Diễn từ của Ðức Thánh Cha tại Maskwacis:
Tôi chân thành xin lỗi
Diễn từ của Ðức Thánh Cha tại Maskwacis: Tôi chân thành xin lỗi.
Bản dịch Việt Ngữ của J.B. Ðặng Minh An
Edmonton (VietCatholic News 25-07-2022) - Lúc 9g sáng Chúa Nhật 24 tháng 7 năm 2022, Ðức Thánh Cha Phanxicô đã khởi hành từ phi trường Fiumicino của Rôma trong chuyến tông du Canada từ ngày 24 đến ngày 30 tháng Bẩy năm 2022. Ðây là chuyến tông du thứ 37 của Ðức Thánh Cha trong triều Giáo Hoàng của ngài, và là chuyến tông du thứ năm sau khi đại dịch coronavirus bùng phát trên thế giới làm gián đoạn các chuyến tông du của ngài trong 15 tháng. Ðây cũng là chuyến tông du thứ hai của ngài trong năm 2022, sau khi đã viếng thăm Malta trong hai ngày mùng 2 và 3 tháng Tư năm 2022.
Lúc 11:20 máy bay đã hạ cánh xuống sân bay Edmonton, tỉnh Alberta.
Lúc 10g sáng ngày thứ Hai 25 tháng 7 năm 2022, Ðức Thánh Cha đã thăm Maskwacis, ngôi trường dành cho người bản địa Ermineskine trước đây, một trong những trường lớn nhất trong nước, cách Edmonton khoảng 100 km. Ngài đã gặp gỡ các dân tộc First Nations, Métis và Inuit. Tòa nhà gần đây đã được phục hồi sau trận hỏa hoạn kinh hoàng vào năm 2020.
Trong diễn từ tại đây, Ðức Thánh Cha nói:
Thưa Bà Toàn quyền,
Thưa Ngài Thủ tướng,
Kính gửi những người dân bản địa của Maskwacis và của vùng đất Canada này,
Anh chị em thân mến!
Tôi đã chờ đợi để đến đây và được ở với anh chị em! Ở đây, từ nơi gắn liền với những kỷ niệm đau thương, tôi xin bắt đầu điều mà tôi coi là một cuộc hành hương, một cuộc hành hương đền tội. Tôi đã đến quê hương của anh chị em để nói với anh chị em về nỗi buồn của tôi, để cầu xin sự tha thứ của Chúa, ơn chữa lành và hòa giải, để bày tỏ sự gần gũi của tôi và cầu nguyện với anh chị em và cho anh chị em.
Tôi nhớ lại những cuộc họp chúng ta đã có ở Rôma bốn tháng trước. Vào thời điểm đó, tôi đã được tặng hai đôi giày da thú như một dấu hiệu của sự đau khổ mà trẻ em bản địa phải chịu đựng, đặc biệt là những đứa trẻ không may trở về từ các các trường nội trú dành cho người bản địa. Tôi được yêu cầu trả lại đôi giày da này khi đến Canada; Tôi đã mang chúng đến, và tôi sẽ trả lại chúng khi kết thúc vài lời này, trong đó tôi muốn suy ngẫm về biểu tượng này, biểu tượng mà trong vài tháng qua đã khiến tôi cảm thấy đau buồn, phẫn nộ và xấu hổ. Ký ức về những đứa trẻ đó quả thực rất đau đớn; nó thúc giục chúng ta làm việc để bảo đảm rằng mọi trẻ em đều được đối xử bằng tình yêu thương, danh dự và sự tôn trọng. Ðồng thời, những chiếc giày da thú đó cũng nói cho chúng ta biết một con đường phải theo đuổi, một hành trình mà chúng ta mong muốn cùng nhau thực hiện. Chúng ta muốn cùng nhau bước đi, cùng nhau cầu nguyện và làm việc cùng nhau, để những đau khổ trong quá khứ có thể dẫn đến một tương lai công bằng, hàn gắn và hòa giải.
