Phỏng vấn Lm Richard John Neuhaus

trưởng ban biên tập tập san First Things

về Ðức Tân Giáo Hoàng Bênêditô XVI

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Phỏng vấn linh mục Richard John Neuhaus, trưởng ban biên tập của tập san "First Things" (Những Việc Ðầu Tiên) về Ðức Tân Giáo Hoàng Bênêditô XVI.

(Radio Veritas Asia 10/06/2005) - Quý vị và các bạn thân mến. Hãng tin Zenit hôm thứ Hai mùng 6 tháng 6 năm 2005, đã phổ biến bài phỏng vấn do chính hãng tin thực hiện với linh mục Richard John Neuhaus, về Ðức Tân Giáo Hoàng Bênêditô XVI và về những gì chúng ta có thể chờ đợi từ triều giáo hoàng của ngài. Sau đây, mục thời sự kính mời quý vị và các bạn theo dõi bài phỏng vấn nầy:

Hỏi 1 : Xin cha vui lòng cho biết vài kinh nghiệm cá nhân của cha với Ðức Hồng Y Ratzinger mà nay là giáo hoàng Bênêditô XVI?

Ðáp : Tôi đã có liên lạc với Ðức Hồng Y Joseph Ratzinger, --- mà nay là giáo hoàng Benedito XVI, --- từ hơn 20 năm nay, và chúng tôi đã có những trao đổi với nhau về rất nhiều đề tài. Như mọi người biết, Ðức Hồng Y (Joseph Ratzinger) là một thần học gia "bậc thầy"; và tôi nghĩ là ngài có thể được nhìn nhận như là một trong những thần học gia vĩ đại của khoảng thời gian 100 nay, nếu như ngài không cống hiến khoảng thời gian tốt nhất của đời người cho việc phục vụ Ðức Gioan Phaolô II vĩ đại, như là Tổng Trưởng Bộ Giáo Lý Ðức Tin.

Như mọi người có thể đã biết rồi, ngài là con người có tâm hồn tế nhị và an bình, cùng với sự "tò mò tri thức" bén nhạy khi đối diện với những quan điểm khác. Như kinh nghiệm riêng tôi, vào năm 1988 tôi đã mời ngài thuyết trình trong cuộc họp hằng năm của nhóm chúng tôi tại New York  và tiếp sau đó là Hội Nghị kéo dài nhiều ngày với những thần học gia công giáo, tin lành và chính thống.

Cuộc thuyết trình mở rộng cho công chúng được diễn ra tại Manhattan, nhưng bị gây xáo trộn bởi nhóm những người "gay" (lưỡng tính) quá khích đến hô to những khẩu hiệu chống đối Ðức Hồng Y Ratzinger, chẳng hạn như  gọi ngài là "Hồng Y Quốc Xã Nazi", và yêu cầu lớn tiếng:  "Kẻ Ðiều Tra Thời Trung Cổ, hãy về nhà đi!" Cuối cùng, tôi phải gọi cảnh sát đến giữ trật tự và giải tán những kẻ chống đối.

Trong suốt sự cố xảy ra, Ðức Hồng Y đã tỏ ra rất bình tỉnh. Và khi ngài bắt đầu bài thuyết trình, --- dù phải nói về đề tài liên quan đến việc chú giải kinh thánh, --- nhưng ngài mở đầu với những suy tư rất đánh động về cuộc nổi loạn của sinh viên bên Âu Châu vào năm 1968; ngài cho rằng cuộc nổi loạn của các sinh viên năm 1968 đã giúp ngài hiểu được cách sâu xa hơn sự cần thiết của một "thái độ có văn hóa" trong những tương quan giữa con người với nhau.

Trong dịp nầy và nhiều dịp khác nữa, tôi thấy rõ rằng sự bình tỉnh của ngài ân rễ sâu vào một đức tin vững vàng, dày kinh nghiệm. Ngày hôm sau, nhật báo địa phương đưa tin ồn ào lên với hàng chữ lớn: "Những người "lưỡng tính" chống đối Ông Lớn ở Vatican". Ðức Hồng Y đã đùa vui với "biệt hiệu" mới nầy.

Hỏi 2 : Thưa Cha, Ðức tân giáo hoàng Beneditô XVI đã nhấn  mạnh về đại kết như như là một việc ưu tiên. Cha có làm lạ về việc nầy hay không?

