Tường trình nhanh ngày thứ sáu
chuyến tông du Mỹ Châu La Tinh của Ðức Phanxicô
Tường trình nhanh ngày thứ sáu chuyến tông du Mỹ Châu La Tinh của Ðức Phanxicô.
Paraguay (VietCatholic News 11-07-2015) - Sau đây là ghi nhanh của Hãng Associated Press về ngày thứ sáu (Thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015) trong chuyến viếng thăm Mỹ Châu La Tinh, lần này ở Paraguay, chặng chót, của Ðức Phanxicô:
9:45 giờ sáng: Ðức Giáo Hoàng đã dâng lên Ðức Mẹ hai kỷ vật danh dự mà Tổng Thống Bolivia Evo Morales đã tặng ngài hôm mới tới La Paz.
Phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi, nói rằng Ðức Phanxicô làm việc trên vào sáng thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015 sau khi cử hành Thánh Lễ. Xét chung, Ðức Phanxicô không nhận các huy chương hay bằng tưởng lệ, nên các kỷ vật của ông Morales khiến Tòa Thánh ngạc nhiên.
Một trong các huy chương được đặt tên theo Cha Luis Espinal, nhà tranh đấu Dòng Tên bị sát hại bởi lực lượng bán quân sự Bolivia năm 1980. Tòa Thánh không cho biết Ðức Phanxicô làm gì với tượng chịu nạn này.
Sáng thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015, Ðức Giáo Hoàng đang viếng một nhà tù ở bên ngoài Santa Cruz, Bolivia.
10.00 giờ sáng: Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã tới nhà tù khét tiếng Palmasola của Bolivia, đang chào hỏi một số người trước khi đọc sứ điệp mà người ta cho là sẽ tập chú vào việc khích lệ.
Ðám đông người đang đứng chật ních tại công viên trung tâm của quần thể nhà tù, vẫy các bong bóng mầu vàng trắng, là mầu cờ của Tòa Thánh.
Palmasola là nhà tù khét tiếng nhất trong số 32 nhà tù của Bolivia, xây dựng để giam giữ khoảng 800 người nhưng thực ra chứa tới 5,000 người, mà hơn 4 phần 5 còn đang đợi được xử. Hai năm trước đây, 36 người chết trong một cuộc đánh nhau dữ dội giữa các phe du đãng thù nghịch nhau.
Ðức Phanxicô thường hay nói về thân phận các tù nhân, tố cáo việc lạm dụng phổ biến của việc giam giữ trước khi được xử và gọi án chung thân là "án tử hình dấu mặt".
10:50 giờ sáng: Hai tù nhân đang kể cho Ðức Giáo Hoàng Phanxicô về nỗi tuyệt vọng bên trong nhà tù khét tiếng nhất Bolivia này và nền tư pháp thối nát và bất lực từng giam nhiều người vô tội vào Nhà Tù Palmasola.
Một tù nhân nói đến việc một bạn tù của anh bị giết. Tù nhân kia mô tả sự ngỡ ngàng của anh khi mới tới thấy "quá nhiều người ngủ trên nền nhà như súc vật".
Một nữ tù nhân mô tả điều cô gọi là khủng bố tư pháp: những người không thể mua chuộc công lý thì bị kết án chịu khổ. Cô nói rằng hệ thống tư pháp của Bolivia dựa trên láo khóet, lừa đảo và lạm quyền.
Các tù nhân khẩn khoản xin Ðức Giáo Hoàng giúp đỡ và nói rằng rất ít cải thiện đã được thực hiện kể từ lúc 36 người bị giết trong cuộc ẩu đả hồi tháng Tám năm 2013 giữa các nhóm du đãng trong nhà tù.
Một người đòi "dinh dưỡng xứng đáng" cho những người mới đến. Ông nói rằng nhà tù tiêu chưa tới 1 dollar 1 ngày cho thực phẩm của một tù nhân.
10:55 giờ sáng: Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đang khuyên các tù nhân của nhà tù Palmasola khét tiếng bạo động của Bolivia đừng thất vọng, để lại cho họ một sứ điệp hy vọng và liên đới.
Trong các nhận định của ngài, Ðức Phanxicô nhìn nhận điều kiện tồi tệ mà các tù nhân đang phải chịu: quá đông người, nhịp độ thi hành công lý quá chậm, bạo động và ít có cơ hội được giáo dục hay cải tạo. Ngài nói: những việc này cần được các định chế của Bolivia giải quyết.