Ðó là lý do tại sao phần đầu tiên của cuộc hành hương của tôi giữa anh chị em diễn ra ở vùng đất này, nơi mà từ xa xưa đã chứng kiến sự hiện diện của các dân tộc bản địa. Ðây là những vùng đất nói với chúng ta; những vùng đất làm chúng ta ghi nhớ.
Hãy nhớ rằng: thưa anh chị em, anh chị em đã sống trên những vùng đất này hàng ngàn năm, tuân theo những cách sống tôn trọng trái đất mà anh chị em đã nhận được như một di sản từ các thế hệ trước và đang lưu giữ cho những người chưa tới. Anh chị em đã coi nó như một món quà của Ðấng Tạo Hóa để được chia sẻ với những người khác và được nâng niu trong sự hài hòa với tất cả những gì tồn tại, trong mối tương giao sâu sắc với tất cả thụ tạo. Bằng cách này, anh chị em đã học được cách nuôi dưỡng ý thức về gia đình và cộng đồng, cũng như xây dựng mối liên kết bền vững giữa các thế hệ, tôn trọng người lớn tuổi và quan tâm đến những trẻ nhỏ của anh chị em. Một kho tàng các phong tục và giáo lý đúng đắn, tập trung vào sự quan tâm đến người khác, sự trung thực, lòng dũng cảm và sự tôn trọng, sự khiêm tốn, thật thà và trí tuệ thực tế!
Thật đáng buồn là trái với những bước đầu tiên được thực hiện trên những vùng đất này, con đường của sự hồi tưởng sẽ dẫn chúng ta đến những nẻo đường tiếp theo. Nơi mà chúng ta đang tụ họp làm dấy lên trong tôi cảm giác đau đớn và hối hận sâu sắc mà tôi đã cảm thấy trong những tháng qua. Tôi nghĩ lại những tình huống bi thảm mà rất nhiều người trong số anh chị em, gia đình và cộng đồng của anh chị em đã biết; những gì anh chị em đã chia sẻ với tôi về những đau khổ mà anh chị em phải chịu đựng ở các các trường nội trú. Ðây là những chấn thương một cách nào đó được đánh thức lại bất cứ khi nào đối tượng xuất hiện; Tôi cũng nhận ra rằng cuộc gặp gỡ của chúng ta ngày hôm nay có thể gợi lại những kỷ niệm cũ và đau đớn, và nhiều người trong số anh chị em có thể cảm thấy không thoải mái ngay cả khi tôi đang nói. Tuy nhiên, đúng là phải nhớ, bởi vì sự lãng quên dẫn đến sự thờ ơ và, như đã nói, "đối lập của tình yêu không phải là hận thù, đó là sự thờ ơ... và đối diện của sự sống không phải là cái chết, đó là sự thờ ơ" (E. WIESEL). Nhắc nhớ những kinh nghiệm tàn khốc đã xảy ra trong các trường nội trú làm đau đớn, tức giận, gây đau thương, nhưng nó là cần thiết.
Cần phải nhớ rằng các chính sách đồng hóa và khai phóng, bao gồm cả hệ thống trường học nội trú, đã tàn phá như thế nào đối với người dân ở những vùng đất này. Khi những người thực dân Âu Châu lần đầu tiên đến đây, có một cơ hội tuyệt vời để mang lại một cuộc gặp gỡ hiệu quả giữa các nền văn hóa, truyền thống và các hình thức tâm linh. Tuy nhiên, phần lớn điều đó đã không xảy ra. Một lần nữa, tôi nghĩ lại những câu chuyện mà anh chị em đã kể: các chính sách đồng hóa đã gạt các dân tộc bản địa ra ngoài lề một cách có hệ thống; thông qua hệ thống trường học nội trú, ngôn ngữ và văn hóa của anh chị em bị gièm pha và đàn áp như thế nào; trẻ em bị lạm dụng thể chất, lời nói, tâm lý và tinh thần ra sao; họ bị bắt khỏi nhà của họ khi còn nhỏ như thế nào, và những chính sách ấy xóa nhòa vĩnh viễn mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, ông bà và con cháu ra sao.
