ðức và những nơi khác, Ðức Giáo hoàng viết:
"Tất cả đều được mời gọi xem xét lại mức độ sinh hoa trái của hoạt động mục vụ trong Giáo hội."
Ngài thừa nhận rằng cuộc "khủng hoảng ơn gọi" thường gắn liền với những xu hướng xã hội và văn hóa của từng quốc gia. Tuy nhiên, Giáo hội cần có can đảm để đưa ra những đề nghị hấp dẫn cho người trẻ, và tạo dựng một môi trường trong đó sự sẵn sàng đón nhận ơn gọi linh mục và sống đời hiến dâng trọn vẹn có thể phát triển. Ðức Giáo hoàng nhấn mạnh:
"Chúng ta hãy nhớ rằng: không có tương lai nếu không quan tâm đến mọi hình thức ơn gọi."
Về đời sống độc thân linh mục
Trong Tông thư, Ðức Giáo hoàng viết: "Chỉ những linh mục và tu sĩ có sự trưởng thành nhân bản và vững vàng về đời sống thiêng liêng mới có thể đảm nhận lời cam kết sống độc thân và loan báo Tin mừng của Ðấng Phục Sinh một cách đáng tin cậy."
Một đoạn nói về nạn lạm dụng
Văn kiện cũng đề cập đến vấn đề lạm dụng tình dục đối với trẻ vị thành niên do hàng giáo sĩ gây ra. Ðức Giáo hoàng viết:
"Trong những thập niên gần đây, cuộc khủng hoảng sự tín nhiệm nơi Giáo hội - do những vụ lạm dụng của một số giáo sĩ gây ra, khiến chúng ta xấu hổ và mời gọi chúng ta sống khiêm tốn - đã giúp chúng ta nhận thức rõ hơn bao giờ hết sự cấp thiết của một nền đào tạo toàn diện, bảo đảm sự phát triển và trưởng thành nhân bản của các ứng sinh linh mục, gắn liền với một đời sống thiêng liêng sâu sắc và vững chắc."
Ơn gọi bước theo Chúa Kitô
Trọng tâm của Tông thư là nêu cao vẻ đẹp của ơn gọi linh mục, phát sinh từ một cuộc gặp gỡ bản thân với Chúa và lớn lên theo thời gian qua một hành trình trung tín và hoán cải mỗi ngày. "Mỗi mục tử phải luôn nhớ rằng mình cũng là môn đệ của Thầy Chí Thánh cùng với anh chị em của mình."
Tông thư của Ðức Thánh cha kết thúc với hy vọng rằng việc kỷ niệm hai văn kiện Công đồng về linh mục sẽ làm nảy sinh một "Lễ Hiện Xuống mới cho ơn gọi", có khả năng canh tân sức sống và nhiệt huyết của Giáo hội cũng như của các thừa tác viên thánh chức.
(Sala Stampa, Tổng hợp 22-12-2025)