Nhưng ngài khuyên các tù nhân đừng thất vọng và đừng để nỗi đau khổ của họ dẫn tới bạo động.
11:40 giờ sáng: Cảnh sát Bolivia nói rằng họ đã giam giữ 3 người Chile tính trao cho Ðức Giáo Hoàng một lá thư. Những người này muốn phản đối Ðức Giáo Hoàng về việc bổ nhiệm một giám mục tại miền nam Chile, người mà họ tố cáo là che đậy một linh mục ấu dâm.
Cảnh sát giam giữ các người trên 14 tiếng đồng hồ tại thành phố Santa Cruz. Họ cho hay: họ mất cơ hội xin Ðức Giáo Hoàng nghĩ lại việc bổ nhiệm Cha Juan Barros làm giám mục giáo phận Osorno.
Cha Barros bị tố cáo che đậy các lạm dụng tình dục của Cha Fernando Karadima, người mà Tòa Thánh đã ra kỷ luật vì lạm dụng các trẻ trai.
Việc Ðức Phanxicô bổ nhiệm Cha Barros đã dẫn tới lời phê phán chưa từng có của các nạn nhân bị lạm dụng và các tín hữu Công Giáo ở Chile.
Cuộc điều tra của Tòa Thánh năm 2011 thấy Cha Karadima có tội và lên án vị linh mục nay đã 84 tuổi này phải lưu về cuộc sống ẩn dật "sám hối và cầu nguyện". Trường hợp này nay vẫn còn là trường hợp duy nhất một linh mục lạm dụng tại Chile.
11:45 giờ sáng: Cánh đồng ở Paraguay, nơi Ðức Giáo Hoàng Phanxicô sẽ cử hành thánh lễ cuối cùng trong chuyến tông du Mỹ Châu La Tinh, nổi tiếng nhiều rắn.
Ít nhất thì đó cũng là lời cảnh giác của bộ y tế Paraguay.
Ðức Giáo Hoàng sẽ cử hành Thánh Lễ Chúa Nhật tại địa điểm Nu Guasu trong một cánh rừng hạ nhiệt đới tại Paraguay.
Bộ Trưởng Y Tế Antonio Barrios nói rằng khu vực này là nơi sinh sống tự nhiên của các loài bò sát. Ông cho hay: các nhà cầm quyền có thuốc chống nọc độc, nhưng dù sao, các tín hữu nên mang ủng.
Ðức Gioan Phaolô II đã cử hành Thánh Lễ tại cùng địa điểm này năm 1988 dưới trời mưa như thác.
1.00 giờ chiều: Hàng giờ trước khi Ðức Giáo Hoàng lên đường tới nơi, hàng chục ngàn người đã xếp hàng dọc theo giải đường dài 13 kilô mét dẫn từ phi trường vào trung tâm Asuncion. Ðức Giáo Hoàng sẽ lưu lại đây 3 ngày trong chuyến viếng thăm Nam Mỹ.
Chính phủ Paraguay tuyên bố ngày thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015 và ngày thứ Bẩy 11 tháng 7 năm 2015 là ngày nghỉ cả nước để tôn vinh cuộc viếng thăm của Ðức Giáo Hoàng. Khi ở Paraguay, ngài sẽ cử hành hai Thánh Lễ, một tại Caacupe, trung tâm linh đạo của Paraguay. Ngài cũng sẽ gặp Tổng Thống Horacio Cartes vào ngày thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015 và với hàng trăm các nhóm địa phương vào hôm thứ Bẩy 11 tháng 7 năm 2015.
2:50 giờ chiều: Ông Evo Morales, Tổng Thống Bolivia, nói rằng ông cảm thấy như ông có được một người bạn và một đồng minh tốt trong cuộc đấu tranh của ông cho việc thay đổi xã hội có tính cách mạng và hãm đà hâm nóng hoàn cầu: đó là Ðức Giáo Hoàng Phanxicô.
Tổng Thống Bolivia nói ông nghĩ rằng điều Ðức Giáo Hoàng giảng dạy có thể coi là xã hội chủ nghĩa, dù chính Ðức Giáo Hoàng thì nhấn mạnh ngài không giảng dạy bất cứ lý thuyết chính trị nào.
Trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015 với hãng Associated Press, ông Morales nhắc tới Ðức Giáo Hoàng như là "nhà chính trị thứ nhất và tốt nhất trên thế giới".