Tôi cảm ơn anh chị em đã cho tôi biết điều này, đã cho tôi biết về những gánh nặng mà anh chị em vẫn phải gánh, đã chia sẻ với tôi những kỷ niệm cay đắng này. Hôm nay tôi ở đây, ở mảnh đất này, cùng với những ký ức xa xưa, lưu giữ những vết thương lòng vẫn còn nguyên những vết sẹo. Tôi ở đây bởi vì bước đầu tiên của cuộc hành hương đền tội của tôi giữa anh chị em là một lần nữa cầu xin sự tha thứ, để nói với anh chị em một lần nữa rằng tôi vô cùng xin lỗi. Xin lỗi vì những cách thức mà trong đó, đáng tiếc là nhiều Kitô hữu đã ủng hộ tâm lý thực dân hóa của các thế lực áp bức dân bản địa. Tôi xin lỗi. Ðặc biệt, tôi cầu xin sự tha thứ đối với những cách thức mà nhiều thành viên của Giáo hội và các cộng đồng tôn giáo đã hợp tác, đặc biệt là thông qua sự thờ ơ của họ, trong các dự án phá hủy văn hóa và đồng hóa cưỡng bức do các chính phủ thời đó thúc đẩy, mà đỉnh điểm là hệ thống các trường học khu nội trú.
Mặc dù các tổ chức bác ái Kitô giáo không vắng mặt, và có nhiều trường hợp nổi bật về sự tận tâm và chăm sóc trẻ em, nhưng tác động tổng thể của các chính sách liên quan đến trường học nội trú là rất thảm khốc. Ðiều mà đức tin Kitô của chúng ta cho chúng ta biết rằng đây là một sai lầm tai hại, không phù hợp với Tin Mừng của Chúa Giêsu Kitô. Thật đau đớn khi nghĩ đến việc đất đai vững chắc của các giá trị, ngôn ngữ và văn hóa tạo nên bản sắc đích thực của các dân tộc anh chị em đã bị xói mòn như thế nào, và anh chị em đã tiếp tục phải trả giá cho điều này. Trước sự xấu xa đáng trách này, Giáo hội quỳ gối trước Thiên Chúa và cầu xin Ngài tha thứ cho tội lỗi của con cái mình (xem JOHN PAUL II, Tông Sắc Mầu Nhiệm Nhập Thể [29/11/1998], 11: AAS 91 [1999], 140). Bản thân tôi muốn khẳng định lại điều này, với sự xấu hổ và minh bạch. Tôi khiêm tốn cầu xin sự tha thứ cho tội ác của rất nhiều Kitô hữu chống lại người dân bản địa.
Anh chị em thân mến, nhiều anh chị em và đại diện của anh chị em đã nói rằng việc cầu xin sự tha thứ không phải là kết thúc của vấn đề. Tôi hoàn toàn đồng ý: đó chỉ là bước đầu tiên, điểm khởi đầu. Tôi cũng nhận ra rằng, "nhìn về quá khứ, mọi nỗ lực cầu xin sự tha thứ và tìm cách sửa chữa những tổn hại đã gây ra đều là không đủ" và rằng, "nhìn về phía trước tương lai, không thể chừa ra bất cứ nỗ lực nào nhằm tạo ra một nền văn hóa có khả năng ngăn chặn những tình huống như vậy xảy ra "(Thư gửi dân Chúa, ngày 20 tháng 8 năm 2018). Một phần quan trọng của quá trình này sẽ là tiến hành một cuộc điều tra nghiêm túc về sự thật của những gì đã xảy ra trong quá khứ và hỗ trợ những nạn nhân trong các trường nội trú trải qua việc chữa lành những tổn thương mà họ phải chịu đựng.