Ðáp : Tôi không lấy làm lạ chút nào cả.Ðây là mối quan tâm thường xuyên của ngài. Ngài đã viết rất nhiều về đề tài đại kết. Như là một người Ðức, ngài có kinh nghiệm sâu xa về truyền thống phát sinh từ những chia rẽ của thế kỷ thứ 16, nhất là của phong trào Tin Lành Luther và phong trào cải cách Calvin. Ngài có một lượng định đầy thiện cảm đối với điều nào mà ông Martin Luther đã có lý, và  phân tích rõ ràng vấn đề, nhưng không có tính cách "bút chiến" về điều mà Luther làm sai, và về lý do tại sao như vậy. Như là Tổng Trưởng bộ Giáo Lý Ðức Tin, ngài chịu trách nhiệm về khía cạnh giáo lý của tất cả... và về mọi đối thoại đại kết trong đó Giáo Hội dấn thân vào, và sẽ tiếp tục thi hành trách nhiệm nầy.

Cho dù ngài không bao giờ nhận điều nầy, nhưng tôi thì thấy rõ sự can thiệp của ngài trong nhiều đoạn quan trọng của thông điệp của Ðức cố giáo hoàng Gioan Phaolô II vào năm 1995, nói về sự hiệp nhất giáo hội, có tựa đề là "Ut Unum sint" (Ngõ hầu chúng được nên Một"). Tôi chờ đợi điều nầy: trong triều đại giáo hoàng của ngài, chúng ta sẽ nhìn thấy nổi bật rõ ràng quyền giáo hoàng; như là vị đứng đầu giáo hội có trách nhiệm về giáo lý của giáo hội, ngài sẽ dùng Bộ Giáo Lý Ðức Tin để điều hành những cơ quan khác nữa của tòa thánh để giải quyết những vấn đề về giáo lý. Chẳng hạn như, Bộ Giáo Lý Ðức Tin đã dấn thân rất nhiều vào trong Tuyên Ngôn về "Sự Công Chính" của Ủy Ban Hỗn Hợp Công Giáo và Tin Lành Luther, được công bố vào năm 1999.

Hỏi 3 : Thưa Cha, việc nhấn mạnh đến phong trào đại kết có nghĩa gì không, trong khi mà hiện nay có nhiều quan tâm về những vấn đề liên quan đến việc bảo vệ sự sống con người?

Ðáp : Có một liên hệ chặt chẽ giữa hai điều vừa nói (đại kết và bảo vệ sự sống con người). Nhà thần học tin lành Timothy George đã nói đến những cách thế trong đó người công giáo và những anh chị em tin lành tại đất nước Hoa Kỳ nầy đi đến sự hiểu biết nhau và tin tưởng vào nhau trong công cuộc bảo vệ sự sống con người. Ðây cũng là điều hết sức quan trọng cho việc tiếp tục dự án được gọi là "Tin Lành và Công Giáo Hiệp Chung Với Nhau" mà Charles Colson và tôi đã bắt đầu vào năm 1994. Trong nhiều năm qua, tôi đã có những liên lạc với Ðức Hồng Y Ratzinger trong việc triển khai dự án vừa nói, và Ðức Hồng Y đã hoàn toàn ủng hộ đự án nầy. Chắc chắn rằng, như là người âu châu, ngài đã không có kinh nghiệm trực tiếp với phong trào tin lành tại Hoa Kỳ, rất khác với ý nghĩa của "Tin lành" như được hiểu tại Ðức quốc. Nhưng ngài rất ý thức về sự phát triển nhanh của Kitô giáo Tin Lành và Tin Lành Thánh Linh (Pentecostal christianity), trong vùng nam bán cầu, và điều nầy chắc chắn có mặt trong cái nhìn đại kết của ngài. Lập trường của Giáo hội Công giáo chủ trương rằng sự dấn thân đại kết là điều không thể rút lại được nữa, và mục tiêu của phong trào đại kết là thiết lập "sự hiệp thông trọn vẹn".