Ðức Phanxicô nhiều lần nói rằng quan tâm tới người nghèo và người bị hất hủi nằm ở tâm điểm Tin Mừng, nhưng ngài nói thêm rằng chủ nghĩa Mác sai lầm.
3.00 giờ chiều: Tổng Thống Bolivia Evo Morales giải quyết câu hỏi liệu Ðức Phanxicô 78 tuổi có nhai lá coca hay không trong chuyến viếng thăm để đương đầu với độ cao lúc dừng lại 4 tiếng đồng hồ ở thủ đô với độ cao 4,000 mét.
Lá này là nguyên liệu thô để chế ra cocaine và ông Morales đang cố gắng để quốc tế loại nó ra khỏi danh sách ma túy vì nó được nhai rộng rãi tại vùng núi Andes như một chất kích thích nhẹ.
Trong cuộc phỏng vấn hôm thứ Sáu 10 tháng 7 năm 2015 với Hãng Associated Press, ông Morales nói rằng ông có trao cho Ðức Giáo Hoàng một chiếc túi với lá coca bên trong nhưng dường như ngài không dùng tới.
Nhưng theo ông, ngài có uống hai tách trà coca tại dinh chính phủ.
3.00 giờ chiều: Ðức Giáo Hoàng Phanxicô hiện đang có mặt tại Paraguay, nơi ngài sẽ lưu lại 3 ngày trong phần chót chuyến viếng thăm Nam Mỹ của ngài.
3:30 giờ chiều: Ðức Giáo Hoàng đang chứng kiến một màn trình diễn tại sân bay phi trường Asuncion, Paraguay.
Vừa ra khỏi máy bay, Ðức Phanxicô tới ngồi bên cạnh Tổng Thống Horacio Cartes. Hai vị lắng nghe một ca đoàn nữ hát tiếng Tây Ban Nha, cùng với các ngôn ngữ của thổ dân Guarani và Ache. Một nhóm vũ công cũng tiêu khiển cho Ðức Giáo Hoàng; ngài vừa coi vừa mỉm cười.
Khi ngài đứng lên, mấy bé gái chạy tới và ôm lấy ngài. Ngài tiếp các em bằng đôi tay mở rộng rồi chúc lành cho các em.
4:00 giờ chiều: Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đang dừng lại ít phút tại nhà tù Buen Pastor dành cho phụ nữ ở Paraguay, lắng nghe ca đoàn của nhà tù hát một ca khúc được soạn đặc biệt cho ngài.
Cuộc viếng thăm này không có trong chương trình chính thức của Ðức Giáo Hoàng và ca đoàn trình diễn bên ngoài cơ sở của họ. Nhà tù này chứa 500 nữ tù nhân, nhiều người bị giam giữ vì án ma túy.
Ðức Phanxicô dự định nghỉ ngơi chút đỉnh sau cuộc viếng thăm này rồi sẽ vào dinh tổng thống để gặp Tổng Thống Horacio Cartes.
5:50 giờ chiều: Ðám đông cuốc bộ từ phi trường trở lại trung tâm Asuncion rất lên tinh thần sau khi được thấy Ðức Giáo Hoàng, vừa đi họ vừa hát và hô "vạn tuế Ðức Giáo Hoàng". Nhiều người cho hay họ hy vọng chuyến viếng thăm của Ðức Phanxicô sẽ giúp cải thiện cuộc sống của những người bị hất hủi.
Vivian Nunez, một nhà tâm lý 26 tuổi, nói rằng cô rất xúc động và hy vọng sẽ có những biến đổi lớn. "Có lẽ sẽ không có biến đổi về chính trị, nhưng biến đổi con người, trong mỗi người".
Bà nội trợ Eladia Olmedo cho biết Ðức Giáo Hoàng đã thay đổi Paraguay rồi: "Họ đã tu sửa đường phố, họ đã quét dọn nhiều nơi. Họ đã làm đẹp thành phố".
6:45 giờ tối: Lời Ðức Giáo Hoàng Phanxicô xin lỗi về "các tội nặng" mà Giáo Hội Công Giáo đã phạm đối với các dân tộc bản địa ở Mỹ Châu thời Âu Châu chinh phục đã được nhiều sắc dân bản địa khắp lục địa đón nhận tốt đẹp.
Nhưng đối với nhà tranh đấu thuộc sắc dân Maya, là Andrea Ixchiu ở Guatemala, lời ấy chỉ đơn thuần là lời tiếp thị cho Giáo Hội mà thôi, diễn ra sau sự kiện quá nhiều năm. Cô cho rằng nó nhằm ngăn cản người Công Giáo khỏi từ bỏ đức tin để theo các giáo phái Thệ Phản.