Tôi tin tưởng và cầu nguyện rằng các Kitô hữu và xã hội dân sự ở vùng đất này có thể phát triển khả năng chấp nhận và tôn trọng bản sắc cũng như kinh nghiệm của các dân tộc bản địa. Tôi hy vọng rằng có thể tìm ra những cách cụ thể để làm cho những dân tộc đó được biết đến nhiều hơn và được quý trọng hơn, để tất cả có thể học cách bước đi cùng nhau. Về phần mình, tôi sẽ tiếp tục khuyến khích nỗ lực của tất cả những người Công Giáo để hỗ trợ người dân bản địa. Tôi đã làm như vậy trong những dịp khác và ở những nơi khác nhau, qua các cuộc họp, những lời kêu gọi và cũng như qua việc viết một Tông Huấn. Tôi nhận ra rằng tất cả những điều này sẽ đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn. Chúng ta đang nói đến những quá trình phải thâm nhập vào trái tim. Sự hiện diện của tôi ở đây và sự cam kết của các Giám mục Canada là minh chứng cho ý chí kiên trì của chúng ta trên con đường này.
Anh chị em thân mến, cuộc hành hương này diễn ra trong nhiều ngày và ở những nơi cách xa nhau; mặc dù vậy, nó sẽ không cho phép tôi chấp nhận nhiều lời mời mà tôi đã nhận được để đến thăm các trung tâm như Kamloops, Winnipeg và những nơi khác nhau ở Saskatchewan, Yukon và các Lãnh thổ Tây Bắc. Mặc dù điều đó là không thể, nhưng xin hãy biết rằng tất cả anh chị em đang ở trong suy nghĩ của tôi và trong lời cầu nguyện của tôi. Hãy biết rằng tôi nhận thức được những đau khổ và tổn thương, những khó khăn và thử thách mà người dân bản địa ở mọi miền trên đất nước này phải trải qua. Những lời tôi nói trong suốt hành trình sám hối này có ý nghĩa đối với mọi cộng đồng và người bản xứ. Tôi ôm tất cả anh chị em với tình cảm.
Trong bước đầu tiên của cuộc hành trình, tôi muốn tạo không gian cho ký ức. Ở đây, hôm nay, tôi ở cùng anh chị em hồi tưởng lại quá khứ, cùng đau buồn với anh chị em, cùng cúi đầu trong thinh lặng và cầu nguyện trước những ngôi mộ. Chúng ta hãy cho phép những khoảnh khắc im lặng này giúp chúng ta khắc sâu nỗi đau của mình. Im lặng. Và lời cầu nguyện. Trước sự dữ, chúng con cầu xin Chúa nhân lành; Ðối mặt với cái chết, chúng ta cầu nguyện với Chúa của sự sống. Chúa Giêsu Kitô của chúng ta đã lấy một ngôi mộ, nơi dường như là nơi chôn cất mọi hy vọng và ước mơ, chỉ để lại nỗi buồn, nỗi đau và sự cam chịu, và biến nó thành nơi tái sinh và phục sinh, khởi đầu của lịch sử cuộc sống mới và hòa giải phổ quát. Những nỗ lực riêng của chúng ta không đủ để đạt được sự chữa lành và hòa giải: chúng ta cần ân sủng của Thiên Chúa. Chúng ta cần sự khôn ngoan thầm lặng và mạnh mẽ của Thánh Linh, tình yêu dịu dàng của Ðấng An Ủi. Cầu mong Người làm viên mãn những mong đợi sâu sắc nhất trong trái tim của chúng ta. Cầu mong Người nắm lấy tay chúng ta và giúp chúng ta cùng nhau thăng tiến trên hành trình của mình.
(Source: Dicastero per la Comunicazione - Libreria Editrice VaticanaMEETING WITH INDIGENOUS PEOPLES: FIRST NATIONS, MÉTIS AND INUIT ADDRESS OF HIS HOLINESS Maskwacis Monday, 25 July2022)