Về điểm nầy, những chờ đợi của Ðức Bênêditô XVI xem ra có vẽ khiêm tốn. Trong những bài viết của ngài, ngài đã nhấn mạnh rằng sự hiệp nhất duy nhất mà chúng ta có thể nhắm đến, --- sự hiệp nhất duy nhất làm đẹp lòng Thiên Chúa ---, là sự hiệp nhất trong sự thật trọn vẹn. Ngài đã nói rằng những nhân vật nổi bật công giáo và tin lành vào thế kỷ thứ 16, tuy đã chống đối nhau mạnh mẽ, nhưng lại đã có những lập trường gần nhau, hơn là như sự việc đôi khi xảy ra trong những cuộc đối thoại thần học hiện nay giữa Tin lành và Công giáo, bởi vì những nhân vật công giáo và tin lành vào thế kỷ thứ 16 đã hiểu rằng điều có liên hệ ở đây là sự thật mà Chúa muốn mạc khải cho toàn thể Dân Chúa. Ðức Beneditô XVI cũng nhấn mạnh rằng con đường tiến đến hiệp nhất không phải là do chương trình và những xếp đặt của chúng ta, nhưng là con đường của sự trung thành chờ đợi sáng kiến mới của Chúa Thánh Thần, mà chúng ta không thể nào kiểm soát và cũng không thể nào đi trước được. Ðiều nầy không có nghĩa là ước ao đại kết đã trở nên ít khẩn thiết hơn, như đã xảy ra chẳng hạn như trong thời của Ðức cố giáo hoàng Gioan Phaolô II Vĩ Ðại. Sự dấn thân đại kết là điều không còn có thể rút lại được nữa; và mỗi bước tiến cần được chăm sóc kỹ lưỡng, kể cả sự cộng tác càng ngày càng gia tăng với những anh chị em kitô khác để ủng hộ cho nền văn hóa của sự sống chống lại nền văn hóa của sự chết.

Hỏi 4 : Thưa Cha, Ðức Tân giáo hoàng đến từ Ðức Quốc; như vậy liệu ngài có một cái nhìn đặc biệt về phong trào đại kết hay không?

Ðáp : Tôi vừa trả lời phần nào cho câu hỏi nầy trên đây. Ðiều đáng lưu ý là một vài trong số những tuyên bố đầu tiên của Ðức Beneditô XVI đã xác định mạnh mẽ yêu cầu hòa giải với Chính thống giáo.

Ðối với Ðức Gioan Phaolô II, vì là người BaLan, nên thực tại Chính Thống Giáo là thực tại có tính cách thúc bách liền ngay; nhưng tôi chắc chắn rằng Ðức Beneditô XVI chia sẻ ao ước của vị tiền nhiệm ngài, và mong cho đến ngày Giáo Hội sẽ trở lại để "thở với hai buồng phổi Ðông và Tây".

Tôi đã nói rằng điều mà chúng ta chia sẻ chung với Chính thống giáo là thật nhiều, đến độ chỉ còn thiếu cho sự hiệp thông trọn vẹn một điều duy nhất nầy mà thôi là quyết định hiệp thông trọn vẹn; và tôi không nghĩ là Ðức Bênêditô XVI không cùng nghĩ như vậy. Ðôi khi hai kẻ láng giềng gần nhau thì dễ tạo ra những điều khó khăn hơn cho nhau. Vì thế, điều có thể xảy ra là Chính thống giáo sẽ cảm thấy thoải mái hơn, khi phải giải quyết vấn đề với vị giáo hoàng người Ðức, hơn là với vị giáo hoàng người BaLan. Rõ ràng đây là yếu tố "không có tính cách thần học". Nhưng Thiên Chúa dùng những yếu tố không thần học, để hoàn thành những dự định của ngài.

Hỏi 5 : Thưa cha, điều gì đã đánh động cha nhiều nhất, nơi Ðức Tân Giáo Hoàng?

Ðáp : Có nhiều điều lắm. Có lẽ tôi nên nhắc đến trước hết là thái dộ khiêm tốn của ngài. Trong nhiều cách khác nhau, ngài đã nói rằng ngài không muốn áp đặt con người ngài hoặc những quan điểm cá nhân của ngài, nhưng muốn là người tôi tớ trung thành của truyền thống đã lãnh nhận. Giờ đây chúng ta có vị Tân Giáo Hoàng, có khả năng tri thức thật cao. Trong thời giáo hoàng của Ðức Gioan Phaolô II, vài người đã tỏ ra lo lắng rằng viễn tượng thần học và triết học đã được nhấn mạnh, đến độ ghi đậm ảnh hưởng trên giáo huấn của giáo hội.

