Tạm biệt, Chú
Ðức cha Lô-ren-sô Chu Văn Minh
(1943-2025)
Tạm biệt, Chú - Ðức cha Lô-ren-sô Chu Văn Minh (1943-2025).
Lm. Phao-lô Vũ Ðức Long
Hà Nội (WTGPHN 7-08-2025) - Những ngày yên lặng của đầu tháng 8 năm 2025, chúng tôi vẫn âm thầm theo dõi tình hình sức khỏe của Chú. Dẫu biết bệnh tình của Chú đã nguy kịch và khó qua khỏi, nhưng chúng tôi vẫn bàng hoàng hay tin: Chú - Ðức cha Lô-ren-sô Chu Văn Minh - đã được Chúa gọi về lúc 23h, ngày 04 tháng 8 năm 2025, đúng ngày lễ kính Thánh Linh mục Gio-an Ma-ri-a Vianney - quan thầy của các cha xứ trên thế giới.
Ðức Cha Lô-ren-sô là một người mục tử hiền lành, trung tín, một nhà trí thức sâu sắc, một người thầy tận tụy, sống đơn giản, gần gũi với nụ cười hiền hậu, một người chú yêu mến, nay đã không còn nữa. Trái tim chúng tôi nặng trĩu nỗi buồn, nhưng cũng chan chứa lòng biết ơn.
Chú ra đi, để lại phía sau cả một đời "Phục vụ trong Ðức ái" - đúng như chính khẩu hiệu Giám mục mà Chú đã chọn và sống trọng vẹn suốt đời mục vụ của Chú. Từ một cậu bé lớn lên trong gia đình Công giáo đạo hạnh tại Nam Ðịnh, Chú đã bước vào hành trình ơn gọi giữa thời cuộc đầy biến động và nhiễu nhương, Chú đã âm thầm kiên nhẫn học tập và giữ vững đức tin trong những năm tháng đầy thử thách.
Người ta nói nhiều đến chú như một tấm gương trung kiên, hy sinh vì đức tin. Sau khi Tiểu chủng viện Hà Nội phải đóng cửa năm 1960, Chú đã trở về quê và bắt đầu hành trình "tu tại gia" - một hành trình lặng lẽ, âm thầm nhưng đầy kiên gan và hy vọng. Chú đã kiên trì đợi chờ suốt 32 năm trời - một khoảng thời gian dài bằng một phần ba thế kỷ - Chú vẫn vững vàng chờ đợi, cho đến khi được trở lại Ðại chủng viện Thánh Giu-se Hà Nội năm 1992 để hoàn tất chương trình thần học và tiến tới chức linh mục.
Ðó không chỉ là một giai đoạn dài trong cuộc đời Chú, mà còn là một minh chứng sống động cho lòng trung tín với ơn gọi, cho một đời sống tận hiến không nao núng giữa bao thách đố.
Chính trong những năm tháng ấy, Chú đã cùng với các chú Thành (cha Au-gút-ti-nô Trần Khắc Thành), chú Mỹ (cha Gio-an Bao-ti-xi-ta Trần Quý Mỹ) và chú Thập (thầy Ðô-mi-ni-cô Nguyễn Văn Thập), dưới sự hướng dẫn của cha xứ (Ðức Cha cố Phao-lô Lê Ðắc Trọng), đã mở nhiều lớp giáo lý, lớp tiếng latinh, lớp đàn, hội giúp lễ, ca đoàn..., để dạy dỗ, linh hướng cho nhiều thế hệ thiếu nhi, giới trẻ tại Giáo xứ Nam Ðịnh. Nhờ sự gần gũi và thân tình ấy, chúng tôi vẫn luôn gọi ngài là Chú Minh, và cả khi Chú được thụ phong linh mục năm 1994, rồi Giám mục năm 2008, ngài vẫn nói với chúng tôi khi gặp ngài: "Cứ gọi Chú Minh cho gần gũi và thân thiện..."
Chú luôn dạy chúng tôi: "Ði đâu cũng phải giữ ngọn lửa Ðức tin và tinh thần phục vụ Chúa, Giáo hội và tha nhân... thì ở đâu cũng được mọi người yêu quý và nhiều bạn hữu."
Lời dạy ấy không chỉ là một chỉ dẫn sống đạo, mà còn là kim chỉ nam cho đời sống Ðức Tin của chúng tôi trong mọi nẻo đường và trong mọi hoàn cảnh.
Chúng tôi vẫn còn nhớ dáng Chú giản dị với "đôi guốc mộc", với nụ cười hiền hậu, giọng nói êm ấp và đầy nội lực. Chú không nói nhiều, nhưng mỗi lời nói đều thấm đẫm chiều sâu thiêng liêng và kinh nghiệm sống đạo.
Khi được thụ phong Giám mục, Chú là vị giám mục thứ 99 của Giáo hội Việt Nam - một con số đầy biểu tượng - như một người gieo hạt giống đức tin, khơi dậy hy vọng và vun đắp ơn gọi cho biết bao thế hệ linh mục tương lai tại Ðại Chủng viện Thánh Giu-se Hà Nội. Trong suốt hơn hai thập kỷ, từ vai trò Giáo sư, Phó Giám đốc rồi Giám đốc Chủng viện, Chú đã âm thầm dẫn dắt, hun đúc, và làm nên nền tảng vững chắc cho Giáo hội miền Bắc hôm nay.
Trong một lần tâm sự, với anh em dự tu và chủng sinh, Chú từng nói: "...Tôi đã sống ở đời như một người tín hữu 50 năm, trải qua các lứa tuổi thiếu niên, thanh niên, trung niên và đứng tuổi, trong những lúc hoàn cảnh khó khăn cũng như thuận lợi, trong chiến tranh cũng như trong hòa bình. Nhờ đó tôi có thể hiểu được giáo dân nghĩ gì về linh mục, và họ trông mong điều gì ở nơi hàng giáo sĩ."
Lời chia sẻ chân thành ấy phản ánh chính con người và sứ vụ mục tử của Chú - một mục tử gần gũi, biết lắng nghe, cảm thông và đồng hành với Dân Chúa trong mọi hoàn cảnh.
Chú đã sống trọn lời dạy của Tin Mừng: "Ai muốn làm lớn giữa anh em thì phải làm người phục vụ anh em" (Mc 10,43). Và giờ đây, Chú đã hoàn tất cuộc hành trình dương thế, trở về với Ðấng mà cả đời Chú yêu mến và phụng sự.
Tạm biệt Chú - vị Giám mục của lòng thương xót, người mục tử nhân lành giữa lòng Giáo hội Việt Nam.
Xin Thiên Chúa là Cha giàu lòng xót thương đón nhận linh hồn Chú vào chốn nghỉ ngơi muôn đời. Và xin Chú - từ cõi Thiên quốc - tiếp tục cầu nguyện cho chúng con, cho Giáo hội, cho những thế hệ mai sau đang tiếp bước trên con đường Chú đã trung tín dấn thân.
Tạm biệt Chú! Chúng con mãi ghi nhớ và tri ân.
Tạm biệt Chú, trong niềm hy vọng Phục sinh và hẹn nhau trên Nước Trời!
Lm. Phao-lô Vũ Ðức Long