Ixchiu nói rằng Giáo Hội nên trả lại các dân tộc bản địa đất đai đã chiếm của họ.
7:05 giờ tối: Nhiều nước mắt đã tuôn ra trên gương mặt các nữ tù nhân ở nhà tù Buen Pastor nơi Ðức Phanxicô dừng lại trong chốc lát để nghe ca đoàn của nhà tù hát.
Năm mươi phụ nữ trong ca đoàn, trong khi hát một bài ca soạn riêng cho Ðức Phanxicô, đã bật khóc khi ngài chúc lành cho họ.
Tuy nhiên, các phụ nữ bị kẹt bên trong thì khóc vì một lý do khác, lý do thất vọng. Giám đốc nhà tù Ana Coronel nói với Hãng Associated Press rằng các phụ nữ này vốn hy vọng Ðức Giáo Hoàng sẽ vào nơi trước đây là một tu viện và viếng thăm họ.
Bà nói bà đã bảo họ sau này rằng văn phòng toà tổng giám mục chưa bao giờ trả lời đơn của bà xin Ðức Giáo Hoàng vào bên trong.
7:10 giờ tối: Trong các nhận định mở đầu của ngài ở Paraguay, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đặc biệt ca ngợi phụ nữ Paraguay.
Ðức Phanxicô gặp Tổng Thống Horacio Cartes tại dinh tổng thống và bày tỏ "sự ngưỡng phục sâu xa của ngài đối với vai trò do các phụ nữ Paraguay đảm nhiệm trong các giờ khắc lịch sử đầy bi thảm. Là những người mẹ, những người vợ và những bà góa, họ đã gánh những gánh nặng nặng nề nhất".
Ðức Phanxicô nhắc tới cuộc chiến tranh trong thập niên 1860 chống lại Ba Tây, Á Căn Ðình và Uruguay. Trong cuộc Chiến Tranh Liên Minh Tay Ba, ước lượng có đến 60 phần trăm dân số đã bị quét sạch. Các mất mát này bao gồm đại đa số đàn ông, lên đường đi chiến đấu, để các phụ nữ ở nhà đẩy Paraguay tiếp tục tiến bước.
Khi ngài còn là tổng giám mục ở Buenos Aires, Cha Jorge Bergoglio, như tên gọi lúc ấy của ngài, thường nói lên lời ngưỡng phục này đối với phụ nữ Paraguay.
9:50 giờ đêm: Ðức Giáo Hoàng Phanxicô tếp nhận từ Tổng Thống Paraguay Horacio Cartes chiếc áo thung của đội túc cầu quốc gia với tên "Papa Francisco" và một áo choàng không tay bằng len trắng dệt tại vùng các nhà truyền giáo Dòng Tên từng làm việc thời thực dân.
"Những món quà không gây vấn đề", phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi mỉm cười nói vậy.
Nhận xét của Cha Lombardi có ý vui đùa nhắc tới "tượng chịu nạn Cộng Sản" tạc vào cây búa liềm do Tổng Thống Bolivia Evo Morales tặng Ðức Phanxicô. Món quà đó rõ ràng khiến Ðức Giáo Hoàng ngỡ ngàng và nhéo lông mày, dù các viên chức Bolivia nhấn mạnh món quà không phải là một trò chính trị. Nó từng được một nhà đấu tranh Dòng Tên vẽ kiểu.
10:20 giờ đêm: Một số người Paraguay than phiền rằng tài xế giáo hoàng xa đạp ga hơi mạnh.
Các nhận định phổ biến trên các phương tiện truyền thông xã hội viết rằng giáo hoàng xa chạy quá nhanh, khiến người Paraguay đợi cả mấy tiếng đồng hồ trên các đường phố Asuncion để được thấy Ðức Giáo Hoàng Phanxicô, nhưng chỉ xoẹt thấy ngài mấy giây khi ngài phóng qua.
Phát ngôn viên Tòa Thánh, Cha Federico Lombardi, nói rằng chiếc xe phải chạy với tốc độ đó để tránh khỏi lặp lại sự trễ nải đã diễn ra tại Ecuador và Bolivia, vả lại phi trường Asuncion cũng cách xa dinh tổng thống hơn ở các đô thị khác.
Vũ Van An