Ðức Beneditô XVI xem ra như có cùng quan tâm như vậy. Dù sao, Ðức Beneditô XVI đã viết rất nhiều, và trình bày quan điểm của ngài về nhiều vấn đề. Dường như ngài muốn nói rằng ngài ý thức rõ rằng những trách nhiệm của một Joseph Ratzinger thần học gia và của một Joseph Ratzinger tổng trưởng bộ giáo lý đức tin, là khác với những trách nhiệm của một Joseph Ratzinger như là giáo hoàng Benedictô XVI. Và quả là đúng như thế. Một dấu hiệu kín đáo khác nữa kể từ khi ngài được chọn lên kế vị Thánh Phêrô nơi ngai tòa Roma, --- và tôi chờ đợi dấu hiệu đó mỗi ngày một thể hiện rõ ràng hơn, --- đó là việc ngài muốn người ta hiểu rằng Giáo Hoàng là "người tôi tớ của tất cả mọi tôi tớ của Thiên Chúa" và nhất là người tôi tớ phục vụ cho các giám mục khắp nơi.

Tôi nghĩ rằng, người ta đã hiểu lầm ngài, về việc trước đây ngài đã đưa ra những giới hạn cho  cơ cấu Hội Ðồng Giám Mục. Thật ra, ngài là nhà vô địch bênh vực cho tính cách đoàn thể của hàng giám mục và không muốn cho cơ cấu Hội Ðồng Giám Mục hoặc những cơ cấu khác trở nên những cản trở can thiệp vào việc thi hành thừa tác vụ của các giám mục xét như là giám mục, nghĩa là như là những thầy dạy đức tin tại giáo hội địa phương được trao phó cho các giám mục chăm sóc.

Hỏi 6 : Thưa cha, những người kitô không công giáo, cách chung, nhìn về Ðức Hồng Y Ratzinger như thế nào?

Ðáp : Có những dấu hiệu cho thấy rằng Ðức Beneditô XVI rất được những người công giáo và những người kitô không công giáo chấp nhận. Ngài không có, --- và tôi không chờ đợi ngài sẽ phát triển điều nầy, --- ngài không có cái mà người ta gọi là "phẩm tính của một ngôi sao sáng" như Ðức Gioan Phaolô II. Ðiều rất tùy thuộc vào những nhân cách khác nhau, những mẫu cuộc đời khác nhau. Cuộc đời của Ðức Gioan Phaolô II có lẽ không thể nào "bi thảm" hơn: một cuộc đời trải qua dưới các chế độ của chủ nghĩa Quốc Xã và chủ nghĩa cộng sản, một cuộc đời sớm bị mất mẹ và mất anh, một cuộc đời đối diện với sự thành công đầy thách thức của đế quốc "sô viết", vân vân và vân vân. Cuộc đời của Ðức Gioan Phaolô II là chất liệu tốt cho những nhà sản xuất các sách truyện.

Tôi nghĩ là cũng sẽ có những sách Truyện về Ðức Bêneditô XVI, nhưng chắc chắn những sách nầy sẽ ít hấp dẫn hơn. So với cuộc đời của Ðức Gioan Phaolô II, thì cuộc đời của Ðức Beneditô XVI diễn tiến theo những giai đoạn liên tục với nhau. Mặc cho những năm thời Hitler, cuộc đời của Ðức Bêneditô XVI đã trải qua thời tuổi thơ hạnh phúc ở miền Bavaria (miền nam nước Ðức), một cuộc đời đã sớm khám phá và hoàn thành ơn gọi linh mục, một cuộc đời thành đạt như một nhà thần học, được thăng Tổng Giám Mục, rồi thăng tước Hồng Y, rồi được gọi về Roma, và giờ đây là Giáo Hoàng. Cuộc đời của Ðức Ratzinger là cuộc đời trong lòng giáo hội và phục vụ cho giáo hội.

Trong nét nồng ấm âm thầm của nhân cách ngài, điểm thu hút hệ tại nơi tính cách sống động của đức tin ngài và nơi tính cách sâu xa của những suy tư thần học. Tôi đã có dịp nhắc đến cách hành xử tế nhị và tâm tình an bình của ngài. Những đức tính nầy không phải là không có giá trị  trong thời mà sự tế nhị và sự bình an nội tâm bị thiếu vắng. Tôi muốn thêm rằng nếu người ta hiểu sự tế nhị và sự an bình nội tâm như là sự yếu mềm hoặc như là sự thiếu quyết định cứng rắn, thì quả là người ta đã hiểu lầm nghiêm trọng.

(bản dịch Việt ngữ của Ðặng Thế Dũng)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page